اکتشافات عمیق و نیمه‌عمیق حلقه گم‌شده توسعه معادن در کشور

اکتشافات عمیق و نیمه‌عمیق حلقه گم‌شده توسعه معادن در کشور گروه زمین‌و‌معدن-ایران به لحاظ ذخایر معدنی جزو ۱۰کشور نخست جهان و اولین کشور خاورمیانه است و طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۷درصد ذخایر معدنی جهان در ایران جای دارد. اما با وجود این ذخایر عظیم معدنی در کشور حوزه معادن، به‌خصوص در اکتشافات عقیق و […]

اکتشافات عمیق و نیمهعمیق حلقه گم‌شده توسعه معادن در کشور

گروه زمین‌و‌معدن-ایران به لحاظ ذخایر معدنی جزو ۱۰کشور نخست جهان و اولین کشور خاورمیانه است و طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۷درصد ذخایر معدنی جهان در ایران جای دارد. اما با وجود این ذخایر عظیم معدنی در کشور حوزه معادن، به‌خصوص در اکتشافات عقیق و نیمهعمیق مورد غفلت واقع شده است. معدن موتورمحرکه توسعه است و باید به آن توجه شود. نکته‌ای دیگر که در کنار بحث معدن مطرح است موضوع اکتشاف هست یعنی اگر بخش اکتشاف رونق پیدا کند به تبع آن بخش معدن رونق پیدا خواهد کرد. این در حالی است که اولین تأکید در نقشه راه‌معدن اکتشافات می‌باشد.

البته تهیه منابع انسانی متخصص و ابزارهای سخت‌افزاری در جهت کشف پتانسیلهای جدید معدنی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بزرگی دارد و بدون‌شک با بودجه اندک دولتی نمی‌توان به این مهم دست یافت و در این راه نیاز به جذب سرمایه‌های خارجی و ورود بخش‌خصوصی می‌باشد. قطعاً در صورت مشارکت بخش‌خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی روند این ضرورت با سهولت هرچه بیش‌تری طی خواهد شد.

براساس طرح‌های بهره‌برداری ارایه شده توسط بهره‌برداران، میزان ظرفیت استخراج اسمی معادن کشور در سال گذشته، ۷۲۱ میلیون و ۹۶ هزار و ۹۳۳ تن بوده است.

این در حالی است که ظرفیت ذخایر معادن ایران بسیار بیش‌تر از ارقام فعلی است و در واقع تاکنون تنها در ۷درصد از مساحت کشور، اکتشافات عمیق معدنی صورت گرفته است. به‌طوری که ضریب اکتشافات در ایران به‌خصوص در حوزه معادن فلزی به نسبت کشور‌های توسعه یافته، پایین و محدود است، همچنین در طول ۶دهه گذشته تمام عملیات‌های اکتشافی معدنی، به‌طور متوسط در عمقِ حداکثر ۱۵۰متری تاکنون صورت گرفته است. در این رابطه رضارحمانی وزیر صنعت، معدن‌وتجارت چندی پیش درباره اهمیت اکتشافات عمیق اظهار داشت: عمده اکتشافات معدنی در ایران سطحی بوده است و انتظار می‌رود سازمان‌هایی همچون زمین‌شناسی و ایمیدرو اکتشافات عمیق را جدی بگیرند.

برنامه‌ریزی در حوزه اکتشاف منجر به اشتغالزایی و توسعه معدن و صنایع‌معدنی می‌شود

در این زمینه عباس‌گلمحمدی، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی گفت: ایران سرزمین بکر از حیث مواد معدنی است و اکتشافات در کشور تاکنون فقط در لایه‌های سطحی زمین انجام شده و مقدار اندکی از ذخایر معدنی مورد بهره‌برداری قرار گرفته و بسیاری از ذخایر پنهان و در لایه‌های نیمه‌عمیق و عمیق زمین است.

گلمحمدی گفت: سازمان زمین‌شناسی در یک سال گذشته در حوزه اکتشاف مواد معدنی به دنبال تغییر رویه و رویکرد سال‌های پیش بوده و سعی کرده است با تجمیع فعالیت‌ها به سویی حرکت کند که برنامه‌ریزی در حوزه اکتشاف منجر به اشتغالزایی و توسعه معدن و صنایع‌معدنی شود.

وی افزود: در همین راستا با بهره‌گیری از روش‌های سنتی و تلفیق آن با روش‌های نیمه پیشرفته، تلاش شده است طی برنامه‌ریزی دقیق و مدون، نقاط دارای پتانسیل بیش‌تر در اولویت اکتشاف و نقاط دارای پتانسیل کم‌تر در مراحل بعدی قرار گیرند.

وی اظهار داشت: پیشتر اکتشافات این سازمان براساس میزان ظرفیت‌های معدنی انجام نمی‌گرفت و این مهم به تناسب بودجه‌ای که استان‌ها تأمین می‌کردند و درخواست‌هایی که نهادهای دولتی و غیردولتی از سازمان داشتند، انجام می‌شد.

گلمحمدی بیان داشت: اکنون مبنای فعالیت‌های اکتشافی سازمان زمین‌شناسی، اطلس پتانسیلیابی معادن ایران است که در ابتدای سال‌جاری رونمایی شد و برنامه‌ریزی برای اکتشاف براساس اولویتبندی مناطق دارای پتانسیل در این اطلس است.

نقشه راه معدن و صنایع‌معدنی ابلاغ شد

معاون سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزود: طی دو ماه گذشته نقشه راه معادن و صنایع‌معدنی ایران ابلاغ شده و نویدبخش توسعه مناسب در حوزه معدن و صنایع‌معدنی طی ۳سال آینده است.

وی اظهار داشت: ایران دارای معادن و تنوع فراوان مواد معدنی است لذا این ظرفیت می‌طلبد که سازمان زمین‌شناسی با دانشگاه‌ها و بخش‌خصوصی هماهنگ شود تا اهداف مورد نظر در نقشه راه معادن کشور محقق شود.

وی گفت: چون توسعه کشور همزمان با رشد فناوری‌های دنیا نبوده است، به ظرفیت‌های مواد معدنی آن طور که باید دست نیافته‌ایم و برخی نارسایی‌‌ها در این حوزه از طریق جلب مشارکت بخش‌خصوصی قابل‌جبران است.

گلمحمدی افزود: اگر بخش دولتی توانمندی ورود فناوری‌های لازم را برای اکتشاف و استخراج مناسب مواد معدنی ندارد، این کار با همت بخش‌خصوصی به راحتی قابل انجام است، در این راستا بخش‌خصوصی ماشین‌آلاتی را وارد کشور کرده که در توان بخش دولتی نیست و این مهم نویدبخش توسعه همکاری‌ها در سال‌های آتی است.

وی اظهار داشت: تاکنون بودجه مناسبی برای اکتشاف و استخراج مواد معدنی از سوی دولت اختصاص یافته اما توزیع این بودجه هدفمند نبوده است و اگر بودجه مورد نظر براساس آنچه در نقشه راه توسعه معدن و صنایع‌معدنی در نظر گرفته شده هزینه شود، خروجی کار موفقیت‌آمیز خواهد بود.

گفتنی است؛ مهم‌ترین چالش‌‌ها در اکتشافات عمیق را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد نیاز به فناوری و تجهیزات بیش‌تر برای رسیدن به ذخایر پنهان و عمیق، کمبود نیروی متخصص برای انجام عملیات حفاری عمیق و متخصصین برداشت اطلاعات کامل از گمانه‌های حاصله و تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌های مرتبط با اکتشاف کانسارهای پنهان و نهایتاً سومین چالش نیز مربوط به قوانین و مقررات است.