متن اصلی
گروه : گزارشات تحلیلی مناقصه مزایده
شناسه : 48416
تاریخ : ۲۱ تیر ۱۳۹۷
ساعت : ۱۱:۳۳
پرینت از صفحه

صنعت پتروشیمی منحرف شد!

ردپای گاز در چالش‌های پتروشیمی صنعت پتروشیمی منحرف شد!     سمیه مهدوی- همیشه پای گاز در چالش‌های صنعت پتروشیمی در میان است. مجوز احداث ۴۶ مجتمع پتروشیمی همزمان با آغاز اجرای برنامه ششم توسعه با ظرفیت تولید سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تن محصول صادر شده است. درحالی از سوی وزارت نفت این امر […]

ردپای گاز در چالش‌های پتروشیمی

صنعت پتروشیمی منحرف شد!  

 

سمیه مهدوی- همیشه پای گاز در چالش‌های صنعت پتروشیمی در میان است. مجوز احداث ۴۶ مجتمع پتروشیمی همزمان با آغاز اجرای برنامه ششم توسعه با ظرفیت تولید سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تن محصول صادر شده است. درحالی از سوی وزارت نفت این امر ابلاغ شده است که اکثر قریب به اتفاق طرح‌های مذکور از نوع پتروشیمی گازی محسوب می‌شوند. این درحالی است که به زعم برخی کارشناسان محصول تولیدی این واحد‌ها از ارزش افزوده بالایی برخوردار نیستند و سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها صرفاً به خاطر ارزان بودن خوراک مصرفی آنها محلی از اعراب ندارند.

به گزارش خبرنگار انرژی مناقصه‌مزایده، این امر حائز اهمیت زیادی است، زیرا در شرایط بد اقتصادی که کشور در سراشیبی قرار گرفته است، باید در سیاهه احداث و رونمایی پروژه‌ها اولویت‌بندی کرد تا بتوان بودجه‌هایی را که به سختی در آبراهه طرح‌ها تزریق می‌شود به درستی مدیریت کرد.

جای تعجب است که با عیان بودن چنین مسایلی همچنان برای این پروژه‌ها روبان قرمز می‌بندند و کلنگ‌ها را برای افتتاح آن به زمین می‌کوبند. نیازی به توضیح ندارد که صنعت پتروشیمی از جمله صنایع آب‌بر است، این امر جریان ساخت و ساز‌ها را از حساسیت بیش‌تری برخوردار می‌کند.

از سوی دیگر با توجه به این‌که این بخش یکی از ارزآور‌ترین خط‌های صادراتی کشور محسوب می‌شود، همچنان با دست‌اندازهای تخفیف‌های دولت در نرخ خوراک و به دنبال آن خوردن برچسب رانت‌خواری در گیر و دار حاشیه‌ها باقی بماند.

حرکت راهبردی توسعه پتروشیمی‌ها در بیراهه طرح‌های جدیدی که تاکنون برای ساخت مجوز دریافت کرده‌اند در مناطق عسلویه، کنگان، ماهشهر، جاسک، قشم، پارسیان، چابهار، دو منطقه رودسر و امیرآباد در حاشیه سواحل دریای خزر، کرمان، اردبیل، اروند، ملایر، شیراز، دهلران، آغاجاری و… هستند.

بر این اساس در عسلویه ۸٫۲ میلیون تن، ماهشهر ۴٫۷ میلیون تن، کنگان ۹٫۱ میلیون تن، جاسک ۶٫۶ میلیون تن، قشم حدود ۱۰ میلیون تن، چابهار ۱۳٫۳ میلیون تن و سایر مناطق کشور حدود ۴۰ میلیون تن مجوز برای احداث طرح‌های جدید پتروشیمی دریافت کرده‌اند.

در این بین بیش‌ترین اقبال برای توسعه صنعت پتروشیمی در قالب طرح‌های پایه خوراک متانول بوده است، به‌طوری که اجرای طرح‌های جی.تی.ایکس با ۱۷ طرح، جی.تی.پی.پی با ۹ طرح و جی.تی.پی با یک طرح در مجموع بالغ بر نیمی از ظرفیت تولید طرح‌های پتروشیمی کشور را شامل می‌شوند.

منافع ملی تأمین نمی‌شوند

علی حسینی، کارشناس ارشد در این خصوص اظهارکرد: در حالی در روزهای اخیر مجوز احداث ۴۶ پتروشیمی صادر شده است که عمده این طرح‌ها پتروشیمی‌های گازی بوده و محصول تولیدی آنها متانول، اوره و آمونیاک است که ارزش افزوده بالایی ندارند. این راهبرد توسعه پتروشیمی‌ها، نخواهد توانست منافع ملی را تأمین کند.

وی به باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: صنعت پتروشیمی یکی از مهم‌ترین صنایعی است که از لحاظ اشتغالزایی، افزایش تولید ناخالص داخلی، اتصال صنعت بالادستی نفت و گاز به صنایع پایین‌دستی و… از اهمیت فراوانی برخوردار است. در حال حاضر ظرفیت پتروشیمی ایران نزدیک به ۶۰ میلیون تن بوده که طبق برنامه قرار است این ظرفیت به ۱۸۰ میلیون تن برسد. افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی، در برهه‌ای که ایران مورد تحریم فروش نفت خام از سوی آمریکا قرار گرفته است، راهکار راهبردی برای ایران در جهت جلوگیری از خام‌فروشی نفت است.

این کارشناس ارشد پتروشیمی بیان‌کرد: در روزهای اخیر وزارت نفت، مجوز احداث ۴۶ پتروشیمی جدید را صادر کرده است. بررسی مجوزهای احداث پتروشیمی‌های جدید نشان می‌دهد، عمده طرح‌های پتروشیمی مجوز داده شده، پایه متانولی و با سوخت گازی هستند، به‌طوری‌که اجرای طرح‌های جی‌تی‌ایکس با ۱۷ طرح، جی.‌تی.‌پی.پی با ۹ طرح و جی.تی.پی با یک طرح در مجموع بالغ بر نیمی از ظرفیت تولید طرح‌های پتروشیمی کشور را شامل می‌شوند.

محصولاتی که تنوع ندارند

حسینی گفت: پتروشیمی‌های گازی اولاً زنجیره ارزش کوتاه‌تری دارند و ثانیاً محصولات حاصل از آنها تنوع کم‌تری خواهند داشت، از این رو احداث پتروشیمی‌های گازی، ارزش افزوده کم‌تری نسبت به پتروشیمی‌های سوخت مایع دارد. در واقع با احداث پتروشیمی‌های گازی، عمده محصول تولیدی متانول، اوره، آمونیاک خواهد بود که جزو محصولات بالادستی طبقه‌بندی می‌شوند و کم‌ترین ارزش افزوده را در بین محصولات پتروشیمی دارند، این در حالی است که تنها برای تعداد معدودی از محصولات با ارزش افزوده بالا مثل پروپیلن، پلی پروپیلن و اتیلن گلایکل، طرح پیش‌بینی شده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر بازار محصولاتی همچون متانول، آمونیاک و اوره بسیار محدود است، به‌طوریکه با توسعه پتروشیمی‌های گازی و تولید این محصولات، قیمت این محصولات تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و سود حاصل از آنها بسیار کاهش می‌یابد.

 کارشناس ارشد پتروشیمی تصریح کرد: همچنین در سال‌های اخیر و در مقاطعی، مسؤولان با توجه به وفور و ارزان بودن گاز طبیعی، این خوراک را به قیمت ارزان به پتروشیمی‌های گازی داده‌اند و نتیجه این اقدام باعث شد تا توسعه پتروشیمی‌های گازی به صرفه‌تر شود. پتروشیمی‌های گازی نیز عمدتاً متانول، اوره و آمونیاک تولید کردند که ارزش افزوده بالایی ندارند. این غفلت در سیاست‌گذاری موجب انحراف صنعت پتروشیمی از توسعه متوازن شده است.

ضرورت بازنگری در طرح‌ها

حسینی بیان‌کرد: در این سال‌ها به دلایل گفته شده، پتروشیمی‌های گازی رشد خیلی سریعی کردند و سبد فرآورده‌های پتروشیمی کشور به سمت محصولات صادراتی متانول و اوره (محصولات پتروشیمی گازی) سوق داده شد و عمده طرح‌های پتروشیمی در حال توسعه و در حال ساخت نیز به همین نوع پتروشیمی‌‌ها اختصاص یافته است، در حالی که کشور به وجود محصولات دیگر پتروشیمی مانند الفین‌‌ها محتاج و در بسیاری موارد واردکننده آنها بوده است.

کارشناس ارشد پتروشیمی گفت: بنابراین نیاز است تا وزارت نفت بازنگری جدی در طرح‌های پتروشیمی انجام دهد تا سرمایه‌های کشور را به سمت تولید محصولات استراتژیک و با ارزش افزوده بالاتری سوق دهد.