معنی علی‌البدل در لغت‌نامه دهخدا «به عنوان جانشین. به عوض چیزی یا کسی. فرعی به‌جای اصلی.» آمده و برای مفهوم عضو علی‌البدل چنین توضیح داده است: «در برابر عضو اصلی، کسی را گویند که به‌جای عضو اصلی کار کند. بسیاری از هیأت‌ها و انجمن‌ها، اعضایی اصلی دارند و اعضایی علی‌البدل، تا در هنگام […]
معنی علی‌البدل در لغت‌نامه دهخدا «به عنوان جانشین. به عوض چیزی یا کسی. فرعی به‌جای اصلی.» آمده و برای مفهوم عضو علی‌البدل چنین توضیح داده است: «در برابر عضو اصلی، کسی را گویند که به‌جای عضو اصلی کار کند. بسیاری از هیأت‌ها و انجمن‌ها، اعضایی اصلی دارند و اعضایی علی‌البدل، تا در هنگام غیبت اعضای اصلی اعضای علی‌البدل به‌جای آنان کار کنند.»
در فرهنگ فارسی عمید نیز عضو علی‌البدل را «آن‌که در غیاب کسی جانشین او شود» معرفی نموده است.
به صورت صریح در قوانین و مقررات وظایف مشخصی برای این اعضا در نظر گرفته نشده است ولی می‌توان گفت این افراد برای انجام اموری که فوریت داشته یا تعطیلی آن امور ممکن است هزینه‌های سنگین مالی یا اداری در بر داشته باشد، انتخاب می‌شوند و در صورت معذوریت افراد و اعضای اصلی هیأت‌ها، انجمن‌ها یا حتی دادگاه‌ها جایگزین آنها می‌گردند و ممکن است با رفع معذوریت اعضای اصلی دوباره علی‌البدل شوند. از سویی در صورت عدم انجام وظایف به جای اعضای اصلی مشمول محدودیت‌های قانونی موجود برای آنها نخواهند شد ولی بعد از آن، مشمول ممنوعیت‌ها هستند. همچنین تا پایان مدت تعیین شده برای عضو اصلی مسؤولیت دارند. البته بهتر است وظایف اعضای علی‌البدل در مصوبات اولیه کاملاً مشخص شود تا در صورت نیاز بتوان از خدمات آنها بهره لازم را برد.
برخی از مواد قانونی که به موضوع اعضای علی‌البدل می‌پردازد، عبارتند از:
۱- اصلاحیه قانون تجارت ماده ۱۴۶: «مجمع عمومی عادی باید یک یا چند بازرس علی‌البدل نیز انتخاب کند تا در صورت معذوریت یا فوت یا استعفا یا سلب شرایط یا عدم قبول سمت توسط بازرس یا بازرسان اصلی جهت انجام وظایف بازرسی دعوت شوند.» پس شروع کار بازرس علی‌البدل از هنگامی است که بازرس اصلی به نحوی از وظیفه خود کناره‌گیری کند. انتخاب بازرس علی‌البدل باید در مجمع عمومی عادی سالانه و همزمان با انتخاب بازرس اصلی صورت پذیرد و شرایط بازرس علی‌البدل مشابه بازرس اصلی است و وظایف و اقدامات او پس از کناره‌گیری بازرس اصلی، همان وظایف و اقدامات بازرس اصلی است، ولی وظایف بازرس علی‌البدل با رفع معذوریت بازرس اصلی خاتمه می‌یابد و وظایف بازرس علی‌البدل با پایان یافتن مهلتی که از ابتدا برای بازرس معین شده پایان می‌پذیرد.
۲- آیین‌نامه اجرایی قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۹۵ ماده۱۹: «جلسات شورا با حضور تمامی اعضا رسمیت می‌یابد و نظر مشورتی اکثریت مناط اعتبار است، در غیاب عضو اصلی عضو علی‌البدل جایگزین وی می‌شود.»
۳- آیین‌نامه شیوه رسیدگی و اجرای آرای کمیسیون‌های استانی و ملی جبران خسارت ناشی از بازداشت مصوب ۱۳۹۵ ماده ۳: «کمیسیون استانی، متشکل از ۳ عضو اصلی و به تعداد لازم عضو علی‌البدل است و از بین قضات دادگاه تجدیدنظر استان تعیین می‌شوند….» تبصره ماده ۱۶ «چنانچه به هر علت از جمله رد اعضای کمیسیون، جلسه از اکثریت بیفتد، عضو علی‌البدل جهت تکمیل اعضای کمیسیون، جانشین عضو اصلی خواهد بود.»
۴- قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مصوب ۱۳۹۵ ماده۲۸ «مسؤولیت اداره شرکت برعهده هیأت مدیره است. هیأت مدیره شرکت متشکل از ۷ عضو اصلی و دو عضو علی‌البدل است که برای یک دوره ۴ساله با پیشنهاد وزیر نفت و تصویب مجمع منصوب می‌شوند…»
۵-قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ ماده ۵ «در هر بخش شورای بخش با اکثریت نسبی از بین نمایندگان منتخب شوراهای روستاهای واقع در محدوده بخش تشکیل می‌شود و در صورتی که عضو معرفی شده از شورای روستا به عضویت اصلی و علی‌البدل شورای بخش انتخاب شود از عضویت شورای روستا خارج نخواهد شد.» ماده ۸ «تعداد اعضای علی‌البدل شورا‌ها از دو تا ۶ نفر به تناسب تعداد اعضای اصلی هر شورا با اولویت از لحاظ تعداد آرا بعد از حایزین اکثریت قرار می‌گیرند….» ماده ۹ «هر گاه عضو یا اعضایی به هر دلیل از عضویت شورا خارج شوند، از اعضای علی‌البدل برای عضویت در شورا به ترتیب آرا دعوت می‌شود.» لذا تا زمانی که عضویت عضو علی‌البدل در شورای شهر فعلیت نیافته باشد، تضییقات و ممنوعیت‌هایی که در قانون برای اعضای اصلی پیش‌بینی گردیده است، به اعضای علی‌البدل قابل تسری نخواهد بود.
۶- از مصوبه شورای عالی قضایی در جلسه شماره ۲۲۲ ۱۳۶۵٫۱۱٫۱۲ «…در مواردی که دادرس اصلی (رییس) دادگاه به علت اشتغال به مطالعه یا رسیدگی به پرونده دیگر یا اشتغال به امور اداری و سایر معاذیر قانونی نتواند به پرونده‌ها رسیدگی کند می‌تواند رسیدگی را از دادرس علی‌البدل بخواهد و در هر صورت دادرس علی‌البدل مکلف به رسیدگی بوده و حق استنکاف نخواهد داشت…»
البته تعداد مقررات در این زمینه بسیار است لذا از دوستان و کارشناسان تقاضا دارم اگر نقد و نظری برای تکمیل این موضوع دارند از ارسال مضایقه نکنند.
(۱۹ آبان ۱۳۹۶)
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.