خطر در کمین است؛ نقدینگی هم رکورد زد!

به بهانه رشد تمامی ‌بازارهای مالی خطر در کمین است؛ نقدینگی هم رکورد زد! گروه بانک، بیمه، بورس- سال ۹۹ برای بازارسرمایه سال بسیار خوبی بوده است. سالی که این بازار توانسته سود سرشاری را نصیب حرفه‌ای‌های این بازار کند و بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که شاخص کل در این سال به قله تاریخی […]

به بهانه رشد تمامی ‌بازارهای مالی

خطر در کمین است؛ نقدینگی هم رکورد زد!

گروه بانک، بیمه، بورس- سال ۹۹ برای بازارسرمایه سال بسیار خوبی بوده است. سالی که این بازار توانسته سود سرشاری را نصیب حرفه‌ای‌های این بازار کند و بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که شاخص کل در این سال به قله تاریخی دومیلیون واحد صعود خواهد کرد. شاخصی که توانست طی هفته گذشته به صورت پیاپی رکوردشکنی کند و کافیست بدانیم که تنها طی دو روز در هفته‌ای که گذشت شاخص این بازار به اندازه نصف عمر ۵۲ ساله بورس تهران رکورد زد! از سوی دیگر دولت نیز به طور جدی حامی ‌این بازار شده تا بتواند سرمایه‌ها را برای حضور هر چه بیشتر در این بازار هدایت کند. اما همراه با رونق شدید این بازار، بازارهای موازی دیگر همچون ارز، مسکن، طلا و خودرو نیز بیکار ننشسته و رشد کرده‌اند. دلار در هفته‌ای که گذشت از در مرز ۲۰ هزار تومان در حال رفت‌وبرگشت بود. سکه نیز قیمت جنون‌آمیز ۹ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان را در آخرین روز هفته پشت سر گذاشت. قیمت خودروهای وارداتی نیز با جهش مواجه شدند و قیمت مسکن نیز طبق اعلام رسمی‌ بانک‌مرکزی تنها طی یک ماه در تهران بیش از دومیلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرد! این در شرایطی است که همچنان بازارسرمایه انتخاب اکثریت مردم است.

عبور نقدینگی از مرز ۲۶۰۰ هزار میلیارد تومان

حال بانک‌مرکزی نیز از رشد چشمگیر نقدینگی طی سه ماه اول سال ۹۹ خبر می‌دهند. طبق آمار بانک‌مرکزی درباره وضعیت نقدینگی در سه ماهه ابتدایی امسال حجم نقدینگی به رقم ۲۶۵۱ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با پارسال معادل ۷٫۳۷.۳ درصد افزاش یافته و حجم پایه پولی هم با ۸٫۸ درصد افزایش به عدد ۳۸۴ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان رسیده است.

علل رشد نقدینگی

نرخ رشد نقدینگی نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته افزایش بیشتری را نشان می‌دهد که دلیل آن به احتمال زیاد، افزایش بدهی‌های دولت به بانک‌مرکزی است و با توجه به اینکه درآمدهای ارزی ما کاهش پیدا کرده نمی‌دانم تا چه اندازه می‌شود افزایش نرخ رشد نقدینگی را به نسبت خرید ارز نسبت داد. اگر دلیل این موضوع افزایش دارایی ارزی بانک‌مرکزی باشد، ساده‌تر این مشکل حل می‌شود. به این صورت که بانک‌مرکزی می‌تواند با فروش دارایی ارزی این حجم پولی را که در اقتصاد به‌وجود آمده را کم کند. این امکان باید برای بانک‌مرکزی وجود داشته باشد تا در سه ماهه پایانی سال با انجام عملیات استریلیزه کردن حجم نقدینگی را حداقل به اندازه‌ای که در سال‌های قبل بوده کاهش دهد، وگرنه این حجم بالای نقدینگی آثار تورمی ‌بیشتری نسبت به سال‌های گذشته خواهد داشت. همچنین اگر بدهی دولت به بانک‌مرکزی افزایش پیدا کرده باشد، کاری سختی است به این دلیل که برای خنثی کردن افزایش نقدینگی باید دولت بدهی‌هایش را به بانک‌مرکزی پس بدهد که این دشوار است و شدنی نیست. اگر طبق گفته رئیس کل بانک این افزایش نرخ رشد نقدینگی به دلیل دارایی ارزی بانک‌مرکزی باشد مشکل قابل حل است و بانک‌مرکزی می‌تواند با فروش ارز هم نرخ ارز را پایین آورد و هم اینکه بخشی از نقدینگی را از بین ببرد.

مشکل نقدینگی حل شدنی است؟

حال سؤالی که برای خیلی‌ها مطرح است اینکه آیا مشکل نقدینگی حل شدنی است؟ در همین رابطه کامران ندری؛ یک کارشناس اقتصادی چنین می‌گوید: اگر این افزایش نقدینگی محو نشود، آثار تورمی ‌آن اجتناب‌ناپذیر است. کنترل نقدینگی در اختیار بانک‌مرکزی است و اگر آن مستقل باشد یعنی بتواند مستقل از مشکلات و گرفتارهایی که دولت همچون کسری بودجه با آن مواجه است، تمرکز و هدف خود را بر کنترل تورم و ثبات قیمت‌ها بگذارد، این نقدینگی قابل‌حل است. اگر بانک‌مرکزی تابع اهداف سیاسی‌-‌اجتماعی دولت باشد و دولت برای اینکه فشارهای سیاسی اجتماعی را از دوش خود بردارد؛ از منابع بانک‌مرکزی استفاده کند، کنترل تورم و ثبات قیمت در اقتصاد خیلی سخت و دست‌نیافتی می‌شود. با ترزیق پول نمی‌شود مشکل رشد اقتصادی را حل کرد، چراکه تزریق پول در اقتصاد صرفاً آثار تورمی ‌دارد و تجربیات کشورهای دیگر نشان می‌دهد که کسانی که برای دست یافتن به رشد و توسعه اقتصادی و توانایی‌های سیاسی نظامی ‌به تزریق بیش از حد پول روی آورده‌اند جز اینکه ایجاد یک اقتصاد کوچک‌تر، درآمد ناعادلانه و تورم بالاتر هیچ دستاوردی را به‌دست نیاورده‌اند.