شمارش معکوس آغاز به‌کار SPV

دور زدن تحریم بانکی در فاز جدید کلید خورد

شمارش معکوس آغاز به‌کار SPV

گروه بانک، بیمه، بورس- مراودات پولی و بانکی با اروپا؛ یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های ایران پس از خروج آمریکا از برجام این روز‌ها در انتظار رسیدن به راهی مطمئن است. بعد از خروج یک طرفه آمریکا از برجام اروپا وعده داد برای نگه داشتن ایران در برجام یکسری کانال‌های مالی را برای مراودات پولی و بانکی‌ ایرانی‌‌ها باز کند. این وعده از حدود ۹ ماه پیش قرار بوده که اجرایی شود اما تا حالا خبری نشده است.

نقش آمریکا در مراوده مالی ایران با اروپا

پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید علیه نظام‌جمهوری‌اسلامی از سوی این کشور، سایر کشورهایی که در برجام حضور داشتند بر ضرورت حفظ آن و استفاده ایران از منافع اقتصادی آن تأکید کردند. آمریکا در این مدت تلاش کرده است که راه‌های دسترسی ایران به منابع مالی ارزی را محدود کند و از سوی دیگر با کاهش صادرات نفتی و غیرنفتی ایران بتواند ایران را از نظر اقتصادی در فشاری مضاعف قرار دهد. هر چند که تلاش‌های آمریکا در این زمینه تاکنون با موفقیت چندانی رو‌به‌رو نبوده است، اما ایران می‌کوشد با استفاده از منافع اقتصادی برجام، جلوی این اقدامات آمریکا را بگیرد. ضمن این‌که مقامات کشورمان نیز بار‌ها تأکید کرده‌اند در صورتی‌که منافع برجام برای ایران، سود چندانی نداشته باشد، ایران گزینه‌های دیگری از جمله خروج از برجام و بازگشت به فعالیت‌های هسته‌ای پیشین خود را خواهد داشت.

فشار آمریکا بر اروپا

در عین حال اروپا نیز می‌کوشد با حفظ برجام و تلاش برای تأمین منافع ایران، از خروج ایران از برجام جلوگیری کند و از سوی دیگر بار‌ها تأکید کرده است که روابط نزدیک خود با آمریکا را نیز حفظ خواهد کرد. اروپا در تابستان سال جاری اعلام کرد که به دنبال ایجاد یک کانال مالی اروپایی برای تسهیل تجارت با ایران است و از راه‌اندازی این کانال تا ۱۳ آبان‌ماه که زمان اجرای بخش دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران بود، خبر داد. با گذشت زمان، اتفاقی در ایجاد آنچه اروپا وعده داده بود، نیفتاد و پس از آن طرف‌های اروپایی و ایران اعلام کردند که اروپا در انتخاب میزبان این سازوکار مالی با چالش مواجه است؛ به‌طوری‌که کشورهای اتریش و لوکزامبورگ در ابتدا به عنوان میزبان این سازوکار انتخاب شده بودند که هیچ‌کدام میزبانی آن را نپذیرفتند که شاید دلیل اصلی آن ترس از جریمه‌ها و تحریم‌های آمریکاست.

امیدواری با موگرینی

فدریکوموگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیراً در مصاحبه‌ای با یک رسانه روسی خبر از اجرایی شدن یک سازوکار عملیات مالی تا قبل از آغاز سال جدید میلادی داد. براساس آنچه مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده است، سازوکار مالی اروپا برای تسهیل تجارت با ایران تا حدود دو هفته آینده اجرایی خواهد شد. به گفته وی، اجرای این سازوکار هر چه زودتر باشد؛ بهتر است، اما تاریخ دقیق آن مشخص نیست. در عین حال مشارکت وزرای دارایی ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان و دیگر اعضا، گام مهمی است که زودتر از قبل به نتیجه منجر می‌شود. همچنین اعلام مجدد زمان راه‌اندازی این سازوکار از سوی بالا‌ترین مقام سیاست‌ خارجی اروپا، نشان از آن دارد که اخیراً اقدامات مؤثری در فرایند اجرایی شدن این سازوکار انجام شده اما آینده این سازوکار مبهم است. چرخش سخنان موگرینی از مفاهیم تاریک و مبهمی که مشخص نبود چه زمانی این پروژه به قطعیت می‌رسد به سمت اعلام شفاف زمان اجرای آن، نشان می‌دهد که اروپا با جدیت بیش‌تری نسبت به قبل، به دنبال ایجاد این سازوکار و نگه‌داشتن ایران در برجام است.

SPV چگونه خواهد بود؟

 (SPV) که مخفف عبارت Special Purpose Vehicle است، سیستمی است که با هدف ادامه همکاری تجاری اتحادیه اروپا با ایران حتی با وجود تحریم‌های آمریکا طراحی شده است، بدین صورت که کشورهای اروپایی با استفاده از این کانال مالی در ازای خرید نفت ایران، هزینه‌های فروش و صادرات کالاهای خود به ایران را دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر، SPV همچون یک شرکت برای تسویه مالی تجارت با ایران به دور از حلقه‌های مالی متداول است. به عنوان نمونه در این ساختار ایران می‌تواند به اسپانیا نفت بفروشد و اعتبار مالی لازم برای پرداخت به یک شرکت آلمانی را که به ایران کالا یا خدمات داده است تأمین کند و پول از طریق خاک اروپا بین دو شرکت مبادله شود.

اقلامی که اروپایی‌‌ها وارداتش را به ایران فراهم خواهند کرد

یک اقتصاددان با اشاره به وعده مسؤول سیاست خارجی اروپا مبنی بر نهایی شدن سازوکار مالی اروپا تا دو هفته دیگر، گفت: احتمالاً اروپایی‌‌ها سعی می‌کنند بتوانند مسیر واردات موادغذایی، دارو‌ها و حتی برخی از کالاهای لوکس به ایران را باز کنند. در همین باره وحید‌شقاقی‌شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به زمزمه‌های مبنی بر گشایش کانال‌های مالی اروپایی تا پایان سال جاری میلادی در این باره اظهارکرد: احتمالاً اروپایی‌‌ها همه انتظارات ما را برآورده نخواهند کرد. بلکه آنها سعی می‌کند تا یک حرکت بینابینی انجام دهند؛ به این معنا که هم منویات آمریکایی را برآورده کند و هم نیازهای حداقلی ما را پاسخ دهند. این اقتصاددان با بیان این‌که اروپا سعی خواهد کرد کانال‌های مالی خود را فقط برای مصارف حداقلی ایرانی‌ها باز کند، ادامه‌داد: آنها احتمالاً سعی خواهند کرد کانالی را برای واردات غذا و دارو ایجاد کنند؛ چیزی که به نظر می‌رسد این است که این کانال نمی‌تواند همه نیازهای ما را پاسخ دهد. او با بیان این‌که اروپایی‌‌ها سعی خواهند کرد راهبردی را برای راضی نگه داشتن ایران طراحی کنند به مذاکرات آتی اروپا و آمریکا هم اشاره و پیش‌بینی کرد که در آن گفت‌وگو‌ها اروپایی‌‌ها بتوانند به تفاهمی برای صادرات برخی از کالا‌ها به ایران برسند. شقاقی‌شهری با بیان این‌که باید منتظر نتیجه تفاهم آمریکا و اروپا درباره ایران باشیم، گفت: احتمالاً اروپایی‌‌ها می‌خواهند مسیر واردات مواد‌غذایی، دارو‌ها و حتی برخی از کالاهای لوکس به ایران را باز کنند. کالاهای لوکس به دلیل این‌که ریچارد نفیو در کتاب خود با عنوان هنر تحریم‌ها گفته است، ارزهای ما را مصرف کنند و از طرفی با ایجاد شکاف مصرفی استقامت ملت ما را بشکنند.