رمز پویا؛ از چالش اجراء تا شگردهای جدید کلاهبرداران

رمز پویا؛ از چالش اجراء تا شگردهای جدید کلاهبرداران گروه بانک، بیمه، بورس- کمتر از دو ماه تا آغاز طرح رمز دوم کارت‌های بانکی(پویا) باقی مانده است. طرحی که با هدف جلوگیری از سوءاستفاده کلاهبرداران قرار است از دی‌ماه آغاز شود. رمزهای یک بار مصرف، رمز‌هایی هستند که ظرف ٦٠ ثانیه باطل می‌شوند و به […]

رمز پویا؛ از چالش اجراء تا شگردهای جدید کلاهبرداران

گروه بانک، بیمه، بورس- کمتر از دو ماه تا آغاز طرح رمز دوم کارت‌های بانکی(پویا) باقی مانده است. طرحی که با هدف جلوگیری از سوءاستفاده کلاهبرداران قرار است از دی‌ماه آغاز شود. رمزهای یک بار مصرف، رمز‌هایی هستند که ظرف ٦٠ ثانیه باطل می‌شوند و به عقیده کارشناسان می‌تواند در جلوگیری از جرایم اینترنتی مؤثر واقع شود. پلیس فتا هم می‌گوید که کلاهبرداری‌های مالی در صدر جرایم اینترنتی است و این پدیده نزدیک به ٧٠ ‌درصد جرایم سایبری را به خود اختصاص می‌دهد. پیش‌تر نیز بانک‌مرکزی اعلام کرده بود که قصد راه‌اندازی رمز یک بار مصرف را دارد اما با مقاومت بانک‌ها مواجه شد اما این بار اولتیماتوم بانک‌مرکزی مؤثر بوده و بانک‌ها قرار است تا از اول دی‌ماه طرح رمز دوم کارت‌های بانکی را اجرایی کنند.

مشکلات اجرایی کردن طرح

البته اجرای این طرح مثل همیشه مشکلاتی نیز دارد. اول نبود زیرساخت‌های لازم برای اجرایی کردن این طرح است. پهنای باند و پایداری شبکه اینترنت از زیرساخت‌های مهم اجرای رمز یکبارمصرف است؛ به عنوان مثال در حالی ‌که هنوز در جاده‌های ایران اینترنت آنتن‌دهی ندارد، چگونه ممکن است با اجباری‌کردن رمز یکبارمصرف مردم را برای پرداخت‌های بانکی به دردسر بیندازیم؟ از دیگر مشکلات مهم اجرایی کردن این طرح نیز هزینه بالای بانک‌ها برای ارسال پیامک به مشتریانشان است. در واقع اولین و مهم‌ترین مخالفان این موضوع بانک‌ها هستند که از هزینه بالای ارسال پیامک رمز‌های یکبارمصرف گلایه دارند. البته برخی بانک‌ها می‌گویند که اپلیکیشن‌های رایگان برای رمزهای یکبارمصرف طراحی کرده‌اند اما چیزی حدود ٢٠‌میلیون گوشی غیرهوشمند دست مردم وجود دارد.

ترغیب مردم به اسکناس

همچنین استفاده مردم از رمز‌های پویا که برای خرید اینترنتی خود که در فروشگاه‌ها استفاده می‌کنند، ممکن است باعث به وجود آمدن صف‌های عریض و طویل شود و مردم را به استفاده از اسکناس وادار کند و در نهایت به تلفن‌همراه خاصی نیاز دارد که در دسترس همگان نیست و بخشی از جامعه از تلفن‌های همراه استفاده نمی‌کنند. اکنون چنین چالش‌هایی را پیش‌رو داریم و یک اتفاق ملی در حال رخ دادن است که به آن فکر نشده و زیرساخت‌هایی برای آن انجام نشده است. بنابراین، این موضوع تأثیرگذار است اما آسیب‌هایی را هم به دنبال دارد که نباید آثار مخرب آن بیشتر از آثار سودآور آن باشد.

هزینه رمز دوم یکبارمصرف

در حالی دریافت رمز دوم یکبار مصرف از اول دی‌ماه اجباری می‌شود که هزینه‌ای بابت دریافت آن از مشتری بانک‌ها دریافت نمی‌شود و ظاهراً قرار است بانک‌مرکزی هزینه تأمین آن را برعهده گیرد و پرداخت کند. البته پیش‌تر قرار بود برای دریافت رمز دوم هزینه حدود ۳۳ هزار تومانی به طور سالانه بابت راه‌اندازی سرویس از متقاضی دریافت شود که گفته می‌شد خود بانک‌ها این هزینه را تقبل کرده و مشتریان بابت آن مبلغی پرداخت نکنند. گزارش‌ها از این حکایت دارد که این هزینه از مشتری پرداخت نمی‌شود ولی پرداخت آن هم برعهده بانک‌ها نیست، احتمالاً خود بانک‌مرکزی هزینه را تقبل خواهد کرد. براین اساس زمانی که سامانه آماده شود افراد می‌توانند از طریق آن کد گرفته و با تأیید پرداخت، هزینه از سوی بانک‌مرکزی پرداخت خواهد شد.

چگونگی دریافت رمز دوم یکبار مصرف

حال باتوجه به اینکه کمتر از دو ماه دیگر رمزهای دوم کارت‌های بانکی یکبار مصرف می‌شود، مشتریان باید برای دریافت آن به بانک مربوطه خود مراجعه کنند و اقدامات لازم را انجام دهند؛ براین اساس رمز دوم هم به صورت پیامکی و هم به صورت اپلیکیشنی قابل دریافت است و برای آن هزینه‌ای نباید پرداخت اما باید یک بار به دستگاه ATM مراجعه کرد. برای گرفتن این رمز در مرحله اول باید به دستگاه ATM مراجعه و گزینه رمز فعال‌سازی را از بین گزینه‌های موجود انتخاب کرد. روی دستگاه ATM دو راهکار وجود دارد که بتوان این رمز را فعال کرد؛ روش اول از طریق اپلیکیشن و روش دوم از طریق نسخه پیامکی است. بانک‌مرکزی یک سامانه متمرکز مبتنی بر پیامک راه‌اندازی کرده که در اختیار شبکه بانکی قرار گرفته تا شهروندانی که تلفن همراه غیر هوشمند دارند بتوانند از رمز یکبار مصرف استفاده کنند. همچنین بانک‌ها اپلیکیشن‌هایی را ایجاد کرده‌اند که صاحبان تلفن‌های هوشمند با نصب و فعال‌سازی آنها نیز می‌توانند این خدمت را دریافت کنند. بعد از فعال‌سازی از طریق دستگاه عابر بانک، یک پیامک به شماره موبایل شخص ارسال می‌شود. باید دقت شود که تنها شماره موبایل شخص که در بانک به ثبت رسیده برای انجام مراحل معتبر است و اگر به هر دلیلی شخص با یک خط دیگری بخواهد این مراحل را انجام دهد، باید آن شماره را در سیستم بانک به صورت حضوری در یکی از شعب به ثبت برساند.

آمادگی۳۰ بانک

در این میان قرار بود طرح رمز دوم پویا (یک‌بار مصرف) به جای رمز دوم ایستا (ثابت) برای کارت‌های بانکی از خردادماه امسال به صورت اجباری اجرا شود اما به دلیل فراهم نبودن شرایط برخی موبایل‌ها که قرار بود این رمزها را از طریق اپلیکیشن‌های بانکی در اختیار مردم قرار دهد، این طرح به تعویق افتاد اما روزهای اخیر رئیس‌کل بانک‌مرکزی اعلام کرد که بیش از ۳۰ بانک، فعال‌سازی رمز پویا را شروع کرده‌اند و بانک‌مرکزی یک سیستم متمرکز مبتنی بر پیامک راه‌اندازی کرده است که همه بانک‌ها باید تا دی ماه به آن متصل شوند.

شگردهای جدید کلاهبرداری

با تغییر رمز دوم کارت‌های بانکی از ایستا به پویا (یک‌بار مصرف) برخی کلاهبرداران شگردهای جدیدی را به کار گرفته‌اند. براساس اعلام بانک‌مرکزی رمز دوم پویا از ابتدای دی‌ماه سال‌جاری الزامی می‌شود و مشتریان بانکی برای استفاده از خدمات این رمز، نسبت به دریافت رمز دوم به جای رمز ایستای خود اقدام کنند. در این میان برخی کلاهبرداران که پیش از این نیز با استفاده از روش‌های فیشینگ، اقدام به دریافت اطلاعات و سوءاستفاده مالی از حساب مردم می‌کردند، با ارسال پیامک، طراحی نرم‌افزارهای مشابه و… سعی در سوءاستفاده از حساب مشتریان بانک‌ها را دارند. در همین راستا، بانکداران در راستای حفظ منافع مشتریان خود نسبت به شگردهای جدید کلاهبرداران به‌دلیل داغ بودن بازار نصب رمزهای یکبار مصرف هشدار داده و گفته‌اند که کلاهبرداران با شگردهایی در تلاش هستند تا از این فضا جهت دریافت اطلاعات کارت اقدام کنند. بانکداران به مشتریان خود تأکید کرده‌اند که فعال‌سازی برنامه «رمز یک‌بار مصرف ۶۰» صرفاً از طریق دانلود از سایت رسمی هر بانک صورت گیرد و از هیچ صفحه دیگری اقدام به دانلود و نصب نشود. به این ترتیب یکی از روش‌هایی که کلاهبرداری از مشتریان بانکی را تا حد چشم‌گیری کاهش می‌دهد، دانلودو نصب اپلیکیشن‌های بانکی از طریق سایت رسمی بانک است و برای نحوه دریافت پیامکی رمز دوم پویا نیز مشتریان هر بانک بهتر است به سایت رسمی بانک خود یا شعب بانکی مراجعه کنند.