محمد قره داغلی- مواد معدنی خام در قعر زمین قرار دارند و کلیه پتانسیل‌هایی که بالقوه وجود دارد خام است و در هر مرحله با ایجاد ارزش افزوده، تولید صورت می‌گیرد. حال اگر ماده معدنی پس از استخراج و دانه‌بندی همچنان خام تلقی شود؛ پس قطعاً فولاد نیز تا قبل از تولید خودرو خام خواهد بود. […]
محمد قره داغلی- مواد معدنی خام در قعر زمین قرار دارند و کلیه پتانسیل‌هایی که بالقوه وجود دارد خام است و در هر مرحله با ایجاد ارزش افزوده، تولید صورت می‌گیرد. حال اگر ماده معدنی پس از استخراج و دانه‌بندی همچنان خام تلقی شود؛ پس قطعاً فولاد نیز تا قبل از تولید خودرو خام خواهد بود. حال مشکل این‌جاست که یک تعریف واحد از ماده خام معدنی نشده است.
عباسعلی‌ایروانی، مدیرکل دفتر نظارت بر امور معادن، درباره این‌که مواد معدنی خام به چه موادی اطلاق می‌شود، بیان می‌کند: موادی که از معادن استخراج شده و عملیات فرآوری و کانه‌آرایی روی آن‌‌‌‌ها انجام شده را مواد معدنی خام می‌گویند. اما باید توجه کرد که مواد معدنی در طول مراحل فرآوری در هر مرحله نسبت به مرحله بعد خام به شمار می‌آید. در برخی موارد ماده معدنی پس از استخراج با انجام عملیات کانه‌آرایی روی آن نسبت به جداسازی باطله‌ها اقدام می‌شود و به این ترتیب در مراحل بعدی و فرایندهای فرآوری، زمینه افزایش خلوص محصول و کیفیت آن را فراهم می‌کند. وی با اشاره به حوزه سنگ‌آهن، تصریح کرد: سنگ‌آهنی که از معادن استخراج شده و در مراحلی نسبت به تغییر اندازه آن‌‌‌‌ها اقدام می‌کنند درواقع هنوز ماده معدنی خام به شمار می‌آید. چراکه در مرحله دانه‌بندی نسبت به جداسازی باطله از سنگ‌آهن اقدام شده و کار اساسی روی آن انجام نشده و این محصول نسبت به مراحل بعدی فرآوری و تولید کنسانتره، گندله،آهن اسفنجی و تولید شمش فولاد و مقاطع فلزی خام شمرده می‌شود. در صورتی می‌توان گفت عملیات فرآوری روی سنگ‌آهن انجام شده که‌آهن موجود در آن گرفته شده باشد. در واقع در چرخه تولید فولاد،آهن به عنوان یک ماده اولیه خام مورد استفاده قرار می‌گیرد و نمی‌توان از آن به عنوان یک محصول فرآوری شده نام برد
برای صادرات مواد خام معدنی کف نمیزنیم
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: بر پایه بررسی‌ها در ۳ ماهه نخست امسال ارزش صادرات بخش معادن و صنایع معدنی نزدیک به دو میلیارد دلار بود که از این رقم یک میلیارد دلار به فولاد و چرخه مربوط به آن اختصاص داشت.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: برای صادرات مواد خام معدنی کف نمیزنیم.
جعفرسرقینی، گفت ما جلوی صادرات خام را نگرفتیم و عوارض هم برای آن نگذاشتیم ولی صادرات مواد خام معدنی از معافیت مالیاتی برخوردار نخواهد بود، یعنی دیگر صادرات مواد خام معدنی را تشویق نمی‌کنیم.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: اگر خودم معدنکار بودم، محصولم را به خریدار خارجی می‌فروختم که این طبیعی است؛ اما ما به عنوان دولت باید تولیدکننده داخلی را در برابر خریدار خارجی حمایت کنیم.
وی گفت هند ۳۰ درصد و استرالیا هم روی صادرات سنگ‌آهن مالیات ویژه گذاشته است.
سرقینی با بیان این که شن و ماسه مورد نیاز تهران باید حتماً از داخل تأمین شود و امکان ورود آن از سایر استان‌ها نیست و معادن این حوزه باید ساماندهی شوند. گفت سازمان‌های آب مجاز به دریافت حق انتفاع از معادن نیستند و وزیر نیرو هم این موضوع را تأیید کرد.
وی اظهار کرد مناطق ممنوعه هنوز از سوی منابع طبیعی به ما اعلام نشده است.
سرقینی با اشاره به این‌که سال قبل ۳۰۰ میلیارد حقوق دولتی جمع‌آوری کردیم که ۱۵ درصد آن باید در استان‌ها خرج شود که البته این رقم را هم نداده‌اند و اگر هم اختصاص می‌یابد به استاندار می‌دهند که معلوم نیست در کدام حوزه‌ها خرج می‌شود. گفت نزولی شدن پروانه‌های بهره‌برداری معدن مهم نیست، مهم واقعی بودن آمار است.
رشد ۴۷ درصدی صادرات صنایع معدنی ایران
این در حالی است که معاون کل سازمان توسعه تجارت ایران از افزایش ۴۷ درصدی صادرات صنایع معدنی ایران در ۳ ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد.
محمدرضا مودودی با اشاره به صادرات محصولات معدنی ایران در ۳ ماهه نخست سال جاری، بیان کرد: در بخش صنایع معدنی یک میلیارد و ۱۸۸ میلیون دلار صادرات در ۳ ماهه نخست سال جاری داشته‌ایم که این اتفاق حاکی از محقق شدن ۱۰۴ درصد از برنامه‌های در نظر گرفته شده در صادرات محصولات معدنی است.
وی ادامه داد: هرچند برنامه در نظر گرفته شده برای صادرات صنایع معدنی یک میلیارد و ۱۴۰ میلیون دلار بود اما توانستیم یک میلیارد و ۱۸۸ میلیون دلار صادرات محصولات معدنی را در ۳ ماهه نخست سال جاری محقق کنیم که نکته جالب در این خصوص برآورده شدن بیش از صددرصدی برنامه‌های در نظر گرفته شده در بخش صادرات محصولات معدنی بود.
معاون کل سازمان توسعه تجارت ایران با اعلام این‌که در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد رشد ۴۷ درصدی در بخش صادرات صنایع معدنی هستیم، خاطرنشان کرد: دستیابی به این هدف نشان می‌دهد که اگر بتوانیم با سایر کشورهای دنیا روابط خود را بهبود بخشیم، دنیا به محصولات ایران نیاز دارد.
مودودی همچنین به صادرات بخشی از صنایع معدنی اشاره و اعلام کرد: صادرات ورق فولاد ۵۷ درصد رشد داشته و صادرات شمش فولاد نیز از ۱۹ میلیون دلار به ۶۳ میلیون دلار رسیده که حاکی از رشد ۲۳۳ درصدی آن است. همچنین صادرات مس از ۱۲ میلیون دلار به ۱۶۹ میلیون دلار نسبت به مدت مشابه سال قبل رسیده که نشان دهنده رشد ۱۳۳۵ درصدی در مورد این محصول است.
وی با بیان این‌که رشد صادرات صنایع معدنی نویدبخش بوده و نشان می‌دهد که برجام به مرور زمان تأثیرگذار خواهد بود، گفت: به‌طور مثال مس از جمله محصولات معدنی تحریم شده بود و با لغو تحریم‌ها در خصوص آن به ۱۳۳۵ درصد رشد در صادرات این محصول معدنی رسیدیم. چنین رخدادهای موفقیت‌آمیزی از تأثیرات و نتایج برجام است چرا که روابط ایران با سایر کشور‌‌‌‌ها بهبود یافته و فرصت‌های بسیار خوبی در اقتصاد ایجاد شده است.
حمایت دولت از صادرات مواد معدنی خام جای تأسف دارد
این در حال است که داریوش‌اسماعیلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نظر دیگر دارد و گفته متأسفانه دولت از صدور مواد معدنی در کشور حمایت می‌کند و این موضوع جای بسی تعجب و تأسف دارد. اسماعیلی گفت: اگر ماده معدنی خامی در کشور تولید شود و در داخل هم به فروش برسد از فروشنده مالیات‌های مختلفی می‌گیرند ولی اگر همین ماده معدنی از کشور به نقاط مختلف دنیا صادر شود، دیگر مالیاتی برای فروشنده در نظر گرفته نمی‌شود و همین امر سبب می‌شود تا از یک طرف تولید فولاد در کشور کاهش یابد و از طرف دیگر کارخانه‌های فولادی با کمبود مواد اولیه در کشور روبه‌رو شوند و با صرف هزینه‌های گزاف این مواد را از کشورهای دیگر وارد کنند. نماینده مردم سروستان در مجلس شورای اسلامی گفت: طرحی در مجلس تصویب شده است که معافیت مالیاتی برای صادرات مواد خام را ممنوع می‌کند و این طرح موجب جلوگیری از صادرات بی‌رویه سنگ‌آهن خام از کشور می‌شود.
تأکید نمایندگان مجلس در جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی
همچنین رمضانعلی‌سبحانی‌فر، عضو کمیسیون صنایع مجلس در تشریح جزییات جلسه هفته گذشته مجلس با رییس سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی، گفت: در این جلسه بر لزوم افزایش عوارض صادرات سنگ کرومیت تأکید شد.
سبحانی‌فر با اشاره به جلسه کمیسیون صنایع مجلس با مهدی‌کرباسیان رییس سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی، گفت: در این جلسه گزارشی در مورد وضعیت صنایع معدنی، طرح‌های فعلی در حال اجرا و طرح‌های نیمه‌تمام ارایه شد.
وی ادامه داد: نمایندگان مجلس در این جلسه بر لزوم جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی تأکید کردند و عنوان شد که عوارض صادرات باید طوری وضع شود که از خام‌فروشی مواد معدنی جلوگیری کرده و صنایع تبدیلی و فرآوری مواد معدنی تقویت شود.
وی افزود: در این جلسه در باره اجرای ۷ طرح فولادی نیز بحث شد و رییس ایمیدرو عنوان کرد که باید ۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنایع معدنی جذب شود که با مشارکت خارجی‌‌‌‌‌ها امکان‌پذیر خواهد بود.
سبحانی‌فر تصریح کرد: در این جلسه درمورد عوارض صادرات سنگ کرومیت نیز بحث شد و نمایندگان عنوان کردند که این عوارض باید به منظور حمایت از کارخانه داخلی افزایش یابد.
وی توضیح داد: در حال حاضر کارخانه فروکروم در کشور با یک سوم ظرفیت خود فعال است که به این منظور باید عوارض صادرات سنگ کرومیت افزایش یابد تا این ماده معدنی صرف فرآوری در داخل شود، نه این‌که شاهد خام‌فروشی باشیم.
به گفته وی، عوارض صادرات سنگ کرومیت در حال حاضر ۲۰ درصد است که برای جلوگیری از خام‌فروشی این ماده معدنی باید عوارض بالاتری وضع شود.
استراتژی نادرست دولت در زمینه صادرات مواد معدنی
ولی بهرام شکوری درباره وضعیت معادن و صنایع معدنی و حوزه‌های زیر ساختی آن در سالگرد امضای برجام عنوان کرد: در بررسی برجام و آورده‌های آن اگر به منافع محرزی که برای کشور داشت اشاره نشود، خیانت است، چرا که برقراری روابط با کشورهای دیگر توان رایزنی تجاری و سهولت در رفت و آمد با جامعه جهانی حداقل منافعی بود که در یک سال گذشته برای کشور داشت.
وی در ادامه با بیان این‌که تا پیش از این ملاقات‌های کاری و روابط تجاری با واسطه انجام می‌شد و این واسطه‌گری افزایش هزینه‌ها را دربردارد، افزود: با امضای برجام هیأت‌های تجاری به ایران می‌آیند و روابط رو در رو با کشورهای صادر کننده و وارد کننده برقرار می‌شود که این به بهبود روابط و جلب اعتماد طرف خارجی و معرفی توانایی‌های داخلی کمک می‌کند.
نایب رییس انجمن سنگ‌آهن با اشاره به چالش‌هایی که در کنار رفت و آمدهای خارجی به ایران وجود دارد، عنوان کرد: با وجود رفت و آمد هیأت‌های تجاری به ایران چندان قرارداد‌‌‌‌ها و توافقاتی به امضا نمی‌رسد، چرا که توسعه صادرات و بهبود شرایط اقتصاد ما علاوه بر مشکلات عدیده‌ای که تحریم‌ها برای آن ایجاد کرده است، عوامل دخیل درونی نیز دارد که اگر به صورت زیر ساختی اصلاح نشوند، صرف برداشتن تحریم‌ها چندان مشکلی را حل نمی‌کنند.
وی با بیان این‌که تجار خارجی و صاحبان سرمایه به تضمین‌هایی برای سرمایه‌گذاری در ایران نیاز دارند و به همین راحتی اعتماد نمی‌کنند، تصریح کرد: یکی از نگرانی‌های تجار خارجی، تضمین‌هایی است که برای سرمایه‌هایشان در ایران از طرف دولت داده نمی‌شود و از جانب مسایل قانونی نیز تکلیف مشخصی ندارد.
شکوری افزود: دولت باید تکلیف خود و صاحب سرمایه را روشن کند و مشکلاتی که از نظر ساختاری در سیستم دولتی و اقتصادی ما وجود دارد را رفع کند؛ به عنوان مثال تضمین‌هایی درخصوص ثبات در قانون‌گذاری، مشوق‌های مالیاتی و اقتصادی را پیش پای سرمایه‌گذاران خارجی قرار دهد تا آن‌‌‌‌ها به سرمایه‌گذاری در کشور ترغیب شوند.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی در تشریح یکی دیگر از ارمغان‌های برجام گفت: انتقال تکنولوژی و دانش فنی از کشورهای پیشگام یکی از مهم‌ترین دستاورد‌هایی بود که با بهبود روابط دیپلماتیک و تجاری ناشی از امضای برجام حاصل شد؛ ولی با این وجود همچنان فاصله ما با رقبای جهانی زیاد است، چرا که به‌طور عمده سیستم اقتصادی و حمل و نقل داخلی براساس موج دوم تکنولوژی عمل می‌کند و امروز دنیا در حال فعالیت با موج چهارم تکنولوژی هستند.
قیمت جهانی، عامل افت صادرات سنگ‌آهن
شکوری با اشاره به دلایل افت صادراتی که در حوزه سنگ‌آهن وجود دارد، عنوان کرد: مطمئناً افت صادرات، ناشی از قیمت پایین مواد معدنی و همچنین مشوق‌هایی که دولت از صادرات این ماده معدنی برداشته است.
وی افزود: حذف مالیات بر صادرات و معافیت‌های مالیاتی که قبلاً برای صادرات وجود داشت از جمله عوامل داخلی کاهش صادرات سنگ‌آهن به شمار می‌رود، گرچه مجموعاً عامل اصلی افت صادرات سنگ‌آهن قیمت پایین این محصول در بازار جهانی است که واقعاً با هزینه انواع حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و دریایی بالایی که در کشور وجود دارد، قدرت رقابت با کشورهایی مانند استرالیا و برزیل را در مقاصد صادراتی نداریم.
نایب رییس انجمن تولیدکنندگان سنگ‌آهن با اشاره به تمایل خود تولیدکنندگان به صادرات محصولی با ارزش‌افزوده بیش‌تر اظهار کرد: این‌که ما بتوانیم ارزش‌افزوده بیش‌تری را در داخل کشور ایجاد کنیم می‌تواند آبادانی و توسعه را افزایش داده و هزینه‌های حمل کالا را نیز توجیه می‌کند.
وی با بیان این‌که وضعیت نامطلوب در صادرات مواد معدنی گویای این مطلب است که استراتژی‌های صادراتی را به درستی انجام ندادیم، افزود: هنوز هارمونی بین زنجیره ارزش ایجاد نشده است، چرا که می‌بینیم در چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدفگذاری شده است، ولی در برنامه پنجم به عدد موردنظر نرسیدیم و این در حالی است که تولید سنگ‌آهن به رقمی بالاتر از رقم تعیین شده رسیده و این طبیعی است که مازاد تولید محصول صادر شود.
شکوری در واکنش به صحبت رییس هیأت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی مبنی بر این‌که «با توسعه طرح‌های تولید گندله و کنستانتره تا سال آینده به کلی بسط خام‌فروشی سنگ‌آهن جمع خواهد شد»، گفت: اگر دولت مشوق‌‌‌‌ها و تسهیلات لازم را برای سرمایه‌گذاران و فعالان صنعتی بر قرار کند، قطعاً می‌توان تمام سنگ‌آهن تولیدی را قبل از صادرات در داخل کشور فرآوری کرد.
شکوری لازمه جذب سرمایه و سرمایه‌گذار خارجی را افزایش مشوق‌های صادراتی محصولات دانست و گفت: در مقاطعی، دولت قبل عوارض صادرات گندله و کنسانتره را وضع کرد، وضع عوارض یعنی یک تابلو ورود ممنوع به صاحبان سرمایه؛ درصورتی‌که باید از طریق تسهیلات زمینه را برای ورود سرمایه فراهم کرد که یکی از راه‌های آن هم این است که عوارض صادرات گندله و کنسانتره را صفر کنند تا جذابیت لازم برای ورود سرمایه‌گذاران در تولید آن ایجاد شود.
حال سؤال این‌جاست که آیا صادرات مواد معدنی باعث ورود تکنولوژی خاصی به ایران و یا باعث اشتغال بیش‌تر برای فعالان معدنی می‌شود؟ اگر غیر از این باشد، چه اصراری است تا این ثروت ملی را با تمام سختی از دل زمین درآورد و آن‌را بدون کم‌ترین تغییری صادر کرد که سود حاصل از این صادرات به جیب بعضی‌‌‌‌ها برود و علاوه بر ورود همین مواد معدنی با قیمت بالاتر به ایران و افزایش واسطه‌گری، از ذخایر معدنی ایران هم کاسته شود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.