کسبوکارهای کوچک در ایران و راه‌های توسعه آنها گروه تجارت- مجتبی قدیری کسبوکارهای کوچک از یک تا ۱۰۰ از یک تا ۹ نفر نیروی کار کافی است تا بتوان کسب‌وکاری راه‌اندازی کرد و نام آن را کسبوکار کوچک و متوسط (SME) گذاشت؛ یعنی همان واحدهای تولیدی- تجاری که در طبقه‌بندی شرکت‌ها به لحاظ اندازه در […]
کسبوکارهای کوچک در ایران و راه‌های توسعه آنها
گروه تجارت- مجتبی قدیری
کسبوکارهای کوچک از یک تا ۱۰۰
از یک تا ۹ نفر نیروی کار کافی است تا بتوان کسب‌وکاری راه‌اندازی کرد و نام آن را کسبوکار کوچک و متوسط (SME) گذاشت؛ یعنی همان واحدهای تولیدی- تجاری که در طبقه‌بندی شرکت‌ها به لحاظ اندازه در مراتب پایین‌تری نسبت به شرکت‌های بزرگ قرار می‌گیرند. البته در ایران تعاریف مختلفی برای این کسبوکارها ارایه شده و بانک مرکزی ایران کسبوکارهای زیر ۱۰۰ نفر نیروی کار را به عنوان بنگاه‌های کوچک و متوسط تلقی می‌کند، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی در تعاریف خود این تعداد نفرات را به ۵۰ نفر تقلیل داده‌اند.
حل بیکاری در گرو کسب و کار کوچک
یک جستجوی ساده در اینترنت کافی است تا انواع و اقسام راهکارهای راه‌اندازی کسبوکار کوچک با سرمایه کم ارایه شود که اگر این واحدهای تولیدی-تجاری پا بگیرند، می‌توانند اشتغالزایی مشهودی را با خود به همراه بیاورند. برخی اقتصاددانان معتقدند حل مشکل بیکاری، فقر، عدم توازن منطقه‌ای و دستیابی به توسعه صنعتی در کشورهای جهان سوم در گرو توسعه کسبوکارهای کوچک و متوسط در این کشورهاست.
رشد کسبوکارهای کوچک
کمیسیون صنایع اتاق ایران انجام یک پروژه تحقیقاتی را با عنوان «بررسی چالش‌های راهبردی و ارایه استراتژی‌های توسعه در بنگاه‌های کوچک و متوسط در اقتصاد ایران» آغاز کرده تا جایگاه و موانع توسعه SMEها را در اقتصاد ایران ارزیابی کند. تیری کوویل، پژوهشگر فرانسوی که ۲۵ کسبوکار کوچک و متوسط در ایران را بررسی کرده نیز به عنوان مشاور پژوهشی در تیم تحقیقاتی این پروژه مشارکت دارد. کوویل می‌گوید: کسبوکارهای کوچک و متوسط اکثریت شرکت‌ها را در کشورهای دنیا مانند آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس، ایتالیا و کشورهای در حال توسعه مانند هند و چین تشکیل می‌دهند. عموم این کسبوکارها در ابتدا کوچک هستند اما به مرور زمان و با کسب موفقیت می‌توانند خود را گسترش دهند.
پابرجایی کسبوکارهای کوچک در اقتصادهای موفق
استاد دانشگاه نوانسیای فرانسه ادامه داد: مثلاً در کشور آلمان اندازه این کسبوکارها روز به روز بزرگ‌تر شده و می‌توان آنها را یکی از عوامل موفقیت اقتصاد آلمان دانست. در کشورهای دیگر این کسبوکارها اعتماد زیادی به یکدیگر دارند، بلندمدت می‌اندیشند و برای موفقیت پایدار تلاش می‌کنند. این مدل تجارت در دنیا موفقیت زیادی کسب کرده است. در گذشته عده‌ای می‌گفتند اگر اقتصاد پیشرفت کند، این مدل‌های کسبوکار از بین می‌رود چرا که آنها روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شوند و در نهایت استقلال خود را از دست می‌دهند. اما امروزه شاهد پابرجایی این مدل و گسترش هرچه بیش‌تر آن هستیم.
بی‌توجهی دولت به کسبوکارهای کوچک
کوویل معتقد است: کسبوکارهای کوچک و متوسط در ایران نیز جزو مزایای اقتصادی محسوب می‌شوند، اما دولت توجهی به رفع نیازهای آنها نمی‌کند. او با بیان این‌که کسبوکارهای کوچک و متوسط ۸۰ درصد از بخش خصوصی ایران را تشکیل می‌دهند، توضیح داد: SMEها در ایران خیلی کوچک هستند و آنهایی که ظرفیت دارند باید به کمک دولت بزرگ‌تر شوند.
این پژوهشگر فرانسوی با اشاره به ۲۵ شرکت مورد بررسی در ایران، به تشریح ویژگی‌های آنان پرداخت و گفت: در این شرکت‌ها ارزش شایسته‌سالاری حاکم بود و مدیران آنها می‌گفتند تنها شایستگی و صلاحیت کارمندان است که برای استخدام آنها مدنظر است.
برابری جنسیتی در کسبوکارهای کوچک
کوویل برابری جنسیتی را دومین ویژگیSMEها می‌داند و می‌گوید: برخلاف برخی از محیط‌های دیگر که اولویت استخدام با مردان است، در این شرکت‌ها وقتی زنی شایستگی بیش‌تری نسبت به مردی داشته باشد او را استخدام می‌کنند.
رابطه پدر فرزندی در کسب و کارهای کوچک
وی درباره سومین ویژگی شرکت‌های مورد بررسی گفت: در گذشته کارمندان باید از اوامر روسای خود بی‌چون و چرا تبعیت می‌کردند، اما روابط بین رییس و کارمندانش در این شرکت‌ها مانند رابطه پدر و فرزند و به صورت تعاملی است. کوویل معتقد است تمام این ویژگی‌ها نشان‌دهنده حاکم بودن بینش مدرن بر این شرکت‌ها و فاصله گرفتن از برخی نگاه‌های سنتی بوده است.
تضمین حق مالکیت دغدغه کسبوکارهای کوچک
استاد دانشگاه نوانسیای فرانسه یکی از دغدغه‌های این کسبوکارها را «تضمین حق مالکیت» دانست و مطرح‌کرد: بسیاری از این شرکت‌ها نگران هستند که دولت آنها را مصادره کند، به همین دلیل زیاد روی شرکت سرمایه‌گذاری نکرده و حتی اقدام به بزرگ شدن آن نمی‌کنند. کوویل تأکیدکرد: دولت باید حمایت بیش‌تری از این گروه کسبوکارها داشته باشد و حداقل حق مالکیت آنها را تضمین کند تا با آسودگی خاطر به فعالیت خود ادامه دهند.
تأمین منابع مالی دغدغه کسبوکارهای کوچک
کوویل تأمین منابع مالی را یکی دیگر از دغدغه‌های این شرکت‌ها عنوان کرد و گفت: سیستم بانکی ایران در بحران است و نیاز به اصلاح فوری دارد. در ابتدا بانک باید بتواند شرکتی را که واقعاً نیازمند منابع مالی است شناسایی کند و بعد منابع مالی را به آن تخصیص دهد. به گفته وی نوعی بی‌عدالتی بین شرکت‌های مختلف باعث می‌شود، شرکت‌های کوچک نتوانند به راحتی از تسهیلات بانکی استفاده کنند.
۳ چالش کسب و کارهای کوچک در دیدگاه فعالان
شایان ذکر است در مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی براساس انجام مطالعه میدانی با مصاحبه بیش از ۴۰ کسب و کار خرد در تهران، ۶۰ درصد مصاحبه‌شوندگان بالا بودن میزان اجاره‌ها، ۵۰ درصد رکود بازار و ۳۸ درصد ناعادلانه بودن مالیات‌ها را به عنوان مانعی مهم در برابر تأسیس و رشد کسب و کارهای خرد عنوان کرده‌اند.
دیگر مشکلات مهم پیش ِ‌روی کسب و کارهای کوچک
– بی‌ثباتی قوانین و مقررات
– وجود فساد اقتصادی
– بی‌تعهدی شرکت‌ها و مؤسسات دولتی در پرداخت بدهی خود در زمان مقرر
– تعرفه پایین کالاهای وارداتی و رقابت غیر‌منصفانه با محصولات خارجی
– تمایل مردم به خرید کالای خارجی و تقاضای کم برای محصولات داخلی
– ضعف نظام توزیع
– قیمت‌گذاری غیرمنطقی محصولات تولیدی توسط دولت و نهادهای حکومتی
– بی‌ثباتی در قیمت مواداولیه
– مشکل دریافت تسهیلات از بانک‌ها
– زیاد بودن تعطیلات رسمی
– اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.