بومی‌سازی تولید سیمان از خاک‌های آلوده به مواد نفتی

برای نخستین بار در کشور بومی‌سازی تولید سیمان از خاک‌های آلوده به مواد نفتی گروه زمین و معدن-یکی از مسایل موجود در تمامی ‌صنایع نفت، شامل پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، مراکز استخراج و حمل و پایانه‌ها، مشکل وجود پسماندهای حاوی فلزات سنگین و ترکیبات نفتی در مراحل مختلف فرایند است که آن را به یک معضل جدی […]

برای نخستین بار در کشور

بومی‌سازی تولید سیمان از خاک‌های آلوده به مواد نفتی

گروه زمین و معدن-یکی از مسایل موجود در تمامی ‌صنایع نفت، شامل پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، مراکز استخراج و حمل و پایانه‌ها، مشکل وجود پسماندهای حاوی فلزات سنگین و ترکیبات نفتی در مراحل مختلف فرایند است که آن را به یک معضل جدی زیست‌محیطی تبدیل کرده است. در واقع این دو نوع ترکیب موجب می‌شود که دفع پسماندهای نفتی از لحاظ زیست‌محیطی ممنوع و مضر باشد. آب پسماند‌ها به دلیل اینکه به منابع آب‌های زیرزمینی نشت و از سویی به ریشه گیاهان نفوذ می‌کنند و وارد چرخه غذایی انسان می‌شوند، دفع‌شان در محیط‌زیست ممنوع است و این در حالی است که این پسماند‌ها مرتب در حال تولید شدن است. پیش از این لجن‌های نفتی را می‌سوزاندند و فلزات سنگین آن چون قابل سوختن نبود، باقی می‌ماند و این خود آلودگی دیگری ایجاد می‌کرد اما اکنون روش استفاده از لجن‌های نفتی در فرایند تولید سیمان، یکی از بهترین راه‌حل‌‌ها برای رفع این مشکل است.

این روش، با تثبیت فلزات سنگین در ساختار بتن، منجر به جلوگیری از هرگونه پیامد زیست‌محیطی می‌شود. همچنین از محتوای حرارتی موجود در پسماندهای نفتی نیز به عنوان تأمین بخشی از سوخت کوره‌های مورد نیاز سیمان استفاده می‌شود. همچنین از پسماندهای نفتی در ورودی مواد اولیه تولید سیمان و صرفه‌جویی در مصرف انرژی برای کارخانه‌های سیمان از جمله مزایای این روش می‌باشد. آنالیز پسماند‌ها با مواد اولیه تولید سیمان بسیار همخوانی دارد و در کیفیت سیمان تولید شده تغییری ایجاد نمی‌شود.

 

فرایند تولید سیمان از خاک‌های آلوده به مواد نفتی از طرح‌های موفق علمی

در این رابطه چندی پیش برای نخستین بار در کشور محققان اصفهانی با به‌کارگیری لجن‌های ناشی از ته‌مانده‌های نفتی، پساب‌ها و ضایعات مخازن پالایشگاه اصفهان در فرایند تولید سیمان این صنعت را در کارخانه سیمان اردستان بومی‌سازی کردند. مهدی‌یوسفی، رییس دانشگاه پیامنور استان اردستان در این زمینه گفت: طرح استفاده از خاک‌های آلوده به مواد نفتی در فرایند تولید سیمان از جمله طرح‌های علمی موفقی بود که با همکاری دانشگاه و صنعت و دریافت مجوز اداره صنعت، معدن‌وتجارت و حفاظت از محیط‌زیست به اجرا درآمده است.

یوسفی افزود: این خاک‌های آلوده به دلیل وجود فلزات سنگین، مشکلات زیست‌محیطی داشتند که با کاری دانش‌بنیان و استفاده از آنها در تولید سیمان این مشکل برطرف خواهد شد.

وی بهره‌وری اقتصادی، استفاده از فناوری سبز و کمک به حفظ محیط‌زیست را از جمله مزیت‌های این طرح برشمرد و بیان کرد: طرحی مشابه پیشتر در اروپا به اجرا درمی‌آمد که در ایران بومی‌سازی شده و خاک‌های آلوده پالایشگاه اصفهان از این پس مورد استفاده کارخانه سیمان اردستان قرار خواهد گرفت.

رییس دانشگاه پیامنور اردستان با اشاره به ۳۲۰ عضو هیأت‌علمی این دانشگاه بیان کرد: فرصت‌های مطالعاتی برای اعضای هیأت‌علمی با وزارت نفت در قالب امضای توافقنامه‌ای فراهم شده که این الگو برای بخش صنعت نیز از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دنبال می‌شود.

در این باره صدیقهواعظی‌فر، مجری این طرح گفت: استفاده از لجن‌های نفتی در فرایند تولید سیمان نه تنها منجر به حل مشکل زیست‌محیطی در کشور می‌شود، بلکه به دلیل استفاده از محتوای مواد نفتی به عنوان سوخت فرعی در کوره پخت سیمان منجر به بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیز خواهد شد.

واعظی‌فر میزان هزینه و اجرای این طرح تحقیقاتی را بیش از ۱۰میلیارد ریال برشمرد و افزود: هم‌اکنون اجرای این طرح در مقیاس صنعتی با ظرفیت ۵۰۰تن بین وزارت علوم، دانشگاه پیامنور اصفهان، سیمان اردستان و شرکت پالایش نفت اصفهان اجرا شده است.

حفظ محیط‌زیست اصلی‌‌ترین مزیت این طرح

احمدرضاعمرانی‌فرد، مدیرعامل کارخانه سیمان اردستان نیز به ایجاد اشتغال پایدار با اجرای این طرح اشاره کرد و گفت: حفظ محیط‌زیست به عنوان اصلی‌‌ترین مزیت این طرح با هزینه ۵میلیارد ریال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد و در این راستا با برنامه‌ریزی نسبت به کاهش مصرف آب و استفاده از پساب‌ها در آبیاری فضای سبز نیز اقدام شده است.

عمرانی‌فرد، با اشاره به مصرف سوخت فسیلی کم‌تر با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید افزود: طرح پژوهشی نیز با همکاری دانشگاه آزاد به ارزش ۳میلیارد ریال برای استفاده از گاز کربن مونواکسید داریم.

همچنین سیدرحمان‌دانیالی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان به وجود ۲۰ صنعت سبز در این استان از جمله نیروگاه سیکل ترکیبی زواره و کارخانه سیمان اردستان اشاره کرد و گفت: تعامل دانشگاه، صنعت و محیط‌زیست در زمینه استفاده از پسماندهای ۴۰ ساله پالایشگاه اصفهان رویدادی مبارک است که امیدواریم تداوم داشته باشد.

گفتنی است که کارخانه سیمان اردستان در سال ۸۶ به بهره‌برداری رسیده و ظرفیت تولید کنونی آن روزانه ۳هزارو۵۰۰ تن می‌باشد. همچنین اردستان در فاصله ۱۱۸ کیلومتری شمال شرقی اصفهان واقع است.