جلوگیری از خام‌‌فروشی مواد معدنی با ورود تکنولوژی جدید و خصوصی‌سازی واقعی

جلوگیری از خام‌‌فروشی مواد معدنی با ورود تکنولوژی جدید و خصوصی‌سازی واقعی تاکنون بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی در ایران کشف شده و بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش‌تر این مواد معدنی قابلیت صادراتی دارند که از جمله آنها می‌توان به سنگ‌آهن، کرومیت، سنگ سرب و روی، سنگ‌مس در کنار عناصر نادر خاکی اشاره کرد. […]

جلوگیری از خام‌‌فروشی مواد معدنی با ورود تکنولوژی جدید و خصوصی‌سازی واقعی

تاکنون بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی در ایران کشف شده و بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش‌تر این مواد معدنی قابلیت صادراتی دارند که از جمله آنها می‌توان به سنگ‌آهن، کرومیت، سنگ سرب و روی، سنگ‌مس در کنار عناصر نادر خاکی اشاره کرد. اما به‌طور کلی باید از صادرات موادخام جلوگیری شود و تلاش لازم هم صورت گیرد تا هیچ محصولی به شکل خام از کشور صادر نشود. در صورتی بتوانیم ماده معدنی را فرآوری کنیم دیگر نیازی به خام‌فروشی نیست. باید این نکته را در نظر داشت که بحث خام‌فروشی مربوط به صادرات است. البته اگر بتوانیم ارزش‌افزوده ایجاد کنیم در کنار آن اشتغالزایی و سرمایه‌گذاری نیز شکل خواهد گرفت در نتیجه نیازی به صادرات ماده خام معدنی وجود نخواهد داشت که آن هم به به‌واسطه ورود فناوری جدید هم در استخراج و هم در ایجاد مراکز فراوری می‌باشد و ورود بخش‌خصوصی واقعی در این حوزه با حذف قوانین زائد.

این نکته نیز نباید فراموش شود که مقوله تکمیل زنجیره ارزش افزوده و ممانعت از خام‌فروشی در ایران، همواره مورد حمایت چند طیف خاص بوده است. نبود سیاست واحد و مشخص درخصوص تعریف ماده خام و نتایج حاصل از آن، باعث شده طیفی با ده‌ها ادله و خام خواندن محصولی، عوارض بر صادرات آن وضع می‌کنند و طیف دیگری با ده‌ها ادله دیگر که این محصول خام نیست و بر روی آن فلان کار‌‌‌ها انجام شده، عوارض وضع‌شده را منتفی می‌کنند. هنوز بعد از گذشت ده‌ها سال برنامه‌ریزی و سیاستگذاری، نمی‌دانیم ارزش افزوده پایین یعنی چقدر پایین! ۱۰درصد، ۲۰درصد یا ۸۰درصد؛ ارزش افزوده محصول از کدام مرز کم‌تر باشد، آن محصول با ارزش‌افزوده پایین و خام است یا در نگاهی کلی، کسب چند درصد از ارزش افزوده کل زنجیره، راضی‌مان خواهد کرد؟

توسعه صادرات با شناخت کافی و سرمایهگذاری هدفمند

در این باره سعید‌صمدی، رییس کمیته معدن درخصوص بحث خام‌‌فروشی و نداشتن تکنولوژی مورد نیاز در این زمینه گفت: نمی‌توان به صراحت بگوییم که در این بخش تکنولوژی نداریم، چرا که به صورت مشخص دسترسی به تکنولوژی در دنیای امروز خیلی کار سختی نیست و نباید همه چیز را گردن تحریم‌ها بیندازیم، تحریم فقط تا حدی جلوی ما را می‌گیرد.

صمدی رییس کمیته معدن افزود: اگر نسبت به بازارهایی که برای آن تولید داریم، شناخت کافی و سرمایهگذاری هدفمندی داشته باشیم توسعه صادرات محقق می‌شود.

وی می‌افزاید: برای ارتقای بخش معدن در ابتدا باید به سمت تکنولوژی روز و در مرحله بعد خصوصی‌سازی واقعی گام‌برداریم.، چرا که در خصوصی‌سازی واقعی است که ارزش افزوده، بنگاه داری واقعی و اصلاح مدیریت به‌وجود می‌آید و در نهایت می‌توانیم جلوی خام‌‌فروشی را بگیریم.

بخش معدن نباید در کنار تکنولوژی‌های کهنه قرار گیرد

محمدرضا بهرامن، رییس خانه معدن در مورد بحث خام‌‌فروشی گفت: خام‌‌فروشی از جمله مباحثی است که رهبر انقلاب به صراحت بر آن تأکید دارند که نباید در کشور خام‌‌فروشی داشته باشیم و بخش معدن در اقتصاد مقاومتی نقش اساسی دارد.

بهرامن تأکید کرد: اگر ما نگاه درستی به بخش معدن داشته باشیم، این بخش می‌تواند سهم ما را در صادرات افزایش دهد.

وی گفت: بخش معدن بخشی است که نباید در کنار تکنولوژی‌های کهنه قرار گیرد، چرا که ثروتی است که نمی‌تواند زایش جدیدی در کشور داشته باشد و ما باید با بهترین تکنولوژی‌‌‌‌ها و سرمایه‌ها آن را به یک ارزش افزوده بالا تبدیل کنیم.

وی بابیان این‌که باید قوانین این بخش باید مشخص و شفاف باشد به‌طوریکه ورود رانت به هیچ وجه در آن صورت نگیرد گفت با این شرط سرمایه‌گذار یعنی بخش‌خصوصی احساس ناامنی نمی‌کند و به راحتی در آن ورود پیدا می‌کند و می‌داند که تسهیلاتی است که سلیقه در آن تصمیم‌ساز نمی‌باشد.

مقابله وزارت صمت برای مقابله با خام‌‌فروشی

این در حالی است که چندی پیش جعفرسرقینی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: با اشاره به برنامه‌های این وزارتخانه برای مقابله با خام‌‌فروشی مواد معدنی گفت: در چند سال اخیر با تکمیل زنجیره تولید سعی کردیم علاوه بر جلوگیری از خام‌‌فروشی نیاز بسیاری از محصولات در داخل کشور را بر طرف کنیم.