مجلس جلوی ازدواج زودهنگام را می‌گیرد

نگاهی به علل عروس شدن زودهنگام دختران ایران زمین مجلس جلوی ازدواج زودهنگام را می‌گیرد گروه اجتماعی- گاهی فقر، گاهی اعتقادات و گاهی هم استیلای مردانه باعث می‌شود که خانواده‌ها خیلی زود دختر خود را به خانه‌بخت بفرستند. ازدواج زودهنگام مسأله تازه‌ای در ایران نیست و دهه‌هاست که این اتفاق نامیمون در کشورمان رخ می‌دهد […]

نگاهی به علل عروس شدن زودهنگام دختران ایران زمین

مجلس جلوی ازدواج زودهنگام را می‌گیرد

گروه اجتماعی- گاهی فقر، گاهی اعتقادات و گاهی هم استیلای مردانه باعث می‌شود که خانواده‌ها خیلی زود دختر خود را به خانه‌بخت بفرستند. ازدواج زودهنگام مسأله تازه‌ای در ایران نیست و دهه‌هاست که این اتفاق نامیمون در کشورمان رخ می‌دهد و دختران این مرزوبوم به دلایلی که گفته شد ترجیح می‌دهد تا دخترشان خیلی زود رخت سفید بر تن کند.

ازدواج از نگاه اندیشمندان جهانی

برخی معتقدند هدف از ازدواج رسمیت بخشیدن به ارضای جنسی است. مثلاً گیدنز می‌گوید ازدواج، پیوند جنسی به‌رسمیت شناخته‌شده و پسندیده از نظر جامعه است. به اعتقاد کانت ازدواج مقدمه‌ای برای اتحاد انسانی است و تنها راه ارضای میل جنسی به‌صورت مورد پسند جامعه است که باعث اتحاد انسانی می‌شود و ازدواج موقت و متعدد ممنوع است؛ چون مانع برخورداری از تمامیت شخصیتی یکدیگر می‌شود. مونتسکیو معتقد است ازدواج، الزام مرد توسط جامعه به تأمین معاش است. البته، مصالح دیگر اجتماعی هم موجب ایجاد ازدواج می‌شود و بر سن ازدواج تأثیر می‌گذارد. مثلاً سن ازدواج را پایین می‌آورند تا تعداد مالیات‌دهندگان افزایش پیدا کنند.

بقای نسل

 در رویکردهای اسلامی نیز خواجه‌نصیرطوسی حفظ مال و بقای نسل را هدف ازدواج می‌داند و معتقد است زن صالح، شریک مرد در مال و تدبیر منزل و نایب او در وقت غیبت است. امام‌محمد‌غزالی نیز بقای جنس آدمی را هدف ازدواج می‌داند و فوایدی مانند داشتن فرزند، انس با دیدار زنان و راحتی دل، ایجاد فراغت بیش‌تر با همکاری جهت علم و عمل و عبادت و صبر بر اخلاق یکدیگر و کسب مراتب بالاتر را از جمله فواید ازدواج برمی‌شمارد. آفاتی را هم برای ازدواج ذکر می‌کند که اگر دو طرف از جهت مالی یا خلقی و عقلی مشکل داشته باشند، ازدواج نباید صورت بگیرد.

اعلامیه حقوق بشر درباره ازدواج

ماده۱۶ اعلامیه حقوق بشر به تشکیل خانواده توجه کرده است؛ بند۲ ماده۱۶ می‌گوید ازدواج باید با رضایت و آزادانه باشد و این آزادی زمانی صورت می‌گیرد که بلوغ عقلی وجود داشته باشد. قرارداد تکمیلی منع بردگی و برده‌فروشی و عملیات دستگاه‌های مشابه بردگی در سال ۱۳۵۶ یعنی ۸سال بعد از اعلامیه جهانی حقوق بشر تصویب شد که اولین سندی است که دولت‌‌ها را ملزم می‌کند سنی را برای ازدواج تعیین کنند و باید حداقلی برای این سن تعیین شود. ما سال ۱۳۳۷ به این سند پیوستیم و از تعهدات ماست، اما در این سند هم سن مناسب ازدواج مشخص نشده است.

سن ازدواج در قانون ایران و تحولات آن

در کشور ما ماده۱۰۴۱ قانون مدنی مصوب سال ۱۳۱۳ نکاح اناث قبل از ۱۵ سال تمام و نکاح ذکور قبل از ۱۸ سال تمام را ممنوع اعلام کرده بود؛ در همین قانون بنابر شرایط با نظر دادگاه ممکن بود اجازه داده شود، اما این اجازه هم به اناث کم‌تر از ۱۳ سال و ذکور کم‌تر از ۱۵ سال داده نمی‌شد. سال ۱۳۵۳ در قانون حمایت خانواده در ماده ۲۳ این سن افزایش پیدا می‌کند و درباره مردان به ۲۰ سال و درباره زنان به ۱۸سال می‌رسد. ۱۸ و ۱۵ سال هم کف سن ازدواج می‌شود و پایین‌تر از این سن به هیچ‌وجه امکان ازدواج وجود ندارد. یک قانون مجازات هم داریم که در سال ۱۳۱۶ تصویب شده، به نام قانون و راجع به ازدواج بیان شده است که اگر کسی خلاف شرایط ماده۱۰۴۱ ازدواج کند، محکوم می‌شود و اگر بر اثر ازدواج آسیبی به آن زن وارد شود، مجازات فرد خیلی شدید می‌شود که الان این قانون نسخ شده است.

ازدواج بعد از انقلاب

بعد از انقلاب ماده۱۰۴۱ تغییر کرد و سن بلوغ شرعی جایگزین شد که انتقاداتی به آن وارد بود؛ تا این‌که سال ۸۱ لایحه اصلاح ماده ۱۰۴۱ تقدیم مجلس شد و سن ۱۵ و ۱۳ سال براساس نگاه فقهی جایگزین شد، اما شورای نگهبان آن را نپذیرفت و در مجمع تشخیص مصلحت تصویب شد. در حال‌حاضر هم در قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ ماده ۵۰ مجازات‌هایی را وضع کرده‌ایم که جایگزین قانون راجع به ازدواج شده و می‌گوید اگر کسی خلاف این قانون ازدواج کند، مجازات دارد.

ازدواج دختران زیر ۱۳سال ممنوع می‌شود

در همین ارتباط، طیبه‌سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس شورای‌اسلامی گفت که در قالب طرح «کودک همسری» حداقل سن ازدواج برای دختران به ۱۶ سال افزایش می‌یابد. در این طرح حداقل سن ازدواج برای دختران ۱۶ سال و برای پسران ۱۸ سال پیش‌بینی شده است. در حال‌حاضر حداقل سن ازدواج برای دختران ۱۳سال است و دختران زیر ۱۳ سال تنها با مجوز دادگاه امکان ازدواج دارند اما در طرح جدید دختران بین ۱۳ تا ۱۶ سال برای ازدواج باید حکم قانونی از دادگاه دریافت کنند. در این طرح ازدواج دختران زیر ۱۳ سال مطلقاً ممنوع خواهد شد. این موضوع مخالفانی در کشور دارد اما با شورای فرهنگی اجتماعی زنان در مورد ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال به توافق رسیده‌ایم. این طرح با قید دو فوریت طی یک یا دو هفته آینده در مجلس مطرح خواهد شد.