چالش جدی دولت در بورس؛ دخالت یا حمایت؟!

چالش جدی دولت در بورس؛ دخالت یا حمایت؟! گروه بانک، بیمه، بورس- «مردم همه چیز را به بورس بسپارند»؛ این جمله کلیدی حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور در شانزدهمین روز مردادماه امسال بود. جمله‌ای که در مراسم افتتاح آنلاین طرح‌های زیربنایی و توسعه‌ای وزارت نفت در استان‌های بوشهر، لرستان به زبان آورد و حالا بسیاری از منتقدان […]

چالش جدی دولت در بورس؛ دخالت یا حمایت؟!

گروه بانک، بیمه، بورس- «مردم همه چیز را به بورس بسپارند»؛ این جمله کلیدی حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور در شانزدهمین روز مردادماه امسال بود. جمله‌ای که در مراسم افتتاح آنلاین طرح‌های زیربنایی و توسعه‌ای وزارت نفت در استان‌های بوشهر، لرستان به زبان آورد و حالا بسیاری از منتقدان دولت همین جمله را مبنی بر دخالت آشکار دولت در بورس می‌خوانند. اتفاقاً چندی بعد از همین جمله بود که بازارسرمایه شروع به روند نزولی خود کرد. در واقع بازاری که با گذر از سوپر کانال دومیلیون واحدی توانسته بود تا میلیون‌ها علاقه‌مند بازارسرمایه را خوشنود سازد، به یکباره با نزولی وحشتناک مواجه شد و تا کانال یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار واحد نیز عقب‌نشینی کرد. همین امر باعث شد تا بسیاری از سرمایه‌های خُرد مردم در بازار از بین برود و صدای نمایندگان مجلس نیز بلند شود. دولت البته طی این مدت سعی کرد با اجرای دستورالعمل‌هایی همچون ممنوعیت فروش سهام خریداری شده در همان روز، جلوی این روند نزولی را بگیرد و بازار را به ثبات برساند، اما هرگز در این کار موفق نشده و بسیاری از کارشناسان بورس و همچنین نمایندگان مجلس می‌گویند، دخالت دولت در بازارسرمایه باعث چنین وضعی شده است؛ مسأله‌ای که دولت بارها آن را تکذیب کرده است.

واعظی: دولت در بورس دخالت نمی‌کند

حال در جدیدترین دور تکذیبیه‌ها، دیروز(چهارشنبه) محمود واعظی؛ رئیس دفتر رئیس‌جمهور در حاشیه جلسه هیأت‌دولت در جمع خبرنگاران گفت: دولت در بورس دخالت نمی‌کند اما وظیفه دارد از سرمایه‌های خرد صیانت و مراقبت کند. وی در واکنش به اظهارنظر یکی از نمایندگان مجلس که گفته بود دولت مردم را در بورس رها کرده است، اظهار کرد: بورس سازوکار خاص خود را دارد که به آن شکل می‌دهد. بارها و بارها همه مسؤولان گفته‌اند بورس جایی نیست که هیجانی به آن وارد شده یا از آن خارج شویم. بورس محلی برای سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت است و کسانی که در میان‌مدت و بلندمدت در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، سود بیشتری خواهند داشت که باید در این زمینه به مردم اطلاع‌رسانی شده و فرهنگ‌سازی انجام شود. وی ادامه داد: دولت در بورس دخالت نمی‌کند، اما وظیفه صیانت و مراقبت از سرمایه‌های خرد را دارد تا نفوذی‌ها کاری نکنند که سرمایه‌های خرد متضرر شود. ما از بورس حمایت کرده و آن را رها نمی‌کنیم. کسی که فکر می‌کند دولت روزانه باید در بورس دخالت کند از سازوکار بورس آگاهی ندارد.

حمایت یا مداخله؟

علی جبل‌عاملی؛ کارشناس بازارسرمایه نیز در گفت‌وگو با یک خبرگزاری، با اشاره به قانون ممنوعیت فروش سهام خریداری شده در همان روز، اظهار کرد: در مورد این قانون بین فعالان بازار دوگانگی ایجاد شده است. برخی آن را برای دخالت و برخی دیگر برای حمایت می‌دانند. بررسی بازارهای مالی دنیا نشان می‌دهد نوسانات شدید قیمتی، گاهی می‌تواند منجر به بحران شود. اتفاقی که در دهه ۸۰ میلادی در آمریکا رخ داد و برای آن شروع به طراحی مکانیزم‌هایی کردند. بر این اساس، زمانی که بحران‌های مالی ایجاد می‌شود، مکانیزم‌هایی برای کنترل نوسان به‌کار گرفته می‌شود، مخصوصاً زمانی که نوسانات غیرنرمال هستند. در این شرایط، تصمیماتی گرفته می‌شود که این تصمیمات قابل برگشت هستند و عموماً دائمی ‌نیستند. این تحلیلگر بازارسرمایه با تأکید بر اینکه مکانیزم‌ها اقداماتی محسوب می‌شوند که مداخله‌گرانه هستند، اما برای حمایت از عمده سهامداران اجراء می‌شوند، گفت: در واقع این مکانیزم‌ها با هدف جلوگیری از بحرانی‌تر شدن بازارسرمایه و همچنین جلوگیری از تسری این بحران به کل اقتصاد به‌کار گرفته می‌شوند. بنابراین به نظر من در همه بازارهای دنیا، مخصوصاً بازارهای مالی این امکان وجود دارد که از مکانیزم‌های کنترل نوسان قیمتی استفاده شود.

نقش سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر

جبل‌عاملی در ادامه با بیان اینکه سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر و به عنوان کسی که در قبال همه سرمایه‌گذاران مسؤول است، در این مدت اقدامات زیادی در جهت تعادل‌بخشی به بازار انجام داده است، عنوان کرد: برخی اقدامات دستوری و برخی دیگر توصیه‌ای بوده است. برای مثال در مورد حمایت حقوقی‌ها از بازار هیچ اجباری نبود و حقوقی‌ها قانوناً ملزم به حمایت نبودند. اما شاهدیم که بسیاری از حقوقی‌ها در حال حمایت از سهم‌ها هستند. وی با تأکید بر اینکه اعمال این محدودیت فروش سهام در همان روز که خریداری شده است، در جهت حفظ منافع کل سهامداران، مخصوصاً سهامداران خرد بوده است، اظهار کرد: گاهی اتفاقاتی می‌افتد که برخی افراد سودجو که در بازار حرفه‌ای هستند، در یک روز باعث نوسان ۱۰درصدی قیمت یک سهم شوند و سهامدار خرد که با اطلاعات کم وارد بازار شده است را سردرگم کنند. جبل‌عاملی درمورد کاهش شاخص بورس بعد از تصمیم مذکور سازمان نیز، گفت: به نظر من در مورد این اتفاق، عوامل دیگری مانند وضعیت بازارهای موازی در بازار دخیل هستند. این اتفاق باعث شده است سهامداران بترسند و غیرمنطقی تصمیم بگیرند. در حالی که در مورد اینکه افزایش نرخ ارز چه تأثیری روی سودآوری شرکت‌ها دارد، آگاهی ندارند. بنابراین، این تصمیم می‌تواند بخشی از تنش‌هایی که در برخی سهم‌هایی که نوسانات زیادی دارند را کنترل کند و اجازه دهد و کمک کند بازار به سمت آرامش برود. گرچه هر دستورالعملی موافقان و مخالفان خود را دارد و ممکن است عملکرد آنها به صورت مقطعی بر بازار تأثیر گذارد.