طرح گام‌به‌گام بانک‌مرکزی برای اصلاح نظام بانکی

مناقصه‌مزایده گزارش می‌دهد طرح گام‌به‌گام بانک‌مرکزی برای اصلاح نظام بانکی گروه بانک، بیمه، بورس- بانک‌مرکزی چه کارکردی دارد و چه کمکی می‌تواند به اقتصاد کند؟ این پایه و اساس اصلاح نظام بانکی در کشور می‌تواند باشد. در کشوری که بانکدارانش به دلیل وجود برخی از قوانین، کارایی خاصی ندارند و از یک طرف انگ ربا […]

مناقصه‌مزایده گزارش می‌دهد

طرح گام‌به‌گام بانک‌مرکزی برای اصلاح نظام بانکی

گروه بانک، بیمه، بورس- بانک‌مرکزی چه کارکردی دارد و چه کمکی می‌تواند به اقتصاد کند؟ این پایه و اساس اصلاح نظام بانکی در کشور می‌تواند باشد. در کشوری که بانکدارانش به دلیل وجود برخی از قوانین، کارایی خاصی ندارند و از یک طرف انگ ربا بر پیشانی دارند و از سوی دیگر از طرف کارشناسان و… اصلی‌‌ترین کانون فساد مالی به شمار می‌روند؛ این در حالی است که بانک‌ها بالقوه به عنوان قدرتمند‌ترین نهاد تولید ثروت قرار دارند و زحمات فراوانی را نیز متحمل می‌شوند. کارشناسان می‌گویند امروز می‌بینیم که بانک‌مرکزی قیم بانک‌های ما به طرز غیرمتعارفی کارکردهای ضدتوسعه‌ای دارند و در این زمینه گوی سبقت را از بانک‌های غیرخصوصی ربوده‌اند. طرز عمل بانک‌ها تابعی از ساختار نهادی است. امروز می‌بینیم که نمی‌شود با فساد مالی به صورت فعالانه برخورد داشت بدون اینکه مسأله بانکی را اصلاح کنیم. امروز شرایطی داریم که تولیدکنندکان و مردم تنبیه می‌شوند و در عوض هیچ مشکلی بازدارنده رانت‌جویان نیستند. براساس همین مشکلات طرح اصلاح نظام بانکی کلید خورده است؛ طرحی که همچون اسمش با هدف اصلاح نظام بانکی در حال طی مراحل قانونی برای تصویب قرار دارد.

اصلاح نظام بانکی شدنی است؟

حال سؤالی که مطرح است این که آیا اصلاح نظام بانکی در همین شرایط اقتصادی هم شدنی است و بانک‌های ما می‌توانند اصلاح شوند. فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد دولت روحانی در همین رابطه چنین می‌گوید: « بحث بانک و بانکداری از زوایای گوناگون به عنوان مباحث کلیدی به شمار می‌رود و در هر عرصه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی پای بانک در میان است. اگر بانک خوب کار کند، جریان تأمین مالی به خوبی حمایت می‌شود و متناظر آن گستره‌ای برای بهبود فعالیت‌های اقتصادی فراهم خواهد شد و هرچه فعالیت بانک بهتر باشد می‌تواند در روان‌سازی و سرعت‌بخشی به اقتصاد، افزایش رفاه‌اجتماعی و اعتلای کشور در بازار بین‌المللی اثربخش‌تر باشد. اگر می‌خواهیم کارکرد‌های بانک در تحقق اهداف دولت مؤثر باشد، نخستین خصیصه بانک باید پیشرو بودن باشد یعنی بانک‌ها در شناسایی، جذب و عملیاتی کردن فناوری‌های نو زبانزد باشند. نظام بانکی می‌تواند محرک این اتفاق باشد و باید در این راه مسیر میانبر را طی کنیم برای مثال نباید دیگر دنبال کار بانکی برویم بلکه باید از راه میانبر به دنبال بانکداری دیجیتال حرکت کرد. مذاکراتی با بانک‌ها انجام شده و یک برنامه یک ساله برای واگذاری دارایی‌ها، اموال و شرکت‌های مازاد تنظیم شده است. من معتقدم که اصلاح نظام بانکی شدنی است و مدیران عامل بانک‌ها باید عزم جدی داشته باشند تا با صرف فعل خواستن این امر را به نتیجه برسانیم.»

اختیارات ویژه به همتی

مهرماه سال گذشته بود که سران قوا به رئیس کل بانک‌مرکزی مجوز دادند تا اصلاح نظام بانکی را آغاز کند. همچنین بانک‌مرکزی مجاز به عملیات بازار باز شد که می‌تواند برای اعمال سیاست پولی، نسبت به خرید و فروش اوراق مالی اسلامی منتشره توسط دولت اقدام کند. نتیجه میدان‌داری ساختمان شیشه‌ای خیابان میرداماد، آغاز روند کاهشی نرخ ارز بود که دلار را به‌طور چشمگیری در بازار ارزان کرد. براساس تصویب شورای‌‌عالی هماهنگی اقتصادی، چهار ابزار جدید برای مدیریت سیاست‌های ارزی و پولی پیش‌بینی شده است. بر این اساس بانک‌مرکزی از این پس، مجاز به انتشار اوراق مشارکت ارزی-ریالی در بازار سرمایه، اخذ موقعیت خرید و فروش در بازار دوم و عملیات بازار باز شده است. در عملیات بازار باز، بانک‌مرکزی می‌تواند بدهی دولت به بانک‌ها را به اوراق قابل معامله تبدیل کند.

یک سال گذشت

حال یک سال از روزی که سران قوا به رئیس کل بانک‌مرکزی مجوز دادند تا اصلاح نظام بانکی را آغاز کند، گذشته است و عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک‌مرکزی بر زمان‌بر بودن اصلاح نظام بانکی تأکید دارد. همتی دیروز(چهارنشبه) در حاشیه جلسه هیأت دولت درباره آخرین اقدامات انجام شده در زمینه اصلاح نظام بانکی، گفت: در این خصوص ضرب‌العجل خاصی تعیین نشده است، اما اصلاح نظام بانکی مسأله بسیار مهمی است. وی با اشاره به زمان‌بر بودن اصلاح نظام بانکی افزود: همیشه گفته‌ام در کوتاه‌مدت نمی‌توانیم آن را انجام دهیم مشکلاتی که سیستم بانکی ما دارد از نظر ناترازی بانک‌ها، دارایی‌ها معوقات اموال و مطالبات از دولت و مردم همه مسائلی است که به تدریج حل می‌شود و ما هم براساس مصوبات که قبل از شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی گرفته‌ایم اقداماتی شروع کردیم در زمینه مؤسساتی که مقداری ناترازی داشتند. به تدریج اقداماتی را انجام می‌دهیم فکر می‌کنم اصلاح نظام بانکی زمان طولانی می‌برد مهم این است که حرکت ما به سمت اصلاح باشد. این موضوع را شروع کردیم و انشاا… با کمک بقیه اعضای دولت و مجلس بتوانیم مسائل را پیش ببریم.

حال باید منتظر ماند و دید که معنی همتی از زمان‌بر بودن اصلاح نظام بانکی چه بوده است و آیا این اصلاح به عمر دولت فعلی می‌رسد یا باید در دولت‌های بعد برای عمل جراحی نظام بانکی اقدام کرد.