رانت؛ علت اصلی نوسان در بورس!

رانت؛ علت اصلی نوسان در بورس! گروه بانک، بیمه، بورس- یک روز بیش از دو هزار واحد رشد می‌کند و روز دیگر تقریباً همین رقم را برای سقوط طی می‌کند. روزی سرمایه‌گذاران بورسی را امیدوار می‌کند و روز دیگر آنان را از تالار شیشه‌ای فراری می‌دهد به‌طوری که خیلی‌هایشان تصمیم به ترک همیشگی می‌گیرند! در […]

رانت؛ علت اصلی نوسان در بورس!

گروه بانک، بیمه، بورس- یک روز بیش از دو هزار واحد رشد می‌کند و روز دیگر تقریباً همین رقم را برای سقوط طی می‌کند. روزی سرمایه‌گذاران بورسی را امیدوار می‌کند و روز دیگر آنان را از تالار شیشه‌ای فراری می‌دهد به‌طوری که خیلی‌هایشان تصمیم به ترک همیشگی می‌گیرند! در روزهایی که نوسانات ارز و سکه دیگر بازارهای مالی را تحت تأثیر قرارداده، کارشناسان بازار سرمایه را محلی مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌دانند. حال سؤال این است که علت اصلی نوسان در بورس چیست؟

پیام دولت به مردم برای حضور در بورس

هفته گذشته بود که حسن روحانی در مورد بازار سرمایه حرف‌های نویدبخشی عنوان کرد و خواستار مشارکت بیش‌تر مردم در بورس شد. مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در صفحه اینستاگرامش از تحولات جدید در بازار سرمایه خبر داد و نوشت: دولت تمام توانش را به‌کار گرفته که فضای اقتصادی کشور ساماندهی شود و مردم فرصت سرمایه‌گذاری در بازارهای مولد را پیدا کنند. قطعاً اگر مردم نگران کاهش ارزش پولشان نباشند، به سمت بازارهایی می‌روند که حاصل کار آنها کمک به اقتصاد ملی باشد. طبقه متوسط با محافظه‌کاری در مورد اندوخته‌هایش تصمیم می‌گیرد و این حق هم قطعاً برای آنها وجود دارد. با این وجود ما در وزارت اقتصاد خود را مکلف کرده‌ایم که تا جایی که امکان دارد، بازارهای مولد را برای مردم جذاب کنیم. دغدغه این است که مردم احساس نکنند سرمایه‌هایشان از بین می‌رود یا این‌که فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری مطمئن و سودآور ندارند. به همین جهت و برای تشویق بیش‌تر مردم به سرمایه‌گذاری در بورس از این پس، نرخ نقل و انتقال سهام و حق تقدم از نیم درصد به یک دهم درصد کاهش خواهد یافت، این سیاست موجب افزایش نقدشوندگی در بازار سهام خواهد شد. از سازمان بورس خواسته‌ام تا کارمزدهای ارکان بازار سرمایه را کاهش دهد که خوشبختانه با تأیید شورایعالی بورس از این پس چنین خواهد شد. این اقدام باعث کاهش هزینه‌های معاملاتی و سودآورترشدن معاملات الگوریتمی و معاملات پر بسامد در بازار سرمایه خواهد شد.

بدنه دولت؛ ضد دولت!

اما می‌بینیم در حالی‌که دولت و رییس‌جمهوری پیام حضور در بورس را به مردم می‌دهند و نوید می‌دهند که از سرمایه‌های مردم در بورس محافظت می‌کنند. ولی بدنه دولت و مدیران زیرمجموعه و تصمیم‌گیران اقداماتی انجام می‌دهند که با روح حرف‌های رییس‌جمهوری کاملاً در تضاد است و باعث فرار سرمایه از بازار سرمایه می‌شود! مثلاً نحوه قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی و خوراک هنوز هم بلاتکلیف است و فعالان بازار نمی‌دانند در این حوزه چه اتفاقی خواهد افتاد؟ فلسفه بورس شفافیت است و سرمایه‌گذاران از شفافیت در بورس استقبال می‌کنند. در صورتی که بورس شفافی داشته باشیم و اگر شرکت‌ها بدانند چه اتفاقاتی در حوزه تصمیم‌گیری برایشان می‌افتد، قطعاً سرمایه‌های خرد مردم به سمت بازار سرمایه میل پیدا می‌کند، ولی با اتفاقات اخیر ما نمی‌توانیم به صحبت‌های رییس‌جمهور که در هفته گذشته انجام شد، دست پیدا کنیم. شعار این‌که مردم به بورس بیایند، با اعمال و رفتارهای دولت در تناقض جدی است.

علت اصلی نوسان بورس

با این تفاسیر می‌توان گفت که علت اصلی این نوسانات وجود رانت است. در واقع قیمت محصولات در بازار آزاد با قیمتی که در حال حاضر در بورس کالا معامله می‌شود، تفاوت دارد و این نشان‌دهنده وجود رانت است. در همین ارتباط، علیرضا قدرتی یک کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: دوستان به جای این‌که جلوی رانت‌های گسترده را از طریق قیمت‌گذاری‌های صحیح بگیرند، الزام می‌کنند که اطلاعات خریداران افشا شود اما آیا افشای اطلاعات خریداران دردی از سهامداران دوا می‌کند؟ آیا افشای این اطلاعات جلوی رانت را خواهد گرفت؟ ما باید به سرمنشأ تولید رانت مراجعه کنیم. هر جایی که از سازوکار بازار آزاد دور شویم، رانت ایجاد خواهد شد؟ هر عاملی باعث خلل در سازوکار بازار آزاد شود و اجازه عرضه و تقاضای آزاد را بگیرد، آنجا رانت ایجاد خواهد شد. اگر ما قیمت‌گذاری را محدود کنیم و اجازه ندهیم مکانیزم بازار قیمت‌گذاری صحیح را انجام دهد، رانت ایجاد کرده‌ایم. من مطمئن هستم اگر با عرضه و تقاضا، قیمت‌گذاری‌های صحیح انجام شود، حتی در بازار آزاد هم شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود.