مناقصه؛ عصای دست شهرداری تهران برای توسعه مترو

قطار شهری، از دیروز تا امروز مناقصه؛ عصای دست شهرداری تهران برای توسعه مترو   گروه اجتماعی- از زمانی که قطار زیرشهری در جهان مطرح شد بیش از ۱۵۶ سال می گذرد. لندن نخستین شهری بود که استفاده از مترو را آغاز کرد؛ البته با تغییراتی همچون استفاده از ذغال به جای برق! اولین قطار […]

قطار شهری، از دیروز تا امروز

مناقصه؛ عصای دست شهرداری تهران برای توسعه مترو

 

گروه اجتماعی- از زمانی که قطار زیرشهری در جهان مطرح شد بیش از ۱۵۶ سال می گذرد. لندن نخستین شهری بود که استفاده از مترو را آغاز کرد؛ البته با تغییراتی همچون استفاده از ذغال به جای برق! اولین قطار مترو در سال ۱۸۶۳ میلادی به یک موتور بخار مجهز بود که سوخت آن از ذغال سنگ تامین می‌شد و دود ناشی از این سوخت، تونل‌های مترو را آلوده می‌ساخت و از طریق لوله‌هایی مثل لوله بخاری به خارج هدایت می‌شد. در ایران اما اولین بارقه های ساخت مترو در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار زده شد. تاسیس تراموای شهری از جمله نکات پیش بینی شده در امتیاز نامه‌ای بود که بارون ژولیوس دو رویتر در عهد ناصرالدین شاه روی کاغذ آورد.

مترو تهران با ۷ خط

اولین طرح شبیه به متروی امروزی که برای تهران طراحی و اجرا شد، طرح واگن اسبی بود که از حرم حضرت عبدالعظیم تا میدان حُر امروزی کشیده شده و تا سال۱۳۱۰ نیز دایر بود. پس از وقفه ای ۴۳ ساله در مهرماه ۱۳۵۳ مطالعات مربوط به حل مشکلات ترافیک متروی تهران توسط شرکت‌های مشاور خارجی از جمله سوفرتو منتج به پیشنهاد سیستم اتوبان مترو (با ۷ خط) گردید. بر اساس این مطالعات، احداث مترو به عنوان اساسی‌ترین راه حل بهبود ترافیک تعیین گردید. شرکت‌های فرانسوی از سال ۱۳۵۶ عملیات اجرایی احداث خط ۱ مترو را در اراضی شمال تهران (بزرگراه شهید حقانی کنونی) آغاز نمودند.

تهران- کرج، اولین خط مترو

عملیات اجرایی مترو تا آذر سال ۵۹ اجرای ۲۳۰۰ متر تونل و بخشی از سازه ۳ ایستگاه حدفاصل بزرگراه شهید حقانی و خیابان شهید بهشتی ادامه یافت ولی در این زمان و در پی جریان‌های جنگ ایران و عراق، نمایندگان شرکت‌های خارجی ایران را ترک کردند و در اواخر سال ۶۰ هیئت وزیران توقف کامل طرح توسط مشاوران خارجی را اعلام کرد. اما نخستین مسیر فعال، خط ۵ مترو بود که میان تهران و کرج مسافر جابه‌جا می‌کرد و در ۱۶ اسفند ۱۳۷۷ فعالیت خود را آغاز کرد.

تکمیل خطوط دیگر مترو

در سال ۱۳۸۷ بخشی از خط ۴ مترو تهران، حد فاصل ایستگاه دروازه شمیران تا ایستگاه میدان فردوسی افتتاح شد. شایان ذکر آن است که در این قسمت از خط ۳ ایستگاه دروازه شمیران، دروازه دولت و میدان فردوسی بهره‌برداری شد که ۲ ایستگاه نخست، ایستگاه‌های تقاطعی و دو طبقه با خطوط یک و دو هستند که به این ترتیب تعداد ایستگاه‌های تقاطعی دو طبقه در متروی تهران در این مقطع به ۳ دستگاه افزایش یافت. در بهمن ماه ۱۳۸۷ نیز ایستگاه‌های باقری و تهرانپارس در امتداد شرقی خط دو به بهره‌برداری رسید و در اسفند ماه همین سال ایستگاه میدان شهدا در امتداد شرقی خط چهار نیز بهره‌برداری شد. در بهار ۱۳۸۸ نیز ضمن افتتاح فاز نخست توسعه شمالی خط ۱، حد فاصل ایستگاه حقانی تا ایستگاه قلهک، ایستگاه میدان انقلاب اسلامی در امتداد غربی خط چهار نیز به بهره‌برداری رسید. تا پایان این سال، فاز دوم توسعه شمالی خط یک از ایستگاه قلهک تا ایستگاه قیطریه به بهره‌برداری رسید.

یک خط و دو افتتاح!

خط ۷ مترو تهران ۲۰ خرداد سال ۹۶ و در روزهای پایانی مدیریت محمد باقر قالیباف بر شهر تهران افتتاح شد. بسیاری از کارشناسان و برخی اعضای شورای شهر چهارم این افتتاح را یک افتتاح نمایشی دانستند و رحمت‌الله حافظی، عضو کمیسیون سلامت شورای چهارم نیز در یکی از جلسات شورا با ارایه سه سند دست به افشاگری در خصوص ناایمن بودن خط ۷ مترو زد و خواهان تعطیلی این خط شد. در نهایت با روی کار آمدن شورای پنجم و بعد از بازدید محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران و تاکید او بر نا ایمن بودن این خط، در مهرماه سال ۹۶ خط ۷ مترو برای بررسی نواقص و ایمن‌سازی بسته شد. خط هفت مترو ۲۷ کیلومتر طول دارد و شامل ۲۲ ایستگاه است که از ورزشگاه تختی در بزرگراه بسیج (جنوب شرق تهران) آغاز می‌شود و در نهایت با عبور از شهرک غرب و رسیدن به میدان کتاب در سعادت‌آباد، شمال غرب تهران را نیز پوشش می‌دهد.

مناقصه واگن مترو

بی تردید مناقصه کمک شایان توجهی به توسعه مترو تهران داشته است. مناقصه به خصوص در سال های اخیر توانسته تا در توسعه بسیاری از خطوطو مترو و تجهیز امکانات داخل مترو نقش ایفا کند. در همین ارتباط مناقصه بین‌المللی تأمین ۶۳۰ دستگاه واگن مترو تهران با استفاده از منابع مالی فاینانس توسط وزارت کشور در اوایل سال ۹۶ برگزار شد. بر این اساس کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های واگن سازی تهران و دو شرکت چینی همکار در این مناقصه شرکت کرده و پیشنهاد خود را در دی ماه سال ۱۳۹۶ ارائه نمود.

افتتاح بخش شرقی خط ۷ مترو

متروی پایتخت با تکمیل خط ۷ می تواند به پایان کار خودش برسد. بنا بر گفته علی امام  مدیر عامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) بخش شرقی خط ۷ مترو تا پایان سال جاری افتتاح خواهد شد. وی به راه اندازی پایانه‌ها و دپو پارکینگ‌های خطوط سه و چهار در سال جاری اشاره و خاطر نشان کرده است که فرایند مناقصه پایانه آزادگان خط سه مترو در حال انجام است و امیدواریم فاز نخست آن تا پایان سال جاری راه اندازی شود.