کیش‌ومات نیروگاه‌های اسقاطی در صفحه شطرنجی سرمایه‌گذاری

کیش‌ومات نیروگاه‌های اسقاطی در صفحه شطرنجی سرمایه‌گذاری سمیه مهدوی- مختومه شدن پرونده نیروگاه‌های اسقاطی از جمله دغدغه‌هایی است که علی‌رغم قرار گرفتن در صدر برنامه‌های وزارت نیرو در کوچه بن‌بست تأمین منابع مالی متوقف شده است. این درحالی است که اوضاع مالی نیروگاه‌ها تعریفی ندارد و عدم توازن کفه ترازوی دخل و خرج نیروگاه‌داران مزید […]

کیشومات نیروگاه‌های اسقاطی در صفحه شطرنجی سرمایه‌گذاری

سمیه مهدوی- مختومه شدن پرونده نیروگاه‌های اسقاطی از جمله دغدغه‌هایی است که علی‌رغم قرار گرفتن در صدر برنامه‌های وزارت نیرو در کوچه بن‌بست تأمین منابع مالی متوقف شده است. این درحالی است که اوضاع مالی نیروگاه‌ها تعریفی ندارد و عدم توازن کفه ترازوی دخل و خرج نیروگاهداران مزید بر علت شده است تا مهره‌های تأمین منابع مالی در صفحه شطرنجی برنامه‌ها کیش‌ومات باقی بمانند.

افزایش مصرف برق چه در بازار مشترکان خانگی و چه در بازارهای صنعتی این ضرورت را ایجاد می‌کند تا نیروگاه‌ها راندمان خود را افزایش دهند و برای تأمین نیاز برق مصرفی با تمام قوا کار خود را توسعه دهند. این در شرایطی است که پای مصرف‌کننده سوم نیز به این بازار باز شده است. ماینرها رقیب دیگری مابین مصرف‌کنندگان برق هستند که با این حساب عقربه کنتور برق را با یک جهش اساسی مواجه خواهند کرد. در چنین وضعیتی برای افزایش ظرفیت تولید در نیروگاه‌ها دو راه پیش روی صنعت برق وجود دارد؛ نخست نوسازی نیروگاه‌های فرسوده و دومین مورد زدن کلنگ نیروگاه‌های جدید به زمین است که بنا بر وعده مسؤولان قرار است تا سال آینده ۳۸۰۰ مگاوات به ظرفیت موجود اضافه شود.

مدیرعامل شرکت تولید برق حرارتی پیشتر در گفت‌وگو با خبرنگار انرژی مناقصه‌مزایده درخصوص مصرف و تولید برق گفته بود: مصرف برق ۳۵ تا ۳۷ هزار مگاوات بیشتر نیست‌، درخصوص میزان تولید نیز باید گفت محدودیتی در تولید وجود ندارد و می‌توانیم تا ۵۰ هزار مگاوات برق تولید کنیم.

اما در کنار این امر باید نگاهی به نیروگاه‌هایی که از قدمت دیرینهای در صنعت برق دارا هستند، انداخته شود.

در حال‌حاضر ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه فرسوده در کشور وجود دارد که از ابتدا بنا بوده به صورت تدریجی بازنشسته شوند. برای هر ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه فرسوده باید رقمی‌ بالغ بر ۶۰۰ میلیون یورو هزینه شود که با احتساب آن ۳۰۰۰ هزار مگاوات نیروگاه فرسوده باید در مجموع یک میلیاردو ۸۰۰ میلیون یورو جهت جایگزینی اختصاص داد.

اما باید دید آیا با توجه به شرایط فعلی و بدهی عظیم وزارت نیرو این امر در آیندهای نزدیک محقق خواهد شد؟

از سوی دیگر باید اذعان کرد که ۱۰درصد نیروگاه‌ها در کشور، عمری بالای ۴۰ سال و ۶۱ درصد نیروگاه‌ها کمتر از ۲۰ سال سن دارند. به عبارت دیگر ۳۱ درصد نیروگاه‌های حرارتی معادل ۲۰ هزار و ۹۶ مگاوات عمری بین ۲۰ تا ۴۰ سال دارند و ۶۵ درصد معادل ۴۲ هزار و ۷۲۹ مگاوات با عمری کمتر از ۲۰ سال مشغول تولید برق مورد نیاز کشور هستند.

 حال از میان نیروگاه‌های ۴۰ ساله چند مورد را می‌توان با توجه به شرایط مالی در اولویت بازنشستگی قرار داد؟ از آنجایی که برنامه راهبردی وزارت نیرو تا سال ۱۴۰۴ در راستای افزایش میانگین راندمان برق و حرارت نیروگاه‌های کشور، تدوین شده، براساس مطالعات صورت گرفته در این راستا، برنامه‌ای برای بازنشستگی واحدهای قدیمی ‌‌با راندمان پایین در نظر گرفته شده است.

از جمله این نیروگاه‌ها که در انتظار سرمایه برای نوسازی باقی مانده‌، نیروگاه ری است. نیروگاه ری در سال ۱۳۵۵ با ظرفیت ۱۲۰۰ مگاوات به بهره‌برداری رسید، در حالی که در آن زمان ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های ایران به طور کلی ۵۰۰۰ مگاوات بود؛ به عبارت دیگر این نیروگاه در آن زمان بیش از ۲۵ درصد توان نصب شده نیروگاه‌های کشور را تشکیل می‌داد. این نیروگاه از ۴۳ واحد گازی تشکیل شده بود که با توجه به شرایط آن زمان، ۲۰ واحد از ۴۳ واحد طی سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۵ به شهرهای مختلف منتقل شد.

نیروگاه ری در حال‌حاضر با ۲۳ واحد با ظرفیت ۸۱۰ مگاوات قدرت نصب شده در خدمت شبکه برق سراسری کشور است. با این حال از آنجاکه طبق استانداردها عمر مفید یک نیروگاه ۲۰ سال است، از نیروگاه ری بیش از توان آن بهره‌برداری می‌شود که این موضوع باعث شده هزینه‌ها افزایش یابد و نگهداری سخت‌تر شود. بنابراین نوسازی و بهسازی این نیروگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است.

درحالی نوسازی نیروگاه ری به سرمایه عظیمی ‌نیاز دارد که در بند «ی» تبصره یک قانون بودجه سال ۱۳۹۸ آمده است: به دولت اجازه داده می‌شود پس از گردش خزانه و پس از کسر سهم صندوق توسعه ملی تا مبلغ ۴۰۰ هزار میلیارد ریال از خالص بدهی‌های قطعی خود به اشخاص حقیقی، حقوقی، تعاونی و خصوصی که در چارچوب مقررات مربوط تا پایان سال ۱۳۹۷ ایجاد شده و همچنین اجرای تکلیف این قانون را از محل تحویل نفت‌خام به این اشخاص براساس قیمت بورس انرژی با قیمت منطقه‌ای تسویه کند.

در این رابطه  وزیر نفت موضع خود را در پاسخ به خبرنگار انرژی مناقصه‌مزایده اینچنین  اعلام کرد هنوز درآمدهای نفتی مندرج در قانون بودجه ۹۸ به فعلیت درنیامده است.

از سوی دیگر طرزطلب دراین خصوص به ما می‌گوید: تهاتر نفت درخصوص بازسازی نیروگاه ری هنوز به جایی نرسیده است. اگر تهاتر به نتیجه نرسد از راه‌های دیگری برای تأمین منابع مالی اقدام خواهیم کرد و از منابع خود در این خصوص استفاده می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه تهاتر نفت در برابر اجرا، همچنان در صدر برنامه‌های این شرکت قرار دارد، افزود: دولت هنوز در مورد بند(ی) تبصره۱ به جمع‌بندی برای ابلاغ آن نرسیده است.

طرزطلب درمورد راهکارهایی که برای تأمین سرمایه نیروگاه ری در نظر گرفته شده است معتقد است: چنانچه هیچ‌کدام از راهکارها به نتیجه نرسید، از منابع دولتی این پروژه را اجرا خواهیم کرد. در واقع توسط شرکت مادر تخصصی برق حرارتی باید تأمین شود، زیرا پروژه واجبی است.

وی به این پرسش که چرا هم‌اکنون سرمایه مورد نیاز از سوی این شرکت تأمین نمی‌شود، پاسخ داد: شرکت مادرتخصصی برق حرارتی باید سالیانه سه میلیارد یورو سرمایه‌گذاری برای احداث و نوسازی نیروگاه‌ها انجام دهد. بنابراین باید از همه مسیرهای موجود حداکثر استفاده را بکنیم.

مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی تأکید کرد: اگر در قانون امکانی وجود دارد، باید ابتدا از آن امکان استفاده کنیم و اگر امکان‌پذیر نبود، راهکارهای دیگری را امتحان کنیم. از سوی دیگر برای تأمین چنین مبلغی باید تسهیلات بگیریم. اینطور نیست که در صندوق موجود باشد. باید با مشقت تسهیلات بگیریم و اوراق بفروشیم. به دلیل پروژه‌های قبلی تسهیلات اخذ شده و به موقع پرداخت نشده که باعث شده تسهیلات دو یا سه هزار میلیارد تومانی به ۴۰ هزار میلیارد تومان تبدیل شود.