پیامرسان بومی یا خارجی؛ تصمیم کشورهای دیگر چیست؟! کوچ کاربران ایرانی از زمان روی کارآمدن «وی چت» آغاز شد، با «وایبر» فراگیر شد، با «واتس‌اپ» و «لاین» اوج گرفت و نهایتاً در ایستگاه «تلگرام» همه‌گیر شد؛ به‌طوری‌که ۴۰ میلیون کاربر ایرانی را در خود دید و اکنون بحث فیلتر تلگرام داغ‌تر از همیشه دنبال می‌شود. […]
پیامرسان بومی یا خارجی؛ تصمیم کشورهای دیگر چیست؟!
کوچ کاربران ایرانی از زمان روی کارآمدن «وی چت» آغاز شد، با «وایبر» فراگیر شد، با «واتس‌اپ» و «لاین» اوج گرفت و نهایتاً در ایستگاه «تلگرام» همه‌گیر شد؛ به‌طوری‌که ۴۰ میلیون کاربر ایرانی را در خود دید و اکنون بحث فیلتر تلگرام داغ‌تر از همیشه دنبال می‌شود.
اما در کشورهای دیگر نوع برخورد با مقوله پیام‌رسان‌ها، بومی و غیربومی چگونه است؟ در ادامه تصمیمات کشورهای مختلف در قبال پیام‌رسان‌های غیربومی را بررسی خواهیم کرد.
فرانسه
کشور فرانسه که در دنیا به نماد دموکراسی و آزادی شناخته می‌شود، تازه‌‌ترین کشوری است که تصمیم گرفته پیامرسان بومی راه‌اندازی کند. چندی پیش وزیر دیجیتال فرانسه عنوان کرد: «فرانسه قصد دارد پیامرسان بومی خاص خود را در تابستان امسال راه‌اندازی کند، چرا که پیام‌رسان‌های خارجی مانند تلگرام و واتس‌اپ هیچ سروری در فرانسه ندارند.» وی هدف از این کار را نگرانی‌های امنیتی از جاسوسی دولت‌های خارجی اعلام کرد.
روسیه
درحالی که بسیاری تصور می‌کردند «تلگرام» یک پیامرسان روسی است اما همین چند هفته پیش یک دادگاه در روسیه، درخواست دولت روسیه برای مسدود کردن پیامرسان تلگرام در این کشور را پذیرفت. همچنین سازمان دولتی Roskomnadzor که نقش نظارت بر ارتباطات روسیه دارد اعلام کرده بعد از تلگرام نوبت واتس‌اپ است. روسیه قصد دارد پیام‌رسان‌های داخلی خود را به زودی راه‌اندازی کند.
چین
رهبران چین با برپایی «دیوار آتش بزرگ» یا همان دیوار مجازی چین، اینترنت را از نو به شکل کاملاً چینی به نام «هولیان ونگ» اختراع کردند و به تبع آن شبکه‌های اجتماعی را هم به‌طور کامل به خدمت خود درآوردند. نصب نرمافزار جاسوسی دولتی چین روی سیستم‌های مخابراتی موجب شده هرگونه حرکت مشکوکی در فضای مجازی و سیستم مخابراتی پیگیری شود.
کشور چین بسیاری از سرویس‌های اینترنت مثل موتور جست‌وجوی گوگل، فیس‌بوک، توئیتر، یوتیوب، ویکی‌پدیا، واتس‌اپ و… را براساس سیاست‌های خود مسدود کرده، اما معادل‌های قدرتمند بومی به ازای آنها ایجاد کرده است؛ به‌گونه‌ای که اکثر مردم چین خلأ چندانی احساس نمی‌کنند.
برای مثال موتور جست‌وجوی قدرتمند «بَیدو» (Baidu) معادل موتور جستجوی گوگل، سایت «یوکو» (Youku) معادل سایت یوتیوب، شبکه اجتماعی «ویبو» (Weibo) معادل توئیتر که کاربران بیش‌تری نسبت به توئیتر نیز دارد، شبکه اجتماعی موبایلی «وی‌چت» (WeChat) معادل واتس‌اپ و لاین که با داشتن نزدیک به یک میلیارد کاربر فعال ماهانه یکی از پرجمعیت‌‌ترین پیام‌رسان‌های دنیاست که بخش اعظم کاربرانش را چینی‌‌ها و ساکنان کشورهای شرق آسیا تشکیل می‌دهند.
ویتنام
نگوین تان دونگ، نخست‌وزیر وقت ویتنام چند سال پیش با توجه به این‌که ۳۰ درصد از جمعیت ۸۹ میلیونی این کشور کاربر اینترنتی هستند و اغلب جوانان گرایش به سوی شبکه‌های اجتماعی دارند به وزارت آی.سی.تی دستور داد تا در قالب یک پروژه، شبکه اجتماعی آنلاین را هر چه سریع‌تر بسازد.
آنها پس از مدت کوتاهی پیامرسان کاملاً بومی (از نظر فناوری) به نام «زالو» را راه‌اندازی کردند. ابتدا حدود ۳ سال پیش توسط شرکت VNG ویتنام عرضه شد. نسخه اول مورد توجه قرار نگرفت ولی با این توسعه پیامرسان اکنون زالو بیش از ۵۰ میلیون کاربر دارد. در واقع می‌توان گفت ویتنام توانسته بازار داخلی‌اش را از چنگ غول‌هایی مثل واتس‌اپ، کاکائو، لاین و تلگرام حفظ کند.
کره جنوبی
کرهایها از سال ۲۰۱۰ با راه‌اندازی نرمافزار «کاکائو تاک» خود را از داشتن پیامرسان خارجی بی‌نیاز کردند. این نرمافزار اکنون ۴۸ میلیون کاربر فعال در سراسر جهان دارد که از این میان ۴۰ میلیون کاربر این شبکه ارتباطی را کرهایها تشکیل می‌دهند. محبوبیت کاکائو تاک در کره‌جنوبی تا حدی است که حتی مقامات رسمی این کشور، برای برقراری ارتباطات خود از این برنامه استفاده می‌کنند و حتی کاکائو تاک را به ارتباط ایمیلی ترجیح می‌دهند.
انگلیس
کشور انگلیس پیامرسان بومی خاصی ندارد اما قوانینی را برای پیام‌رسان‌های خارجی در نظر می‌گیرد. به‌طور مثال آنها پس از آشوب‌های سال ۲۰۱۱ لندن، شرکت سازنده پیامرسان BlackBerry Messenger را به در اختیار قراردادن اطلاعات کاربران مجبور کرد.
شرکت سازنده گوشی‌های هوشمند بلک‌بری با نام Research In Motion که یک شرکت کانادایی در حوزه فناوری‌های ارتباطی است هم در آن سال در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مانند همه بازار‌ها در سراسر جهان و هر جایی که بلک‌بری وجود دارد، ما با اپراتورهای ارتباطی محلی، قوای برقراری نظم و اجرای قانون و مدیران مربوطه در دولت همکاری می‌کنیم. مانند بقیه شرکت‌های فناور در بریتانیا، ما به مقررات تنظیم قوای تحقیق‌کننده تمکین می‌کنیم و کاملاً با دفتر نخست‌وزیر و نیروهای پلیس بریتانیا همکاری می‌کنیم».
بزرگ‌‌ترین مرکز کنترل اینترنت در جهان یا به اختصار «جی.سی.اچ.کیو GCHQ» در ساختمان «دوناتی» چِلتِنهم انگلیس قرار دارد. این مقر مرکزی رصد و جاسوسی بین‌المللی دولت بریتانیا همزمان با همه سرویس‌های جاسوسی جهان، به ویژه همتایان آمریکایی‌اش، تبادل اطلاعات دائمی دارد.
جی.سی.اچ به انگلیسی‌‌ها امکان می‌دهد تا دسترسی افراد و آی‌پی‌ها به اینترنت را به صورت هوشمند کنترل کنند، در عین حال چندین بنیاد نظارت بر اینترنت از جمله «ای.دابلیو.اف» نیز در این کشور در سطحی بین‌المللی در زمینه فیلترینگ فضای سایبری، به ویژه در مورد پورنوگرافی کودکان، نژادپرستی و مسایل تروریستی فعال هستند.
ژاپن
با وجود برخورداری ژاپن از سومین اقتصاد بزرگ دنیا، اکوسیستم شبکه‌های اجتماعی در این کشور را باید منحصربه‌فرد‌ترین نمونه موجود در دنیای کشورهای توسعه‌یافته به حساب آورد.
لاین؛ قدرت بلامنازع و جانشینی برای فیس‌بوک است و در حدود ۴۰ درصد از کل جمعیت ژاپن هر ماه در میان کاربران فعال نرمافزار LINE قرار می‌گیرند. نرمافزار پیامرسان LINE در سال ۲۰۱۱ و در تلاش برای ایجاد راهی برای برقراری ارتباط، پس از وقوع زلزله توهوکو و سونامی به وقوع پیوسته در آن زمان، عرضه شد.
پس از بروز فاجعه طبیعی یادشده، شبکه‌های تلفن همراه با مشکلات و آسیب‌های جدی روبه‌رو شدند اما همچنان قسمت زیادی از قابلیت‌های ارتباطی در قالب اینترنت، قابل استفاده بودند. همین موضوع باعث شد که کارمندان شرکت NHN ژاپن سریعاً نسخه اولیه‌ای از لاین را به‌عنوان پلتفرم ارتباطی جایگزین، عرضه کنند. قابلیت‌های جانبی LINE که به مخابرات و ارتباطات کشور ژاپن وابسته است.
نرمافزار پیامرسان ژاپنی Line در کشورهای جنوب شرق آسیا از محبوبیتی فراوان برخوردار است و سرویس‌های متنوع و متعدد آن کاربران بی‌شماری را برایش به ارمغان آورده است. حتی این شرکت یک قدم دیگر برای افزایش دامنه نفوذ خود در کشور زادگاهش برداشت و به یک اپراتور مخابراتی در کشور ژاپن تبدیل شد.
اندونزی
با افزایش یافتن حملات تروریستی در جنوب شرق آسیا در سال گذشته و استفاده نیروهای تروریستی داعش از کشور اندونزی به دلیل نگرانی از استفاده این برنامه برای تسریع تبلیغات تروریستی، اقدام به مسدود کردن این نرمافزار کرد. وزیر ارتباطات اندونزی در خصوص علت فیلتر شدن این پیامرسان در کشور خود گفته است: «به دلیل این‌که در تلگرام مسایلی از جمله تبلیغات تندروی، چگونگی ساخت بمب و انجام حملات تروریستی رد و بدل می‌شد و از آنجایی که این مسأله کاملاً با قانون اساسی اندونزی تعارض دارد، استفاده از این سامانه پیامرسان ممنوع شده است.
آلمان
دولت آلمان از آغاز سال ۲۰۱۸ قانون جدیدی را به اجرا می‌گذارد که به موجب آن شبکه‌های اجتماعی با بیش از دو میلیون کاربر موظفند پست‌های حاوی مطالب غیرقانونی صریح را تا ۲۴ ساعت پس از اطلاع از وجود آنها، از صفحه خود حذف کنند. شرکت‌هایی که این قانون را رعایت نکنند با جریمه‌های قابل توجهی تا ۵۰ میلیون یورو مواجه خواهند شد. این قانون در درجه نخست درباره توئیتر، یوتیوب و فیس‌بوک اجرا می‌شود.
امارات
امارات متحده عربی چند سال پیش اسکایپ را مسدود کرد؛ چرا که براساس قوانین رگولاتوری این کشور خدمات تماس صوتی تمام اپ‌های پیامرسان باید مسدود شوند.
آمریکا
محدودسازی دسترسی کاربران به اینترنت در آمریکا از نظام قانونی ویژه برخورد دار است ولی به روش‌های کاملاً حرفه‌ای و نامحسوس صورت می‌گیرد و از دسترسی اقشار مختلف به برخی وب‌سایت‌های خاص جلوگیری می‌شود.
اگرچه دولت آمریکا مدعی جریان آزاد اطلاع‌رسانی و پرچمداری آن در جهان است اما به گفته کارشناسان محدودیت‌های فضای مجازی در آمریکا با دنیا غیرقابل مقایسه است. آمریکا از ۴ مؤلفه جرم‌انگاری در قانون فضای مجازی تبعیت می‌کند که این نوع قانونگذاری در هیچ کجای دنیا شبیه ندارد و برخلاف سبک معمول در دنیا در مورد شبکه‌های اجتماعی به جزییات و خرده موضوعات فضای مجازی نیز ورود می‌کند.
طبق قانون امنیت سایبری آمریکا (مصوب سال ۲۰۱۲) که مشتمل بر ۱۵ بند است، هرگونه رفتاری در فضای مجازی اگر معارض با امنیت کشور آمریکا تشخیص داده شود، قابل پیگیری است. براساس افشاگری‌های ادوارد اسنودن، دولت آمریکا بزرگ‌‌ترین رصد اینترنتی را انجام می‌دهد. این دولت همچنین از سال گذشته تاکنون فشار‌ها را برای نظارت بر شبکه‌های اجتماعی گسترش داده است.
استرالیا
استرالیا در سال‌های اخیر برنامه جاه‌طلبانه‌ای را برای کنترل اینترنت آغاز کرده است، تا آنجا که در این زمینه استرالیا بیش از متحدان غربی خویش با چین به عنوان بزرگ‌‌ترین سانسورکننده اینترنت مقایسه می‌شود. استرالیا با هدف ارتقای شاخص‌های افزایش ایمنی اینترنت برای خانواده‌ها، ممنوعیت محتوای مجرمانه سایبری را به‌طور جدی با طرح‌هایی سراسری با عناوینی همچون دیواره آتش بزرگ، دیواره آتش ضدخرگوش (برگرفته از نام دیوار ضدخرگوش در تاریخ این کشور) و با سنگین‌‌ترین جریمه‌ها اجرا کرده است.
در آخرین اقدام، نهاد مدیریت ارتباطات و رسانه استرالیا (آسما) دسترسی به سرویس‌های گوگل را هم محدود کرد.
برزیل
عزم برزیل هم در برخورد با مجرمان شبکه‌های مجازی جزم شده است. در یکی از این نمونه‌ها از ابتدای سال ۲۰۱۷ نیروهای امنیتی برزیل با دریافت شکایت‌های زیاد از خانواده‌های قربانی در فضای مجازی، حضور خود را در اینترنت بیش‌تر کرد و پس از ۶ ماه کنترل و ردیابی با اجرای عملیات کم سابقه ۱۰۸ کودک آزار – پدوفیلیا – را بازداشت کرد.
————
منابع: ایسنا؛ سایت شرکت مخابرات ایران
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.