ارائه گواهی صلاحیت ایمنی در مناقصات؛ سوپاپ اطمینان پروژه‌های پتروشیمی

ارائه گواهی صلاحیت ایمنی در مناقصات؛ سوپاپ اطمینان پروژه‌های پتروشیمی گروه پتروشیمی- درست سه سال پیش بود که یکی از مجتمع‌هایی که سهام ۷۰درصدی آن در قباله هلدینگ خلیج‌فارس قرار گرفته است، دچار یک حادثه صنعتی شد تا با نشتی یک حلال صنعتی یکی از بزرگ‌ترین برج‌های صنعت پتروشیمی ایران به آتش کشیده شود. حریقی که […]

ارائه گواهی صلاحیت ایمنی در مناقصات؛ سوپاپ اطمینان پروژه‌های پتروشیمی

گروه پتروشیمی- درست سه سال پیش بود که یکی از مجتمع‌هایی که سهام ۷۰درصدی آن در قباله هلدینگ خلیج‌فارس قرار گرفته است، دچار یک حادثه صنعتی شد تا با نشتی یک حلال صنعتی یکی از بزرگ‌ترین برج‌های صنعت پتروشیمی ایران به آتش کشیده شود. حریقی که از یکی از پمپ‌های نصب شده در مجاورت برج ۸۰۰۱ واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی‌سینا امتداد پیدا می‌کند. در نهایت پس از چهار روز تلاش حریق این برج ۱۲۸ متری اطفا می‌شود.

براساس گزارش کمیسیون انرژی در واکاوی علت وقوع حادثه قید شده است که پمپ مذکور دو روز قبل از حادثه برای تعمیرات اساسی باز شده و به‌ کارگاه ارسال می‌شود ولی برای مسدود نمودن دهانه خطوط لوله ورودی و خروجی آن، از دو عدد صفحه مسدودکننده غیراستاندارد و دست‌ساز و پیچومهره‌های نامناسب و ناکافی استفاده می‌شود و نشتی و شروع حادثه از همین نقطه اتفاق می‌افتد.

با نگاهی به این حادثه که مشابه آن در صنایع، کم به وقوع نمی‌پیوندد می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که تجهیز صنایع به وسایل و ابزار مورد نیاز برای کنترل و مهار حوادث غیرمترقبه یکی از ملزوماتی است که باید توسط مدیریت هر شرکتی در صدر برنامه‌های آن قرار گیرد. از سوی دیگر ردپای استفاده از تجهیزات غیراستاندارد درحالی در این پرونده دیده می‌شود که این امر را می‌توان جزو متهمین ردیف اولی به شمار آورد که منجر به آتش کشیدن این واحد صنعتی شده است.

اما سؤالی که در این بین مطرح می‌شود براین مبناست که آیا خطای انسانی در این سناریو دخیل بوده است؟

سخنگوی کمیسیون اصل۹۰ مجلس به تازگی بیان کرده است که حادثه آتش‌سوزی مجتمع پتروشیمی بوعلی‌سینای ماهشهر غیرعمدی بوده اما قصور برخی از واحدهای این مجتمع بر آن محرز است که برخوردهای لازم انجام شده است.

به گفته‌ وی طبق این گزارش ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست معمولاً از اولویت شرکت‌های خصوصی نیست و ضرورت دارد نهادهای حاکمیتی در این خصوص نظارت جدی‌تری را اعمال کنند. همچنین توجه به پدافند غیرعامل و مدیریت بحران باید به موضوعات ایمنی و بهداشت و محیط‌زیست اضافه شود و به آن عنایت ویژه شود.

سخنگوی کمیسیون اصل۹۰ مجلس با تأکید بر ضرورت اعمال نظارت مؤثر وزارت نفت و رعایت استانداردهای صنعت نفت در طراحی و ساخت و اجرای طرح‌های پتروشیمی یادآور شد: با تغییر تیم مدیریتی مجتمع در ماه‌های اخیر توجه ویژه‌ای به مباحث ایمنی شده و اقدامات قابل‌قبولی انجام شده است.

وی همچنین گفت: علی‌رغم وعده‌های اولیه مسؤولان هلدینگ مبنی بر بازسازی تأسیسات آسیبدیده ظرف کمتر از دو ماه و با گذشت دو سال از این حادثه هنوز مراحل اجرایی نصب برج تفکیک پارازایلین و مخزن ذخیره نفت آغاز نشده است.

پارسایی همچنین گفت که گزارش‌های واصله حاکی از فعالیت مناسب مجتمع و حتی افزایش تولید و بهبود وضعیت مالی مجتمع پتروشیمی بوعلی‌سینای ماهشهر است.

اما این حادثه، مشت نمونه خروار وقایعی است که با وقوع آن علاوه بر خسران‌ جانی، زیست‌محیطی، ضربات مهلکی بر پیکره اقتصادی کشور وارد می‌شود و باید برای بازسازی تجهیزات آسیب دیده باید علاوه بر صرف هزینه‌های متمادی باید تاوان زمانی سختی را نیز داد. ماراتن وقوع حوادث صنعت پتروشیمی در سال ۹۵ به گونه‌ای بود که از ابتدای سال تا شهریور ماه ۱۵ حادثه رخ داد. یکی از واکنش‌هایی که وزارت نفت به این جریان نشان داد صدور یک ابلاغیه به مجمتع‌های پتروشیمی بود که اگر ضامن این رخداد‌ها را نکشند باید دور دریافت خوراک‌های پتروشیمی را یک خط قرمز بکشند. براین اساس مقرر شد تا شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران اجازه داشته باشد بر فعالیت واحدهای اچ‌اس‌ای مجتمع‌های پتروشیمی نظارت و پایش کامل داشته باشد. مطابق ابلاغیه وزیر نفت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران باید بر پایش ایمنی اچ‌اس‌ای را در همه مجتمع‌ها حتی شرکت‌های خصوصی نظارت کند و الزام‌ها را به آنها اعلام کند و گزارش اقدام‌های انجام شده را ابلاغ کند. در این ابلاغیه به صراحت اعلام شد که اگر شرکت و مجموعه‌ای از شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران تبعیت نکند، گزارش آن به وزیر نفت برای قطع دریافت خوراک آن مجتمع داده می‌شود.

اما اگر از زاویه دیگری به ماجرا نگاه انداخته شود این نکته مسلم می‌شود که باید به «سلامت، ایمنی و محیط‌زیست» در پروژه‌های کلانی مانند نفت، گاز و پتروشیمی که با نادیده گرفتنش ممکن است خسارت‌های غیرقابل جبران انسانی و زیست‌محیطی به بار بیاورد، توجه ویژه‌ای مبذول داشت. خلا نظارتی کارفرما بر کار پیمانکار معضلی است که بر این داستان تأثیر عمیقی می‌گذارد بنابراین برای ممانعت از وقوع آن باید رویکرد پیشگیرانه ارزیابی پیمانکاران در قرارداد‌ها را لحاظ کرد. در همین خصوص یکی از معیار‌‌ها برای ارزیابی کیفی شرکت‌ها در فرآیند مناقصات ارایه گواهی صلاحیت ایمنی تعیین شده است. این امر اگر در تمام پروژه‌ها لحاظ شود در کنار سایر ابلاغیه‌ها همانند قوانین سختگیرانه وزارت نفت خطاب به پتروشیمی‌ها می‌توان از وقوع حوادث بیشتر در صنایع ممانعت کرد.