تمایلات سنتی‌سازی در پیمانکاران ساختمانی

تمایلات سنتی‌سازی در پیمانکاران ساختمانی گروه راه و شهرسازی- پیمانکاران ساختمانی، طیف وسیعی از وظایف و مسؤولیت‌ها را در پروژه‌های گوناگون ساخت و‌ساز بر عهده دارند. در واقع پیمانکاران وظیفه هدایت، نظارت و بازبینی کامل کل فعالیت‌های در حال انجام در طول انجام پروژه را دارند. باید گفت مسؤولیت‌های اصلی پیمانکاران ساختمانی شامل برنامه‌ریزی‌های فردی […]

تمایلات سنتی‌سازی در پیمانکاران ساختمانی

گروه راه و شهرسازی- پیمانکاران ساختمانی، طیف وسیعی از وظایف و مسؤولیت‌ها را در پروژه‌های گوناگون ساخت و‌ساز بر عهده دارند. در واقع پیمانکاران وظیفه هدایت، نظارت و بازبینی کامل کل فعالیت‌های در حال انجام در طول انجام پروژه را دارند. باید گفت مسؤولیت‌های اصلی پیمانکاران ساختمانی شامل برنامه‌ریزی‌های فردی و انجام همه فعالیت‌های مرتبط با ساخت و ساز پروژه مسکونی یا تجاری و می‌باشد. آنان علاوه بر نظارت بر کار کارکنان، بایستی به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که همه اقدامات در راستای انجام پروژه مطابق با ضوابط و قوانین موجود صورت بگیرد. لیکن موضوع اساسی نحوه اجرای برنامه‌ها به روش‌های سنتی و یا مدرن است. چالش هزینه‌ها موضوع مورد اهمیت در کشور است. به همین دلیل عمده پیمانکاران، رغبتی به بهره‌برداری از فناوری‌های جدید و روز دنیا ندارند. در نتیجه شاهد کاهش رعایت استانداردهای ساخت در زمان اجرای پروژه‌ها هستیم. در واقع اجرای غیرصحیح ساختمان در تمامی مراحل ساخت و ساز، منجر به بروز آسیب‌ها و خسارت‌های بسیاری هم برای بهره‌برداران و هم برای کل جامعه می‌شود. به همین دلیل جامعه مهندسی به عنوان عوامل اجرایی ساختمان، نقش و مسؤولیت بسیار بزرگی در این زمینه بر دوش دارند و باید برای ایفای بهتر این نقش تمهیدات بهتری اندیشید.

ضرورت جدیت در روش‌های اجرا و کنترل

معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به چالش‌های اجرای نمای ساختمان گفت: از جنبه‌های مختلف با چالش‌هایی در بخش نما مواجه هستیم. یعنی متخصصان معماری و شهرسازی مسایل و مشکلاتی را که در بخش‌های مختلف و از جمله کمیته نما وجود دارد، از جنبه‌های منظر و زیبایی‌شناسی و یا از جنبه‌های سازه‌ای، زلزله، انرژی، آتش، مطرح کرده‌اند که در همایش نما هم به آنها پرداخته شد. سعیدبختیاری ادامه‌داد: به نظر می‌رسد که در تمامی زمینه‌ها احتیاج داریم که بازنگری‌هایی صورت بگیرد و یا در روش‌های اجرا و کنترل جدیت‌های بیش‌تری اعمال شود. وی افزود: باید توجه داشته باشیم که یک دوره توسعه بسیار سریعی را در این بحث‌‌ها داشته‌ایم و مشکلات بعضاً خود را نشان ‌می‌دهد، اما می‌بینیم که حتی در کشورهای پیشرفته هم این معضلات و مسایل وجود دارد و در یکی دو سال اخیر، نمونه آنها را در کشورهای پیشرفته مثل انگلستان و استرالیا شاهد بوده‌ایم. به هر حال این موارد همیشه باید مورد پایش قرار بگیرد تا هم ایمنی و هم صرفه عمومی جامعه مدنظر قرار بگیرد.

رییس بخش آتش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین در خصوص برنامه این مرکز در خصوص ایمنی نما در برابر آتش گفت: خوشبختانه مقررات ایمنی نما در برابر آتش تدوین شده و به صورت اجباری ابلاغ شده است.

نما‌ها به صورت دست‌وپا شکسته ایرانیزه شده‌اند

رییس بخش نور، انرژی و آکوستیک مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به وجود مشکلات بسیار زیاد در اجرای نما گفت: متأسفانه تعداد نماهای اصولی بسیار کم و انگشت‌شمار است. به‌طور نمونه شاید در تهران تنها دو یا ۳ درصد نمای ساختمان‌ها اصولی است و بقیه نما‌ها مشکل جدی دارند.

بهروزمحمدکاری با اشاره به ویژگی‌های نمای اصولی گفت: در یک نمای خوب از نظر مهندسی باید همه جوانب شامل مباحث مربوط به انرژی، دوام، حریق و… مدنظر قرار گرفته باشد که امروز بسیاری از نما‌ها این ویژگی‌ها را ندارند؛ یعنی به صورت دست‌وپا شکسته ایرانیزه شده‌اند و دیگر آن خواص و سیستم اولیه را ندارند. وی در خصوص راهکارهای توسعه مباحث انرژی و دوام در نمای ساختمان گفت: دانشگاه‌ها باید این گرایش‌‌ها را ایجاد کنند. اکنون بسیاری از دانشگاه‌ها مثل دانشگاه تهران و هنر و دانشگاه‌های دیگر، گرایش معماری انرژی را در سطح کارشناسی ارشد ایجاد کرده‌اند و دانشگاه شهید بهشتی به دنبال این است که فیزیک ساختمان را ایجاد کند که اولین گام در این مسیر در ایران خواهد بود.

مراجع تصمیم‌گیر اجرای درست نما را اجباری کنند

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات وزارت راه مسکن و شهرسازی در پاسخ به این‌که برای رفع چالش‌های اجرای نما چه تدابیری اندیشیده شده است، گفت: خوشبختانه به خاطر دغدغه‌ای که در این زمینه وجود داشته، یکسری نشریات و ضوابط تدوین شده است.

مژده‌زرگران ادامه‌داد: اما مشکل این است که اجراکنندگان به روش‌های سنتی خود پایبند هستند، چون اجرای سنتی از نظر هزینه برای آنها بسیار به صرفه است و ممکن است زیر بار اجرای اصولی نروند.

وی با اشاره به راهکار پیشنهادی در این زمینه گفت: مراجع تصمیم‌گیر باید با سیاست‌گذاری‌هایی که انجام می‌دهند، این افراد را مجبور کنند که نمای ساختمان را به صورت اصولی و درست اجرا کنند. چون بسیاری از این ضوابط در کشورهای دیگر معمول است و در تمام دنیا انجام می‌شود، اما متأسفانه در کشور ما رعایت نمی‌شود.

وی در عین حال با اشاره به مقاومت‌های موجود در زمینه اجرای ضوابط نشریه ۷۱۴ گفت: از سمت مهندسان معمولاً استقبال برای اجرای این ضوابط وجود دارد، اما از سمت پیمانکاران و سازندگان معمولاً مقاومت وجود دارد، چون اجرای این ضوابط برای آنها هزینه دارد و ترجیح می‌دهند که ساختمان خود را سریع بسازند و تحویل دهند و پول خود را بگیرند.

به گفته زرگران، متأسفانه برخی سازندگان اصلاً به این فکر نمی‌کنند که این ساختمان در آینده نزدیک دچار مشکل خواهد شد و فردی که تمام سرمایه خود را صرف خرید مسکن کرده است، باید به‌طور مداوم نگران این مسأله باشد که در صورت وقوع یک زلزله، ساختمان وی چقدر از مقاومت برخوردار است.

وی در ادامه سخنان خود با بیان این‌که در طول سال‌های ۱۲۹۰ تا ۱۳۹۶ هر یک یا دو سال یکبار یک زلزله شدید با قدرت بالای ۶ ریشتر در کشور ما رخ داده است، گفت: هر چند که از سال ۸۰ تا ۹۶ مقداری این زلزله‌ها کم‌تر اتفاق افتاده، اما این مسأله‌ای است که وجود دارد و هر لحظه امکان دارد این زلزله رخ دهد و در نهایت این بهره‌برداران هستند که ضرر می‌کنند.

طراحی اجزای غیرسازه‌ای توسط پیمانکاران جدی گرفته نشده است

در همین راستا عضو هیأت علمی بخش سازه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با انتقاد از این‌که به‌طورکلی در جامعه ما طراحی اجزای غیرسازه‌ای ساختمان توسط پیمانکاران جدی گرفته نشده است، گفت: نتیجه آن هم این است که در زلزله‌ها و هر حادثه‌ای که رخ می‌دهد، تا این حد آسیب می‌بینیم.

نادرخواجه‌احمد‌عطاری تصریح‌کرد: به‌طور منطقی چون مهندس معمار و مهندس سازه هر دو در این زمینه مسؤول هستند، باید با این مسأله آشنا شوند و یاد بگیرند که اجرای اصولی نما یک مسأله اساسی است. یعنی اگر یک فرد حدود ۳۰ درصد برای اسکلت ساختمان هزینه می‌کند؛ برای نما و دیوار حتی بیش از این میزان هزینه صرف می‌کند. پس باید آن را به درستی طراحی و اجرا کنند.

وی با تأکید بر این‌که مهندس معمار و مهندس سازه و مهندس ناظر باید با این مباحث آشنا شوند، ادامه‌داد: هر چقدر دوره‌های آموزشی بیش‌تری در این رابطه برگزار شود و جامعه مهندسی بیش‌تر با این مباحث آشنا شوند، آسیب‌‌ها در اثر حوادثی مثل زلزله، طوفان و… کم‌تر می‌شود و در نتیجه می‌تواند کمک‌کننده باشد.

عطاری با انتقاد از تمایل برخی افراد به اجرای غیراصولی نما و دیوار، به بازسازی ساختمان‌های آسیب دیده در زلزله کرمانشاه پرداخت و گفت: سال قبل زلزله ۷٫۳ ریشتری و امسال زلزله ۶٫۴ ریشتری در کرمانشاه رخ داد و دیدیم همان ساختمان‌هایی که بعد از زلزله اول بازسازی شد، در زلزله دوم دوباره ترک خورده‌اند.

وی با طرح این پرسش که چنین بازسازی‌هایی به چه دردی می‌خورد، افزود: اگر قرار باشد به‌طور مداوم هزینه صرف کنیم، در واقع سرمایه‌های مملکت را دور می‌ریزیم. اگر در نظر بگیریم که فقط به خاطر ضعفهای دیوار و نما، ۵ هزار میلیارد تومان آن هم در یک شهر ۲۰ هزار نفری در زلزله کرمانشاه خسارت دیدیم، پس اگر در تهران زلزله اتفاق بیفتد، این خسارت چقدر خواهد بود.