پایان نفت؛ آغاز دوران اقتصاد مبتنی بر فناوری اطلاعات

با همکاری بخش‌خصوصی پروژه‌های ICT با ۲۲۸۰ میلیارد تومان افتتاح شد

پایان نفت؛ آغاز دوران اقتصاد مبتنی بر فناوری اطلاعات

محمدرضا عیوضی

با دستور رئیس‌جمهوری سه پروژه بزرگ در راستای توسعه زیرساخت شبکه ملی ارتباطات و همچنین ارتقای سهم محتوای داخلی بر بستر این شبکه و یک طرح حمایتی از استارت‌آپ‌ها افتتاح شد.

به گزارش مناقصه‌مزایده، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در آیین رونمایی از پروژه‌های پیشران اقتصاد دیجیتال تأکید کرد که اقتصاد دیجیتال می‌تواند جایگزین اقتصاد نفتی شود و با جهش اقتصاد دیجیتال ایران هوشمند قابل تحقق است.

محمدجواد آذری‌جهرمی ‌در آیین رونمایی از پروژه‌های «پیشران اقتصاد دیجیتال» در حضور رئیس‌جمهور و ارتباط ویدیویی با خانواده ارتباطات و همچنین اصحاب رسانه ابتدا به تشریح مفهوم اقتصاد دیجیتال پرداخت تا به پاسخ این پرسش برسد که چرا اقتصاد دیجیتال می‌تواند جایگزین اقتصاد نفتی شود.

وی در ادامه با مقایسه سهم اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد جهان پرداخت و ارائه نمونه‌های آماری از کشورهای آمریکا، چین به استناد گزارش «اقتصاد دیجیتال- آنکتاد۲۰۱۹» گفت: سهم ایران در هسته اصلی اقتصاد دیجیتال چهار و در کل اقتصاد دیجیتال ۶٫۵ است. به‌طور متوسط در معیار جهانی سهم اقتصاد دیجیتال نسبت به‌کل اقتصاد ۱۵٫۵ درصد است و این نشان می‌دهد ایران در حوزه اقتصاد دیجیتال ظرفیت رشد بسیار بزرگی دارد و این حوزه‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد و خدمات دیجیتال یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که می‌تواند رشد قابل‌توجه‌ای داشته باشد که در کنار این رشد اشتغال فراوانی هم ایجاد می‌شود.

آذری‌جهرمی‌در ادامه با اشاره به رشد اقتصادی در حوزه فناوری اطلاعات گفت: هسته اقتصاد دیجیتال کشور از ۲٫۲۳ در سال ۹۲ به چهاردرصد در سال ۹۸ رسیده است یعنی بخش سخت‌افزار، نرم‌افزار و ارتباطات مجموعاً چهاردرصد رشد داشته است. در سال ۹۸ هم سهم اقتصاد دیجیتال در GDP به ۶٫۵ درصد رسیده است. این در حالی است که این عدد در سال۹۲، ۳٫۶۸درصد بوده است.

وزیر ارتباطات در ادامه با برشمردن عوامل مؤثر در موفقیت‌هایی که موجب شد درخت اقتصاد دیجیتال در کشور به بار بنشیند، گفت: عوامل مؤثر در رشد اقتصاد دیجیتال توسعه ظرفیت هسته شبکه ملی اطلاعات از ۶۸۰ گیگابیت بر ثانیه در سال ۱۳۹۲ به ۱۸ هزار گیگابیت بر ثانیه در سال ۱۳۹۸ رسید و افزایش ظرفیت ارتباطات بین‌الملل از ۱۳۰ گیگابیت بر ثانیه در سال ۱۳۹۲ به ۴۵۰۰ گیگابیت بر ثانیه در سال ۹۸ بود.

وی افزود: همچنین در این سال‌ها متوسط سرعت دسترسی مشترکین سیار به شبکه ملی اطلاعات از ۰٫۲۱۸ مگابیت بر ثانیه در سال ۹۲ به ۱۰مگابیت بر ثانیه و متوسط سرعت دسترسی مشترکین ثابت به شبکه ملی اطلاعات از ۰٫۲۵۶ مگابیت بر ثانیه در سال ۹۲ به ۶٫۲مگابیت بر ثانیه در سال ۹۸ رسید.

آذری‌جهرمی‌تأکید کرد: از سوی دیگر پوشش دسترسی پرسرعت مشترکین روستایی به شبکه ملی اطلاعات از صفردرصد در سال ۱۳۹۲ به ۸۹درصد در سال ۱۳۹۸ رسید. ظرفیت مراکز داده شبکه ملی اطلاعات نیز از ۲۱۰رک فعال در سال ۹۲ به ۱۸۳۰رک فعال در سال ۱۳۸۹، نسبت پیک مصرفی ترافیک داخلی به پیک مصرفی ترافیک بین‌الملل در سبد مصرفی کاربران از ۱۰درصد در سال۹۲ به ۵۵درصد در سال ۱۳۹۸ و تعداد اپلیکیشین‌های ایرانی فعال از ۴۸۳ در سال۹۲ به ۳۴۵ هزار اپلیکیشین در سال ۹۸ رسید.

وزیر ارتباطات ادامه داد: همه این عوامل باعث شد تا اقتصاد دیجیتال در کشور روند روبه رشدی داشته باشد به‌طوری که در سال۹۷ به دلیل وجود چالش‌های اقتصادی از جمله تحریم‌های ظالمانه نرخ رشد بهره‌وری کل اقتصاد منهای ۶٫۱۲درصد بود اما نکته جالب‌توجه این است که بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات با رشد ۱۳٫۵ درصد در همین سال مواجه شد و نرخ رشد ارزش‌افزوده بخش آی‌سی‌تی ۳٫۳۱درصد شد یعنی بیش از اهداف برنامه ششم توسعه رشد این حوزه تحقق پیدا کرد. این در حالی است که نرخ رشد ارزش‌افزوده کل اقتصاد منفی ۳٫۷درصد بود.

وی با تأکید بر اینکه همه این عوامل نشان داد که اقتصاد دیجیتال بهترین جایگزین برای اقتصاد نفتی و برون‌رفت از مشکلات کنونی است، گفت: همه این پیشرفت‌ها در بستر شبکه ملی اطلاعات پیگیری و اجراشده و می‌شود. در کشوری که از ظرفیت نیروی جوان خلاق برخوردار است که ۱۷درصد آن‌ها وابسته و یا غیروابسته فارغ‌التحصیل در حوزه فناوری اطلاعات هستند، هسته اقتصاد دیجیتال رشد کرده است، تحت‌فشارهای بین‌المللی هستیم، چاره‌ای جز بهره‌وری نداریم و یکی از ابزارهای مهم بهره‌وری فناوری اطلاعات است. بنابراین می‌توانیم اقتصاد دیجیتال را راه‌حلی برای جایگزینی اقتصاد نفتی بدانیم.

افتتاح پروژه‌ها

برای نخستین‌بار در کشور بیش از یک‌هزار کاربر با کمک یک پلتفرم بومی‌ارتباطی (ویدیو‌کیک) بر بستر شبکه ملی اطلاعات شرکت داشتند. در این جلسه با حضور و دستور رئیس‌‌جمهوری سه پروژه بزرگ توسعه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات و همچنین ارتقای سهم محتوای داخلی بر بستر این شبکه و یک طرح حمایت از استارت‌آپ‌ها افتتاح شد.

براساس این گزارش نخستین پروژه افتتاح شده، مرکز داده‌های بزرگ ایرانسل بود. در راستای تأمین زیرساخت‌های اطلاعاتی مورد نیاز برای ارائه خدمات عمومی‌در کشور و اجرای تکالیف مندرج در اسناد بالادستی شبکه ملی اطلاعات، شرکت ایرانسل هم ‌راستا با اهداف و برنامه‌های شبکه ملی اطلاعات و در چارچوب سند معماری و طرح کلان این شبکه نسبت به ایجاد یک مرکز داده بزرگ با استفاده از به‌‌روزترین فناوری‌های جهان اقدام کرد.

این مرکز داده ۴۰۰رکی، با سرمایه‌گذاری ۱۱۰۰ میلیاردتومانی ایجاد شده که ظرفیت مراکز داده کشور را تا ۲۵درصد افزایش می‌دهد و در اجرای آن از آخرین فناوری‌های روز دنیا استفاده شده است. این مرکز داده در کلاس مراکز داده مقیاس بزرگ قرار دارد و با سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی آماده بهره‌برداری شده است.

با راه‌اندازی این پروژه یکی از مهم‌ترین ارکان زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات محقق شد و گام بلند دیگری در راستای دستیابی به هدف توسعه محتوا و خدمات داخلی و کسب ۷۰درصدی آن از سبد مصرفی کاربران برداشته خواهد شد.

همچنین با افتتاح این پروژه بخش مهمی ‌از نیازمندی‌ ارائه‌دهندگان خدمات عمومی ‌به خدمات مراکز داده در شبکه ملی اطلاعات تأمین خواهد شد و بخشی از تکالیف دولت در تأمین زیرساخت‌های اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات به اجراء در خواهد آمد. جلوگیری از خروج اطلاعات از کشور و تأمین استقلال در فضای مجازی از دیگر کارکردهای این مرکز بزرگ داده‌ای است.

افتتاح پروژه خدمات ابری

پروژه خدمات ابری زیرساختی دومین پروژه‌ای بود که به دستور رئیس‌جمهوری افتتاح شد. خدمات ابری یکی از مهم‌ترین ارکان تأمین زیرساخت‌های اطلاعاتی کشور و مورد تأکید در اسناد بالادستی شبکه ملی اطلاعات است.

تأمین خدمات ابری با کیفیت از مهم‌ترین ملزومات توسعه خدمات داخلی و کسب‌وکارهای دیجیتال بر بستر شبکه ملی اطلاعات است و اساساً در دنیای امروز توسعه خدمات پایه و کاربردی بدون برخورداری از زیرساخت‌های ابری مناسب امکان‌پذیر نیست.

از این‌رو ایجاد استقلال در تأمین خدمات ابری مورد نیاز کشور ضرورتی راهبردی است. به همین منظور یکی از مراکز زیرساخت خدمات ابری توزیع‌شده در برج میلاد تهران با سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی افتتاح شد.

فاز نخست این پروژه توسط بخش‌خصوصی (شرکت آسیاتک) با ظرفیت حافظه ۱۰۰ ترابایت و ظرفیت ذخیره‌سازی ۳پتابایت آماده بهره‌برداری شده است و در آینده نزدیک فازهای بعدی آن در شهرهای مشهد، شیراز و تبریز افتتاح خواهد شد تا تحول بزرگی در ارائه خدمات داده‌ای کشور صورت گیرد.

برای این پروژه در فاز نهایی، ۸۵۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری خواهد شد که با افتتاح آن دستاوردهای بسیار مهمی ‌همچون استقلال و خودکفایی در تأمین نیازمندی‌های کشور به خدمات ابری، حفظ اطلاعات درون کشور، افزایش تاب‌آوری در برابر تحریم‌ها، تأمین نیازمندی‌ کسب‌وکارهای دیجیتال داخلی به خدمات ابری، اجرای بخشی از تکالیف دولت در تأمین زیرساخت‌های اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات، جلوگیری از خروج اطلاعات از کشور و اجرای گام دیگری در راستای تأمین استقلال و ایجاد قوت در فضای مجازی محقق خواهند شد.

بسته حمایتی از استارت‌آپ‌ها

این طرح با ابتکار سازمان فناوری اطلاعات و همکاری و همراهی صندوق نوآفرینی و به منظور حمایت از کسب‌وکارهای فناورانه خرد آماده شده است.

براساس این طرح با سرمایه‌گذاری ۲۵۰۰ میلیارد ریالی بخش دولتی و خصوصی (۵۰-۵۰) از شرکت‌های مشمول طرح نوآفرین که از شیوع کرونا آسیب دیده‌اند حمایت می‌شود و به پنج هزار استارت‌آپ مبلغ ۵۰میلیون تومان پرداخت خواهد شد.

افتتاح طرح «انتخاب هر ایرانی، یک تلویزیون اینترنتی»

چهارمین و شاید مهم‌ترین پروژه که به دستور رئیس‌جمهوری افتتاح شد «طرح انتخاب هر ایرانی، یک تلویزیون اینترنتی» بود.

به‌منظور ارتقای سهم محتوای داخلی در سبد مصرفی کاربران و افزایش ضریب نفوذ خدمات دسترسی ثابت به شبکه ملی اطلاعات، این طرح با همکاری سازمان فناوری اطلاعات ایران، مرکز ملی فضای مجازی، ارائه‌کنندگان خدمات ویدیوی خانگی و ارائه‌کنندگان خدمات دسترسی ثابت به شبکه ملی اطلاعات تهیه شده تا با ایجاد هم‌افزایی و با تأمین سامانه‌های موردنیاز، هموطنان بتوانند ضمن برخورداری از اشتراک دسترسی ثابت به شبکه ملی اطلاعات از اشتراک یک‌ماهه رایگان خدمات تلویزیون اینترنتی نیز برخوردار شوند.

در این طرح هر خانواده و حتی هر یک از اعضای یک خانواده می‌توانند از طریق اینترنت ثابت خانگی از اشتراک رایگان یک‌ماهه برنامه‌های یک تلویزیون اینترنتی بهره‌مند شوند.

براساس این طرح هر فرد ایرانی که اشتراک تلویزیون اینترنتی نداشته باشد می‌تواند با استفاده از سامانه ictgifts.ir  برای بهره‌برداری از برنامه‌های یکی از تلویزیون‌های اینترنتی ثبت‌نام کند.

ارزش مجموع طرح‌های افتتاح شده ۲۲۸۰میلیارد تومان است که از این میان برای افتتاح مرکز داده اقماری شماره یک شبکه ملی اطلاعات شرکت ایرانسل، ۱۱۰۰۰ میلیارد ریال، افتتاح پروژه زیرساخت ابری شبکه ملی اطلاعات شرکت آسیاتک، ۸۵۰۰ میلیارد ریال، افتتاح طرح حمایتی کسب‌وکارهای دیجیتالی آسیب دیده از کرونا، ۲۵۰۰میلیارد ریال و برای طرح انتخاب هر ایرانی یک تلویزیون اینترنتی، ۸۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری شده است.