یلدا کیلویی چند؟!

گرانی و بلند‌ترین شب سال در ایران و جهان یلدا کیلویی چند؟! گروه اجتماعی- شب یلدا؛ بلند‌ترین شب سال است و شبی به بلندای تاریخ یک مملکت آباواجدادی. شب شعرخوانی تا پاس شدن شبی نحس و طلوعی دلنشین. آری یلدا قصه قدیمی ایرانیان است زمانی که در طولانی‌‌ترین شب سال دور هم می‌نشستند و با […]

گرانی و بلند‌ترین شب سال در ایران و جهان

یلدا کیلویی چند؟!

گروه اجتماعی- شب یلدا؛ بلند‌ترین شب سال است و شبی به بلندای تاریخ یک مملکت آباواجدادی. شب شعرخوانی تا پاس شدن شبی نحس و طلوعی دلنشین. آری یلدا قصه قدیمی ایرانیان است زمانی که در طولانی‌‌ترین شب سال دور هم می‌نشستند و با خواندن شعر، گفتن قصه، خوردن آجیل شب نحس را به در می‌کردند. شبی سرتاسر شورومهمانی و پذیرایی آن هم در منزل بزرگان طایفه.

«شو چله»

 پیشینه تاریخی نامگذاری طولانی‌‌ترین شب سال در اسناد شفاهی و مکتوب تمام دوره‌های تاریخی با تأسی از عبارت «شب‌چله» یا «چله‌نشینی» شکل گرفته است. در قدیم‌الایام که خبری از برق و تجهیزات نورپردازی وجود نداشت هر مهمانی که قصد رفتن به شب‌نشینی را داشت چراغی را همراه خود می‌برد، در شب یلدا به دلیل وجود مهمانی‌های بزرگ، تعداد زیاد عابران در کوچه‌ها با چراغ‌های در دست باعث می‌شد تا لفظ «چهل‌چراغ» که نشانه زیاد بودن چراغ است به این شب داده شود.

ریشه در تاریخ

در آثار کهن شب یلدا به شب میلاد خدای خورشید، عدالت، پیمان و جنگ هم اتلاق می‌شود. روز اول دی‌ماه «خورروز» به معنای روز خورشید و دی‌گان نامگذاری شده؛ علت نامگذاری این روز هم بدان خاطر است که این روز به استراحت تخصیص یافته و به همین خاطر در گذشته تعطیل عمومی بود و مردم می‌توانستند خستگی جشن شوچله را از تن به در کنند. این روز که پس از طولانی‌‌ترین شب سال قرار داشت یادآور این نکته بود که پس از تحمل سختی و سیاهی، روز روشن و سپیدی در پیش است.

بهانه‌ای است برای سر زدن به بزرگ‌ترها

یلدا انسان‌ها را گردهم آورده و یک بهانه است تا برای لحظاتی از دغدغه‌ها و روزمرگی‌هایمان فاصله بگیریم و دقایق شیرینی را در کنار عزیزان زندگی‌مان سر کنیم. البته این روز‌ها دیگر رونقی از مهمانی‌های آنچنانی نمانده است، مهمانی‌‌ها بیش‌تر جنبه تشریفاتی پیدا کرده و دیگر خبری از سادگی و صفای آن روز‌ها نیست. چله بزرگ در واقع چهل روز نخست آغاز زمستان یعنی اول دی ماه تا ده بهمن است که در آن اوج سرما و یخبندان زمستان به وقوع می‌پیوندد و اما چله کوچک که در واقع نصف چله بزرگ و ۲۰ روز است از دهم بهمن تا آخر بهمن بوده که به اعتقاد قدیمی‌ها زمستان در این ایام کم‌کم قصد سفر خواهد کرد.

صادرات یلدا!

آیین دیرینه ایرانیان در خارج از کشور نیز ریشه دوانده است. در پاکستان در این شب مردان حمام را باید ایستاده انجام دهند که از صبح تا بعد از ظهر آخرین روز پاییز ادامه خواهد داشت. دونگ‌ژی مراسمی چینی است که مردم شرق آسیا در شب یلدا برگزار می‌کنند. ژاپنی‌‌ها در این روز حمام مرکبات می‌گیرند تا نیرو‌های منفی را از خود دور کنند و در زمستان از سرماخوردگی در امان باشند. در افغانستان هم جشن یلدا تقربیاً مثل ایران است؛ مردم سفره مخصوص یلدا می‌چینند و آن را پر از میوه و آجیل‌های خوشمزه می‌کنند. در تاجیکستان و مخصوصاً در تاجیکستان فارسی زبان مردم یلدا را با جمع شدن در دور سفره یلدا برگزار می‌کنند و از انار، هندوانه، آجیل و تنقلات برای پر کردن سفره استفاده می‌کنند. در اسکاتلند برای شب یلدا مراسمی برگزار می‌شود که شبیه مراسم چهارشنبه‌سوری ما ایرانی‌هاست! همین که شب یلدا می‌شود یک نفر که حتماً باید موهای سیاه و بلند داشته باشد برای گرفتن خوراکی‌های خوشمزه به جلوی در خانه همسایه‌ها می‌رود. گفتنی است در بولیوی، پرو و اکوادور، بخش‌هایی از آفریقا و روسیه نیز بلند‌ترین شب سال دارای مراسم است.

گرانی یلدا

بررسی‌های انجام‌شده از بازار تهران از این حکایت دارد که هرچند تردد مردم برای خرید خوراکی‌های مورد نیاز شب یلدا به بازار بیش‌تر شده است اما نسبت به سال‌های گذشته چندان تعریفی ندارد. در همین رابطه، رییس اتحادیه خشکبار از افزایش ۸۰درصدی قیمت آجیل و خشکبار در بازار شب یلدا خبر داده که ظاهرا تجار افغانستانی در این گرانی نقش داشته‌اند! همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال‌حاضر قیمت آجیل در بازار بین ۶۰ تا ۱۰۰هزارتومان است و در این میان پسته در حدود ۳۰۰ تا ۳۷۰هزارتومان نیز قیمت خورده است که به تازگی خبر رسیده به دنبال شدت‌گرفتن نظارت از سوی گشت مشترک تعزیرات حکومتی قیمت آجیل مخلوط شکسته شده و نهایتاً به ۷۵هزارتومان کاهش یافته است.