چالش‌های تجار در پیمان‌سپاری ارزی

چالش‌های تجار در پیمان‌سپاری ارزی مجتبی قدیری پس از تغییر سیاست‌های ارزی دولت، صادرکنندگان غیرنفتی ملزم شدند ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه ارزی نیما ارایه کنند تا صرف واردات شود. حالا مهلت ۳ ماهه پیمان‌سپاری ارزی صادرکنندگان که از سوی بانک مرکزی اعلام شده بود به پایان رسید. با توجه به این‌که […]

چالش‌های تجار در پیمان‌سپاری ارزی

مجتبی قدیری

پس از تغییر سیاست‌های ارزی دولت، صادرکنندگان غیرنفتی ملزم شدند ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه ارزی نیما ارایه کنند تا صرف واردات شود. حالا مهلت ۳ ماهه پیمان‌سپاری ارزی صادرکنندگان که از سوی بانک مرکزی اعلام شده بود به پایان رسید. با توجه به این‌که هنوز برخی از صادرکنندگان ارز حاصل از فروش خود را به سامانه وارد نکرده‌اند بحث و چانه‌زنی در این رابطه میان طرفین ادامه‌ دارد. بانک مرکزی همچنین اعلام کرده است که صادرکنندگان می‌توانند ارز حاصل از صادرات را برای واردات خود ثبت کرده و صرفاً این موضوع را در سامانه اطلاع‌رسانی کنند.

درخواست جدی صادرکنندگان برای لغو پیمان‌سپاری ارزی

عدنان‌موسی‌پور، رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: صادرکنندگان در نشست رییس کل بانک مرکزی خواستار لغو پیمان‌سپاری ارزی شدند. وی افزود: بانک مرکزی و صادرکنندگان روی موضوع «بازگشت ارز حاصل از صادرات» اتفاق‌ نظر دارند اما در مورد چگونگی انجام آن اختلاف ‌نظرهایی وجود دارد. موسی‌پور گفت: پیمان‌سپاری ارزی سازوکاری است که در مسیری غلط طراحی شده و بخشنامه‌های مکرر نیز به منظور اصلاح این روند ابلاغ می‌شود. وی ادامه‌داد: یکی از اختلاف نظرهای صادرکنندگان با بانک مرکزی در ارتباط با ارز حاصل از صادرات به عراق، افغانستان و برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است؛ درآمدهای حاصل از صادرات به این کشور‌ها از طریق صرافی‌‌ها به صورت ریال به کشور باز می‌گردد و براساس پیمان‌سپاری ارزی، صادرکننده باید آن وجوه را به ارز تبدیل و به سامانه نیما عرضه کند.

رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که زمان بازگشت ارز برای همه کشور‌ها و همه گروه‌های کالایی یکسان نیست، افزود: در بخشنامه‌های مرتبط با پیمان‌سپاری ارزی تأکید شده که ارز حاصل از صادرات باید ظرف ۳ ماه به سامانه نیما عرضه شود، در حالی‌که در بعضی کشور‌ها تا کالا به کشور مقصد برسد ۳ ماه طول می‌کشد.

قیمت نیمایی و آزاد علت اختلاف

یحیی‌آل‌اسحاق، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره علل بازنگشتن مبلغ قابل توجهی از ارز حاصل از صادرات گفت: بازگشت ارز حاصل از صادرات امری است که باید صورت بگیرد به دلیل این‌که هم باید نیاز‌های کشور را تأمین کند و هم به وسیله آن مواد‌اولیه تولید صادرکنندگان از طریق آن فراهم شود، مگر این‌که نیت صادرکنندگان خارج کردن ارز از کشور باشد که این موضوع بسیار بعید به نظر می‌رسد. وی با بیان این‌که موضوع اصلی بر سر برگشت ارز، قیمت آن است، افزود: صادرکنندگان به دنبال بازگشت ارز به قیمت آزاد هستند و بانک مرکزی به دنبال بازگشت با قیمت نیمایی است که اختلاف بر سر این مابه‌التفاوت است که وجود دارد. عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: برخی بیان می‌کنند، صادرات با ارز نیمایی صرف نمی‌کند و دلیل آن این است که قیمت تمام شده کالای صادراتی با ارز نیمایی نیست و بالاتر از آن است، بنابراین لازم است ارز حاصل از صادرات تبدیل به ارز آزاد تبدیل شود.

آل‌اسحاق با بیان این‌که البته این‌گونه صحبت کردن بی‌انصافی است، ادامه‌داد: آیا قیمت تمام شده همه کالا‌های صادراتی کشور با ارز آزاد است، قطعاً این‌گونه نیست، اما این‌که هزینه‌های متعددی دارند درست است. عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان‌کرد: جدا از استفاده و سوءاستفاده‌ای که برخی می‌خواهند انجام دهند، اما یک‌سری مشکلات بوروکراسی، اداری و سیاست‌گذاری وجود دارد که مانع بازگشت ارز می‌شود.

صادرکنندگان با نرخ توافقی ارزشان را به واردکنندگان بدهند

غلامحسین‌شافعی، رییس اتاق بازرگانی ایران پیشنهاد داد که صادرکنندگان، ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ توافقی در اختیار واردکنندگان قرار دهند. وی با اشاره به ایجاد راهکارهایی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی راهکارهایی را برای بازگشت ارز حاصل از صادرات ارایه کرده است، اما صادرکنندگان نظرات و راه‌حل‌های دیگری نیز دارند که از این جمله می‌توان به پیشنهاد این مهم که صادرکنندگان بتوانند ارز را با نرخ توافقی در اختیار واردکنندگان قرار دهند، اشاره کرد. شافعی با تأکید بر بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، اظهارکرد: ارز حاصل از صادرات باید به کشور بازگردد، چرا که قطعاً بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور به رونق تولید کمک می‌کند. رییس اتاق بازرگانی ایران افزود: ما بیش از آن‌که صادرات داشته باشیم، واردات انجام می‌دهیم و البته بسیاری از صادرکنندگان معتقدند ارز حاصل از صادرات را در اختیار واردکنندگان قرار می‌دهند تا کالاهای موردنیاز مردم تهیه شود که خوشبختانه این مهم مورد نظر بانک مرکزی نیز هست.

پیمان‌سپاری ارزی، دشمن توسعه صادرات

کاوه‌زرگران، یک عضو اتاق تهران گفت: قوانین جدید بازگرداندن ارز حاصل از صادرات امکان توسعه بازار را سلب کرده است. وی افزود: حدود ۵۰ درصد از صادرات مواد‌غذایی ایران به کشور‌های عراق، امارات متحده‌عربی و افغانستان انجام می‌شود، اما الزام به بازگشت ارز، شرایط را پیچیده کرده است. رییس کمیسیون کشاورزی، آب ‌و صنایع‌غذایی اتاق تهران اضافه‌ کرد: با توجه به شرایط این بازار‌‌ها و تبادل با پول ملی، رفع تعهد برای صادرکنندگان معضل بزرگی است و پیامد آن لطمه دیدن صادرات است. زرگران گفت: معضل دیگر تغییر ارزش پایه صادراتی کالاهاست که تعهد ارزشی بیش از واقع برای شرکت‌ها ایجاد کرده است. با توجه به این مسأله امکان توسعه صادرات برای شرکت‌ها مهیا نیست، چراکه اگر شرکتی صادرات بیش‌تری انجام دهد، در واقع تعهد بیش‌تری برای خودش ایجاد کرده است.

دولت از پیمان‌سپاری ارزی عقب‌نشینی نمی‌کند

محمود‌واعظی، رییس ‌دفتر رییس‌جمهور با اشاره به ضرورت بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور و اهتمام دولت در این راستا، گفت: برخی از صادرکنندگان تصور می‌کنند دولت از آنچه اعلام کرده عقب‌نشینی می‌کند، در حالی‌که با تصمیمات اتخاذ شده می‌توان با صادرکنندگانی که به مقررات اعلام شده عمل نمی‌کنند، برخورد قانونی انجام داد. وی تأکید‌کرد: سیاست دولت مبتنی بر امنیتی کردن مسایل اقتصادی کشور نیست، اما آنچه اهمیت دارد این است که در شرایط کنونی باید ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد بازگردد تا بتوانیم پاسخگوی نیازهای کشور باشیم. رییس دفتر رییس‌جمهور با بیان این‌که امروز همه باید احساس مسؤولیت کرده و به دولت و بالندگی اقتصاد کشور کمک کنند، افزود: بانک مرکزی و سایر بانک‌های عامل کشور در شرایط جنگ اقتصادی آمریکا باید برای تأمین نقدینگی مورد نیاز برای وارد کردن مواد‌اولیه واحدهای تولیدی به کمک تولیدکنندگان کشور بیایند و تسهیلات لازم را ارایه دهند و این موضوعی است که رییس‌جمهور با جدیت آن را دنبال می‌کند.

نتیجه

با این حال، تأکید جدی بانک مرکزی و رییس ‌دفتر رییس‌جمهور بر برخورد قانونی با صادرکنندگانی که نسبت به رفع تعهد ارزی اقدام نکنند، می‌تواند قطع ارایه خدمات و تسهیلاتی که در دستورالعمل مربوط به رفع تعهد ارزی تشریح شده باشد که در این صورت صادرکنندگان دیگر نمی‌توانند از خدمات اقتصادی ایران برای صادرات خود بهره ببرند. با توجه به تأکید اتاق بازرگانی ایران بر ارایه ارز صادرکنندگان در سامانه نیما، باید دید که همه صادرکنندگان نسبت به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات خود به چرخه اقتصادی کشور اقدام می‌کنند و در غیر این صورت دولت دسترسی آنها به خدمات و تسهیلات مذکور را قطع خواهد کرد یا خیر؟