هوش مصنوعی؛ عامل فاجعه انسانی فردا ؟!

هوش مصنوعی؛ عامل فاجعه انسانی فردا ؟!

گروه IT

همزمان با رشد فزاینده هوش مصنوعی، دشواری‌های آن نیز خود را نشان می‌دهند؛ از جمله‌ خطر بالقوه‌ آن برای بقای نسل بشر. سؤال اصلی این است که آیا هوش مصنوعی به نسل بشر خدمت خواهد کرد یا برای انسان‌ها مرگبار خواهد بود. پاسخ به این سؤال پیچیده و در عین حال ساده است. هوش مصنوعی همواره به‌ خوبی و در عین حال به بدیِ نسل بشر خواهد بود. تکنولوژی، ادامه‌ای از راه انسان‌های سازنده‌ آن و کاربران آن است. در نتیجه تأثیر آن‌ بر نسل بشر می‌تواند مثبت یا مخرب باشد؛ بسته به این‌‌که به کدام انتهای طیف نگاه کنید.

با پیشرفت هوش مصنوعی یا همان Artificial Intelligence که به اختصار به آن AI نیز گفته می‌شود و تکامل ربات‌ها، گفت‌و‌گو‌‌ها در مورد تأثیر این فناوری بر آینده‌ انسان جدی‌تر می‌شود. اما آیا ممکن است این پیشرفت‌ها به فاجعه‌ای انسانی منتهی شود؟

اخلاق در مقابل AI

سؤالات اخلاقی در زمینه‌ استفاده از هوش مصنوعی در حال فراگیر شدن است. گوگل، فیس‌بوک، آی‌بی‌ام، مایکروسافت و آمازون در پروژه‌ای جدید هم‌‌‌پیمان شده‌اند تا پس از تحقیقات گسترده، به قوانینی مناسب در طراحی و استفاده‌ هوش مصنوعی دست پیدا کنند. این شرکت‌ها امیدوارند به استانداردی جهانی برای این صنعت در حال رشد دست یابند.

تکنولوژی، قدم آخر بشر؟!

از زمان کشف آتش، انسان‌ها به شکلی چشمگیر تکامل پیدا کرده‌اند و قرن پس از قرن به کشف فناوری‌های نوین و چشمگیر دست زده‌اند. تمامی این ابتکار‌‌ها در درون خود مزایا و مشکلاتی دارند و هر تغییرِ جهت، تأثیرات غیرقابل بازگشتی بر سرنوشت جامعه و رفتارهای اخلاقی ما گذاشته‌ است. باید اشاره کرد که همین ابزار‌‌ها نیز رفتارهای ما را تحت تأثیر قرارداده‌ و به‌عنوان پنجره‌ ما به دنیای بیرون عمل کرده‌اند.

همان‌طور که فیلسوف مشهور فرانسوی، میشل سِر، در کتاب خود اشاره می‌کند؛ تکنولوژی همواره نمونه یا شکل تکامل‌یافته‌ای از بدن انسان است. چکش، به‌عنوان مثال، نمونه‌ای قوی‌تر از مشت است. با پیگیری این منطق می‌توان گفت رایانه‌ مغز انسان و وب، مجموعه‌ دانش و حافظه‌ انسان است.

در قدم بعدی، هوش مصنوعی استعاره‌ رایانه به‌عنوان مغز انسان را به سطح بالاتری می‌برد و فعالیت‌های مغز را در طراحی شبکه‌های عصبی عمیق به شکل چشمگیری تقلید می‌کند. فضای وب از این به بعد تنها بانکی از دانش ما نخواهد بود، بلکه با وجود هوش مصنوعی، این دانش بیش‌تر به عمل نزدیک می‌شود و راه را برای ارتباط واقعی جهان با یکدیگر هموار می‌کند.

خوب یا بد؟

با این‌که چشم‌انداز هوش مصنوعی برای صنعت تکنولوژی رؤیایی است؛ برای افرادی که خارج از این صنعت هستند، ممکن است بسیار ترسناک به نظر برسد. مخصوصاً زمانی که یک قدم به عقب برمی‌دارید و به شرایط جهان، خارج از سیلیکون ولی نگاه می‌کنید. با وجود دهه‌ها جنگ و خرج میلیارد‌‌ها دلار در جنگ علیه تروریسم، همچنان گروه‌هایی مانند داعش غیرقابل مهار به نظر می‌رسند. شاید انسان‌ها به اندازه‌ تصور خود به تکامل نزدیک نشده‌اند. باید توجه کرد در صورتی‌که هوش مصنوعی به دست افراد اشتباه بیفتد؛ می‌تواند به ‌اندازه‌ پیش‌بینی‌‌‌ها مخرب باشد.

پس آیا باید از دنبال کردن این رؤیا دست بکشیم؟ با توجه به تاریخ فناوری از زمان کشف آتش تا به امروز، می‌توان درباره‌ آینده‌ هوش مصنوعی خوش‌بین بود و در عین حال با دیدی منفی با آن مواجه شد.

تاریخچه‌ فناوری

آتش، غذای پخته‌شده را برای انسان‌ها به ارمغان آورد. عاملی که در رشد ذهنی انسان بسیار حیاتی است. هر چند در امپراتوری بیزانس، آتش به عنوان سلاح کشتار جمعی در نابودسازی ناوگان دشمن و فتح قلمروهای جدید به‌کار گرفته شد.

چرخ، توانایی جابه‌جایی را به شکلی بی‌سابقه به ارمغان آورد و درهای جهان را به روی انسان‌ها گشود. هر چند قرن‌‌‌ها بعد جابه‌جایی در ابعاد عظیم به آلودگی هوا و گرمایش زمین منجر شد. عاملی که ممکن است به تخریب زمین منتهی شود.

اگر به امروز نگاه کنیم؛ اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به مردمی شدن دانش کمک کردند و با مرتبط کردن انسان‌ها، به هر کس صدایی رسا هدیه داده‌اند. از طرف دیگر این فناوری حریم شخصی ما را در مخاطره قرارداده است و تبدیل به ابزاری برای تبلیغات سیاسی از جبهه‌ راست افراطی در آمریکا تا گروه‌های تروریست شده است.

طمع، تبعیض، نفرت، جنگ، تروریسم و بربریت همواره وجود داشته است. این پدیده‌ها از رشد تکنولوژی مستقل و نمودی از نقص و چندبعدی بودن نسل بشر هستند. نگرانی‌‌‌ها درباره‌ هوش مصنوعی از آنجا است که این تکنولوژی ممکن است تاریکی‌های انسان را قدرتمندتر کند یا بدتر و آنها را به ماشین‌‌‌ها منتقل کند.

پیشرفت به‌ جای ترس

خوب یا بد، بحث‌های پیرامون هوش مصنوعی، تئوری و مبهم هستند. کسی توانایی توقف رشد تکنولوژی -که عاملی اساسی در رؤیاپردازی و پیشرفت انسان است- را ندارد. فناوری به ما اجازه‌ تصور جهانی بدون سرطان، برابر و پاک می‌دهد. به‌ جای سعی در توقف فناوری، ما باید به دنبال کامل‌تر کردن آن باشیم. اما در این راه باید از تجربیات گذشته درس بگیرم و به خرد جمعی تکیه کنیم.

با هر پیشرفت چشمگیر در فناوری، نیازی تازه به بازنگری و به‌روزرسانی قوانین اخلاقی وجود دارد. امروزه بیش از هر زمان دیگری انسان‌ها نیازمند آگاهی هستند. اگر ما در اولویت قراردادن نفع جامعه‌ انسانی بر منافع شخصی، اقتصادی، سیاسی یا نظامی با شکست مواجه شویم؛ هوش مصنوعی می‌تواند تبدیل به بزرگ‌‌‌ترین فاجعه‌ بشری شود. اما اگر انسان‌ها به مرحله‌ای جدید از درک خود از انسانیت برسند، هوش مصنوعی به تحقق دنیایی کمک خواهد کرد که ما را به تمرکز به نقاط قوت خود (خلاقیت، تفکر، هوش احساسی و توانایی حل مشکلات) وادار می‌کند و ماشین‌‌‌ها را به ‌کارهای کوچک‌تر و تکراری وا‌می‌دارد.

اعتماد به ربات‌ها؟

نباید ماشین‌‌‌ها را به‌عنوان جایگزینی برای انسان‌ها در نظر گرفت. در چنین شرایطی احساس اختیار و مسؤولیت‌پذیری خود را از دست خواهیم داد. هوش مصنوعی را می‌توان به‌عنوان مکملی بر انسان‌ها دانست؛ راهی که انسانیت در آن به تکامل خواهد رسید.

یک‌جا ماندن به نظر همیشه خطرناک‌تر از پیشرفت و تکامل است. روزی که انسان‌ها از تکامل دست بکشند، به پسرفت روی خواهند آورد. پس بهتر است پیشرفت را در اولویت قرار دهیم. هر چند مهم است که خودخواهی را هم جایگزین احتیاط نکنیم؛ در چنین حالتی، آینده‌ بشر در مخاطره خواهد بود و انسان‌ها دست به تکرار اشتباهات خود خواهند زد.

منابع:

 Zoomit

Venturebeat

———