مزه بازار مسکن با طعم رکود تورمی!

مزه بازار مسکن با طعم رکود تورمی!  گروه راه و شهرسازی- رکود تورمی، واژه‌ای هولناک در اقتصاد است که کارشناسان از آن واهمه دارند و حالا بخش مسکن آن را یدک می‌کشد. یعنی هم تورم دارد و هم قیمت‌های افسارگسیخته و هم رکود را با خود بهمراه می کشد، در این فرایند کسی حاضر به […]

مزه بازار مسکن با طعم رکود تورمی!

 گروه راه و شهرسازی- رکود تورمی، واژه‌ای هولناک در اقتصاد است که کارشناسان از آن واهمه دارند و حالا بخش مسکن آن را یدک می‌کشد. یعنی هم تورم دارد و هم قیمت‌های افسارگسیخته و هم رکود را با خود بهمراه می کشد، در این فرایند کسی حاضر به خرید و فروش نیست. همه دست بسته هستند و آینده بازار را نظاره می‌کنند. در واقع رکود تورمی که هم‌اکنون بازار مسکن با آن مواجه شده حاکی از آن است که این بازار، در هر دو سوی عرضه و تقاضا در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دارد و احتمالاً در پس این افزایش اسمی قیمت‌ها، به‌ وجود آمده است. این در حالی است که روند بازار مسکن در سال‌های گذشته همواره به این صورت بوده که ما در یک دوره ۴ تا ۶ ساله و در برخی موارد بیش‌تر از این مدت زمانی، با ثبات نسبی قیمت‌ها مواجه بوده‌ایم و در یک دوره ۶ ماهه تا دوساله، جهش قیمت در بازار مسکن اتفاق می‌افتد، لذا باید در انتظار آینده ماند تا چه زمانی از رکود تورمی خطرناک فعلی خارج می‌شویم و آیا دولت برای شکستن این انسداد در بازار مسکن، برنامه‌ای دارد؟

 بازار مسکن قرمز شده است

باید گفت، کارشناسان روند فعلی بازار مسکن را با توجه به آمار‌ها به سمت رکود مطلق ارزیابی می‌کنند. آبان ماه سال جاری قیمت مسکن شهر تهران با رشد ۹۱ درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل به میانگین ۹ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان در هر متر مربع رسید و همین موضوع به افت ۵۴ درصدی معاملات منجر شد. بررسی‌های میدانی حاکی از آن است که با فروکش کردن التهاب بازارهای ارز و طلا، سرمایه‌گذاری این بازار‌ها به بخش مسکن شیفت شده‌اند و عمده خرید و فروش ملک در بخش تقاضای سوداگرانه انجام می‌شود. پارادوکس موجود از کاهش معاملات در برابر رشد قیمت‌ها به این مفهوم است که فروشندگان حرفه‌ای تورم ماهیانه مسکن را رقم می‌زنند. معدود متقاضیان مصرفی نیز به خرید آپارتمان‌های ۱۶ سال به بالا روی آورده‌اند که سهم معاملات این گروه از کل معاملات را نسبت به زمان مشابه سال قبل ۴ درصد افزایش داده‌اند. آذر ماه سال گذشته معاملات مسکن شهر تهران ۵۰ درصد افزایش پیدا کرد و قیمت‌ها رشد نسبتاً پایین ۱۵ درصد را نشان داد که بهترین شکل از رونق بازار مسکن بود. اما هم‌اکنون شرایط معکوس و با وجود افت ۵۴ درصدی خرید و فروش، دماسنج قیمت، قرمز شده است.

تأثیر کاهش قیمت ارز بر بازار مسکن

رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران با بیان این‌که ثبات نرخ ارز با فاصله زمانی در ثبات قیمت مسکن تأثیرگذار خواهد بود، گفت: اگر نرخ ارز و سکه به همین شکل مدیریت شود و به روند کاهشی خود ادامه دهد احتمال ثبات قیمت مسکن و این‌که قیمت‌ها دیگر بالا نرود وجود دارد. مصطفی‌قلی‌خسروی اظهارکرد: با توجه به افزایش قیمت مسکن در ماه‌های اخیر انتظار داشتیم دست‌کم سرعت رشد قیمت در آبان‌ماه کاهش پیدا کند اما به دلیل این‌که هنوز در بخش مصالح ساختمانی و سایر کالاهای مورد نیاز مردم با گرانی مواجهیم، طبیعی است که مسکن هم به این روند ادامه داد. وی افزود: نهادهای متولی ارایه آمار مسکن بعضاً بی‌محابا از گرانی صحبت می‌کنند اما وقتی امروز صحبت از گرانی دیروز می‌کنیم، قطعاً این مسأله در آینده هم تأثیر می‌گذارد. ما انتظار داشتیم به ثبات قیمت برسیم، اما ارایه برخی تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها به افزایش قیمت دامن زد. رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران در پاسخ به این سؤال که کاهش نرخ ارز چه تأثیری بر بازار مسکن دارد، گفت: قیمت مسکن به سرعت همپای ارز بالا نرفته بود که حالا با کاهش قیمت دلار پایین بیاید. زمانی که دلار از حدود ۴۰۰۰ تومان به ۱۹۰۰۰ تومان رسید، قیمت مسکن به آن اندازه بالا نرفت اما به تدریج روند افزایشی به خود گرفت. حالا که ارز و طلا پایین آمده بخش عمده متقاضیان از این بازار خارج شده‌اند و به دنبال راه‌های جایگزین برای حفظ ارزش پول خود می‌گردند که این تغییر مسیر، اثر التهابی بر بازار مسکن گذاشته است.

سررسید کاهش قیمت مسکن چه زمانی فرامیرسد؟

حال با گذشت چند سال از ثبات قیمت‌ها در بازار مسکن، از نیمه دوم سال ۹۶ یک جهش قیمت در بازار مسکن در شهر تهران شروع شد که این روند با افزایش نرخ ارز‌ها در ابتدای سال‌جاری متقارن شد. در نتیجه این روند، افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن تشدید شد و به جایی رسید که امروز متأسفانه شاهد هستیم که میانگین قیمت مسکن در پایتخت در مهر ماه سال جاری نسبت به سال گذشته، بیش از ۸۰ درصد جهش قیمت‌ها را تجربه کرد.

تعمیق رکود در بازار مسکن

نتیجه این تحولات در بازار مسکن چیزی به جز تعمیق رکود در بازار مسکن نبوده است. به‌طوری که طبق گفته کارشناسان مسکن، در شرایط کنونی تعداد معاملات خرید و فروش به کم‌تر از ۹ هزار واحد در طول یک ماه رسیده که عدد بسیار ناچیزی، نسبت به تعداد واحدهای مسکونی است که قابلیت عرضه به بازار مسکن حداقل در شهر تهران را دارند. بنابراین این فرایند نشان می‌دهد که ما از یک سو وارد رکود عمیق در بازار مسکن شده‌ایم و از سوی دیگر، این رکود با یک تورم ۸۰ درصدی در بخش مسکن همراه شده است.

هجوم سرمایه‌ها با سیاست‌گذاری نادرست

در این میان برخی از فعالان حوزه مسکن بر این باورند که عدم تولید مسکن در سال‌های اخیر منجر به جهش ناگهانی قیمت مسکن در سال‌جاری شد و به عبارتی، کوتاهی دولت در امر ساخت و ساز و عرضه مسکن، به بروز این گرانی‌ها دامن زد.

اما در مقابل کارشناسان اقتصادی بر این عقیده‌اند که به‌طور عمومی در کشور ما بخش عرضه همواره تأثیرگذاری کم‌تری نسبت به بخش تقاضا در افزایش قیمت‌ها داشته است. به این معنا که پارامترهای بخش تقاضا از جمله وضعیت بازارهای موازی، حجم نقدینگی موجود در بازار و شرایط عمومی مردم در بخش‌های اقتصادی، بیش‌تر از بخش عرضه، در افزایش قیمت‌ها تعیین‌کننده بوده است. البته لازم به ذکر است که سیاست‌گذاری‌های نادرست و بعضاً اطلاع‌رسانی‌های نامناسب به سرمایه‌گذاران، موجب هجوم سرمایه‌ها به بخش مسکن در دوره‌های رونق و افزایش قیمت‌ها می‌شود. در نتیجه این روند، خود زمینه‌ساز رشد هر چه بیش‌تر قیمت‌ها در بازار مسکن است. به این ترتیب متعاقباً در دوره رکود معمولاً حجم سرمایه‌گذاری‌ها در بازار مسکن کاهش می‌یابد که نتیجه چنین رویکردی، تشدید افزایش قیمت‌ها در دوره جهش قیمت‌ها است.

آیا امکان کاهش مجدد قیمت مسکن وجود دارد؟

در چنین شرایطی برخی پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در بازار مسکن باید انتظار کاهش قیمت‌ها را داشته باشیم، چرا که این حد از رشد قیمت مسکن متناسب با ظرفیت و توان مالی خریداران و متقاضیان و نیز گنجایش بازار مسکن نیست. اما این‌که این پیش‌بینی چقدر می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد، موضوعی است که برخی کارشناسان در خصوص آن معتقدند: روال گذشته قیمت‌ها در بازار مسکن نشان می‌دهد که به‌طور معمول چنین اتفاقی به صورت کاهش اسمی قیمت‌ها رخ نداده و از همین رو انتظاری وجود ندارد که مجدداً کاهش قیمت‌ها در بازار مسکن اتفاق بیفتد.

تداوم رشد خزنده قیمت‌ها

بر این اساس برخی پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در ماه‌های باقی مانده تا پایان سال، نه تنها کاهش قیمت مسکن اتفاق نمی‌افتد، بلکه به نظر می‌رسد که قیمت‌ها در بازار مسکن به صورت خزنده‌ای در نیمه دوم سال به روند افزایشی خود ادامه بدهد. البته طبیعی است که شیب رشد قیمت‌ها در ماه‌های پیش رو، کم‌تر از افزایش قیمتی خواهد بود که در ماه‌های گذشته اتفاق افتاد. با این حال نباید فراموش کرد که این رشد آرام قیمت‌ها در ماه‌های منتهی به پایان سال، منجر به کاهش بیش‌تر معاملات خرید و فروش در بازار مسکن نیز خواهد شد.