خانه‌ای از جنس تَرَک!

نگاهی به وضعیت بافت‌های فرسوده در پایتخت خانه‌ای از جنس تَرَک! گروه اجتماعی- تهران؛ شهری با بافت‌های فرسوده به وسعت ۳۲۶۸ هکتار! شهری که در برخی مناطقش آجر روی آجر به زور بند است و ترس همیشگی زلزله‌احتمالی بر رخ فرسوده‌نشینانش موج می‌زند. در واقع بعد از زلزله دو سال قبل، افکار جامعه بیش‌تر به […]

نگاهی به وضعیت بافت‌های فرسوده در پایتخت

خانه‌ای از جنس تَرَک!

گروه اجتماعی- تهران؛ شهری با بافت‌های فرسوده به وسعت ۳۲۶۸ هکتار! شهری که در برخی مناطقش آجر روی آجر به زور بند است و ترس همیشگی زلزله‌احتمالی بر رخ فرسوده‌نشینانش موج می‌زند. در واقع بعد از زلزله دو سال قبل، افکار جامعه بیش‌تر به بافت‌های فرسوده تهران جمع شد. شهرداری تهران تاکنون اقداماتی را برای پیشگیری از زلزله‌احتمالی و همچنین خرابی خانه‌های فرسوده انجام داده است.

تهران روی مدار زلزله

حال سؤال این است که با توجه به وسعت بافت‌های فرسوده در پایتخت، آیا زلزله فاجعه‌ای ملی به‌بار نخواهد آورد؟ همین پرسش باعث شد تا شهرداری تهران به همراه برخی سازمان‌ها همچون مدیریت بحران کشور اقداماتی را برای مهار بافت‌های فرسوده در تهران انجام دهند. از فروش تراکم در مناطقی که بافت فرسوده در آن موج می‌زند تا کم کردن مالیات و… . اما همچنان مهم‌ترین تهدید پایتخت کشور زلزله است. زلزله‌ای که همین دو سال قبل در دی‌ماه تن خیلی‌ها را لرزاند و میلیون‌ها نفر را راهی خیابان‌ها کرد. به دنبال این اتفاق راه‌ها بند آمد و عبورومرور قفل شد! همین زلزله نیمبند نشان داد که اگر دور از جان همه در تهران زلزله‌ای با درجه ریشتر بالا به وقوع بپیوندد باید در انتظار فاجعه‌ای باشیم.

پاشنه آشیل تهران

به‌جرأت می‌توان گفت پاشنه آشیل شهرداری تهران بحث ساخت‌وساز است. تراکم‌فروشی، شهرفروشی، ساخت خانه‌های غیراستاندارد و… چالش‌های اصلی مدیران شهری تهران بوده است که از مسأله ساخت‌وساز نشأت می‌گیرد. بسیاری از خانه‌ها به‌دور از چشم مهندسان ناظر یا جلوی چشم‌ آنان بدون رعایت استاندارهای لازم ساخته می‌شوند و از آنجایی که استاندارهای اولیه در آنها رعایت نشده است، ناپایدار و درنهایت فرسوده محسوب می‌شوند. براساس آمار، ۴۳درصد از کل واحدهای مسکونی تهران ناپایدار هستند و هر روز به این آمار افزوده می‌شود. بافت‌های فرسوده تهران بیش‌تر در محدوده مرکزی شهر و در مناطق ۱۰، ۱۱ و ۱۲ و همچنین مناطق حاشیه‌ای محدوده مرکزی مانند مناطق۷، ۱۴، ۱۵ و ۱۷ متمرکز شده است.

نوسازی۴۰درصد بافت فرسوده شهر تهران

حال آخرین اخبار، حکایت از نوسازی ۴۰درصدی بافت‌های فرسوده دارد. این خبر را محمدسالاری در نشست مدیران و شورایاران منطقه ۱۵رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای‌شهر اعلام کرده و گفته که در حال‌حاضر ۴۰درصد از ۳۲۶۸ هکتار بافت فرسوده شهر تهران نوسازی شده است اما اشکال اینجاست که صرفاً نوسازی مسکن انجام شده و سایر خدمات نوسازی و زیرساخت‌های محله و منطقه به‌طور کامل انجام نشده است. مهم‌ترین چالش در حوزه بافت فرسوده، عدم هماهنگی است که شکل‌گیری ستاد بازآفرینی شهر تهران ظرفیتی برای ایجاد هماهنگی است و موضوع بافت فرسوده که یک موضوع چند بعدی است که می‌بایست از طریق ستاد به‌طور جدی اقدامات بازآفرینی پیگیری شود.

بافت فرسوده از اولویت‌های دولت و شخص رییس‌جمهور

وی مدعی شده است، د‌ر این فرصت تاریخی که بافت فرسوده به عنوان یکی از اولویت‌های دولت و شخص رییس‌جمهور قرار گرفته و موضوع بازآفرینی شهری در حال انجام است، باید گفت که تا این موضوع به‌خوبی تبیین نشود نمی‌توانیم شاهد بازآفرینی شهر باشیم و این مهم، نیازمند گفتمان‌سازی است. برای تحقق بازآفرینی شهری به غیر از مشارکت شهروندان و مدیریت شهری، حضور توسعه‌گران و سرمایه‌گذاران نیز حائز اهمیت است که این موضوع منوط به این است، این اقدام برای آنها توجیه اقتصادی داشته باشد. ما معتقدیم نوسازی بافت فرسوده با رویکرد بازآفرینی شهری باید ابتدا در چند محله و بلوک شهری اجرا شود تا به الگو تبدیل شود. یکی از مهم‌ترین مشکلات تهران نبود مدیریت یکپارچه و واحد حریم بین شهر تهران و شهرهای اقماری آن است. متأسفانه شهرهای اقماری تهران، حریم را به عنوان فرصت و منبعی برای درآمدزایی می‌بینند و ما نگرانیم که این فرصت اکولوژیکی و ارزشمند حریم از بین برود‌ لذا برای مدیریت هماهنگ حریم اقداماتی را در سطح کمیسیون شهرسازی و معماری شروع کردیم.