لزوم سرمایه‌گذاری و تغییر نگرش در بخش معدن

لزوم سرمایه‌گذاری و تغییر نگرش در بخش معدن محمد قره‌داغلی- اکتشاف معدن در کشور در جایگاه شایسته خود نیست و برای اکتشاف موادمعدنی نیاز لایه‌های اطلاعاتی زیادی چون زمین‌شناسی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک هوایی، نقشه‌های گسل‌‌ها و چینه‌ها، ‌سازندهایی که در برگیرنده معادن هستند و زمین‌شناسی زیر سطحی است. به گزارش مناقصه‌مزایده، در دنیا ۷ عنصر بیش‌ترین […]

لزوم سرمایه‌گذاری و تغییر نگرش در بخش معدن

محمد قره‌داغلی- اکتشاف معدن در کشور در جایگاه شایسته خود نیست و برای اکتشاف موادمعدنی نیاز لایه‌های اطلاعاتی زیادی چون زمین‌شناسی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک هوایی، نقشه‌های گسل‌‌ها و چینه‌ها، ‌سازندهایی که در برگیرنده معادن هستند و زمین‌شناسی زیر سطحی است.

به گزارش مناقصه‌مزایده، در دنیا ۷ عنصر بیش‌ترین میزان معدنکاری را به خود اختصاص می‌دهند و این عناصر جزو با اهمیت‌‌ترین عناصر دنیا هستند که متأسفانه آمار‌ها نشان می‌دهد هزینه تولید عناصر استراتژیک در کشور بیش از دنیا است.

حدوداً ۱۷ میلیارد تن ماده معدنی در سال استخراج می‌شود که از ۸ هزار میلیارد دلار گردش مالی که در بخش اقتصاد منابع طبیعی مربوط به معدن صورت می‌گیرد، ۲۲۰۰ میلیارد دلار مربوط به بخش معدن است، به این معنی که ۲۷ درصد گردش مالی این حوزه به معدن اختصاص دارد.

استفاده از نقشه‌های ژئوفیزیک هوایی از جمله فناوری‌های مورد نیاز برای شناسایی ذخایر معدنی موجود در لایه‌های زیرین زمین می‌باشد که سازمان زمین‌شناسی اقدام به انتشار تصاویر ژئوفیزیک هوایی خواهد کرد.

در این رابطه راضیه لک، رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در همایش علمی مهندسی معدن با بیان این‌که تولید اطلاعات پایه در حوزه زمین‌شناسی از وظایف این سازمان می‌باشد، خاطرنشان‌کرد که سازمان زمین‌شناسی از ۵۸ سال گذشته اقدام به تولید اطلاعات پایه کرده‌ است و گفت: تا به امروز تنها به اکتشافات موادمعدنی سطحی پرداخته شده و هرگز به اکتشافات عمقی ورود نکردیم، از این رو سازمان زمین‌شناسی برنامه‌هایی برای اکتشافات موادمعدنی پنهان و لایه‌های عمیق‌تر زمین با استفاده از فناوری‌های به روز دنیا دارد.

وی از برنامه‌های سازمان زمین‌شناسی برای حمایت از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی خبر داد و اظهارکرد: بر این اساس در صورتی که دانشجویان ایده‌ای در حوزه‌های مربوط داشته باشند، مورد حمایت این سازمان قرار خواهند گرفت.

اردشیر سعد محمدی، عضو هیأت عامل ایمیدرو با تأکید بر این‌که ۷۰ درصد از ۸ هزار میلیارد دلار گردش مالی اقتصاد منابع طبیعی مربوط به ۷ عنصر می‌شود و برای ارتقای جایگاه صنعت و معدن نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیش‌تر هستیم،گفت: ۴۳ درصد از این میزان گردش مالی مربوط به عنصر «فولاد» است. سالانه یک میلیارد و ۶۶۰ میلیون تن فولاد در دنیا تولید می‌شود که از این میزان ۸۸۰ تن در کشور چین تولید می‌شود.

تولید سالانه فولاد در کشور را ۲۲ میلیون تن می‌باشد که واحدهای تولید فولاد در دنیا کم‌تر از ۵۰ میلیون تن نیست و این در حالی است که کل تولیدات سالانه کشور ۲۲ میلیون تن است و اگر ایران بخواهد جایگاه فعلی خود را در این حوزه ارتقا دهد، باید رویکردهای خود را تغییر دهد.

چین در مجموع ۵۲ واحد تولید فولاد دارد که چند ده واحد آن ۲۰ میلیون تنی هستند. در حالی‌که ایران در سال گذشته ۲۰ میلیون تن فولاد تولید کرد. قدر مسلم قیمت تمام شده در یک واحد ۲۰ میلیون تنی نسبت به یک واحد ۸۰۰ هزار تنی کم‌تر است. به‌عنوان مثال دیگر واحد آروبیس در هامبورگ ۴۶۰ هزار تن کاتد از کنسانتره وارداتی تولید می‌کند. درحالی که در کشور ما دعوا بر سر رفتن یا نرفتن به سمت کاتد است.

در افق ۱۴۰۴ میزان تولید فولاد کشور باید به ۵۵ میلیون تن برسد که برای رسیدن به این امر نیاز به ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن می‌باشد و دستیابی به این هدف نیاز به سرمایه‌گذاری ۱۳ میلیارد یورویی دارد که علاوه بر آن نیاز به توسعه زیرساخت‌هایی چون زیر ساخت ریلی داریم. در حالی که در سال گذشته ۸۰ میلیون تن سنگ‌آهن در کشور تولید شده است.

در حال حاضر ۱۲ هزار کیلومتر خطوط ریلی داریم که براساس برنامه ششم توسعه این میزان باید به ۲۵ کیلومتر برسد؛ یعنی ۱۳ هزار کیلومتر ریل‌گذاری جدید مورد نیاز است.

در سنگان ۱۷٫۵ میلیون تن کنستانتره تولید می‌شود که تنها ۵ میلیون تن آن جابه‌جایی ریلی دارد، به‌علاوه این‌که جاده  پاسخگوی حمل مواد معدنی نیست و برای امکان بیش‌تر نیازمند جاده‌سازی بیش‌تر هستیم.

دومین عنصر «زغال سنگ» می‌باشد که: از ۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تن زغال سنگ تولید شده در دنیا ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن آن در کشور چین تولید شده است؛ در حالی‌که تولید سالانه ایران به دو میلیون تن نمی‌رسد. ضمن این‌که زغال‌سنگ تنها محصولی است که قیمت آن در کشور نصف قیمت جهانی است.

تولید سالانه «مس» در دنیا ۲۳ میلیون تن می‌باشد که این میزان در ایران کم‌تر از ۲۰ هزار تن (یک درصد تولید جهانی) است، میزان تولید آلومینیم به عنوان فلز خاص در کشور ۱٫۵ میلیون تن است؛ در حالی که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ۵ میلیون تن تولید می‌کنند. در دنیا ۵۴ میلیون تن آلومینیم تولید شد. البته ایران از ذخایر بوکسیت برخوردار نیست.

هزینه تمام شده تولید سرب و روی در دنیا بین ۱۳۵۰ تا ۱۴۰۰ دلار است ولی این میزان در ایران بالغ بر دو هزار دلار می‌باشد، ضمن آن‌که هزینه تمام شده مس در ایران بیش از ۴ هزار دلار است که این میزان در دنیا ۲۷۰۰ دلار می‌شود.

اگر قرار است جایگاه صنعت معدن در کشور ارتقا یابد، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیش‌تری هستیم.

نادعلی اسماعیلی، رییس سازمان نظام مهندسی ایران زمین‌شناسی را یکی از علوم پایه اکتشافات معدنی دانست و گفت: زمین‌شناسی در کشور ما مظلوم واقع شده است. حتی معدن هم نسبت به صنعت مظلوم و مهجور مانده است.

کاغذبازی‌ و بوروکراسی‌ در کشور ما بسیار زیاد است و مانع توسعه معدن می‌شوند، حذف بوروکراتیک اداری یکی از الزامات توسعه فعالیت‌های معدنی می‌باشد.

این در حالی است که اخیراً نقشه راه معدن به مجلس شورای اسلامی ارایه شده است و امید بر آن است که این نقشه بتواند بخشی از مشکلات موجود در حوزه معدن را کاهش دهد.

در واقع کلمه معدن به مثابه اقتصاد مقاومتی است و بخش معدن عملکرد خوبی داشته و توانسته چرخ اقتصادی کشور را بچرخاند.

همزمان با شدت یافتن تحریم‌ها توانستیم ماده معدنی «ید» را تولید کنیم و امروز یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان این ماده معدنی هستیم و با الگو قراردادن این موضوع می‌توانیم وارد سایر حوزه‌های موادمعدنی شویم.