کتاب‌های درسی با رویکرد اسناد تحولی تدوین می‌شود

معاون وزیر آموزش و پرورش کتاب‌های درسی با رویکرد اسناد تحولی تدوین می‌شود رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی با اشاره به این‌که در صورتی‌که ارزشیابی‌های ما نشان دهد که نیازمند اصلاح و تجدیدنظر در کتب درسی هستیم، حتماً این کار را خواهیم کرد، گفت: گروهی را در سازمان پژوهش مأمور کرده‌ایم که منویات آقای […]

معاون وزیر آموزش و پرورش

کتاب‌های درسی با رویکرد اسناد تحولی تدوین می‌شود

رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی با اشاره به این‌که در صورتی‌که ارزشیابی‌های ما نشان دهد که نیازمند اصلاح و تجدیدنظر در کتب درسی هستیم، حتماً این کار را خواهیم کرد، گفت: گروهی را در سازمان پژوهش مأمور کرده‌ایم که منویات آقای رییس‌جمهور را بررسی کنند تا اگر در کوتاه‌مدت بتوان کاری صورت داد، حتماً انجام دهیم.

محی‌الدین‌بهرام‌محمدیان، معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی، در پاسخ به این سؤال که با توجه به انتقادات رییس‌جمهور از محتوای کتب درسی، چه اقدامات و تمهیداتی را به منظور اصلاح محتوای کتاب درسی در دستور کار دارید؟ گفت: رییس‌جمهور نسبت به آینده ابراز نگرانی کردند و توصیه‌شان این است که کتاب‌های درسی را به شکلی تولید محتوا کنیم که دانش‌آموزان در آینده، فردی مفید در اجتماع باشند.

وی افزود: کتاب‌های درسی در این سال‌های اخیر با همین رویکرد یعنی با رویکرد اسناد تحولی که افراد را برای مراتبی از حیات طیبه آماده می‌کند، تدوین می‌شود، البته کاستی‌هایی داریم که باید آن را جبران کنیم.

معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی، همچنین درباره صحبت‌های رییس‌جمهور مبنی بر این‌که دانش‌آموزان در پایان ۱۲ سال تحصیل باید یک کار بلد باشند، با اشاره به مصوبه برنامه پنجم توسعه مبنی بر این‌که دانش‌آموزان نظری هم باید یک مهارت را فرا بگیرند، افزود: ما برای آن مصوبه، طرح و برنامه‌ای تدوین کردیم که دانش‌آموزان علاوه بر دروس نظری، حداقل ۱۸۰ و حداکثر ۳۰۰ ساعت، برای فراگیری یک مهارت، آموزش ببیند، اما متأسفانه برای انجام این طرح و برنامه، امکانات لازم فراهم نشد؛ یعنی دولت نتوانست برای این کار، تأمین امکانات و اعتبار کند.

وی ادامه داد: قصد داشتیم دانش‌آموزان را به‌صورت تراکمی یا نوبتی در مراکز آموزش کار مثل مراکز آموزش فنی وحرفه‌ای وزارت کار و یا هنرستان‌های خودمان آموزش دهیم و همین موضوع را نیز در برنامه ششم تعقیب کردیم، ولی از برنامه ششم حذف شد.

محمدیان با بیان این‌که آموزش و پرورش در ماه‌های اخیر تفاهمنامه‌ای را تحت عنوانِ «ایران مهارت» با سازمان فنی و حرفه‌ای امضا کرده است، توضیح داد: بر این اساس مقرر شده است که برای دانش‌آموزانِ دوره اول متوسطه، در قالبِ کتابِ «کار و فناوری» یک مهارتی آموزش داده شود. ما این کتاب را از ۶ سال قبل از پایه ششم ابتدایی وارد برنامه کردیم؛ یعنی برنامه کار و فناوری از ۶ سال قبل در پایه ششم، هفتم، هشتم و نهم وجود دارد تا دانش‌آموزان بتوانند با یک مهارت آشنا شوند که اگر این امکان فراهم شود، ما یک مهارت عملی را در کنار دروس نظری آموزش خواهیم داد.

وی ادامه‌داد: اما باید توجه داشت که کار یک مورد از تنوعِ مهارت‌های زندگی است، مهارت‌های دیگر هم باید مدنظر قرار داشته باشد؛ مهارت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… که این مهارت‌ها نیز در برنامه پیش‌بینی شده است و امیدواریم این برنامه‌ای که عملی می‌کنیم، پاسخگوی این نیاز‌ها باشد.

رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی افزود: در عین حال، در صورتی که ارزشیابی‌های ما نشان بدهد که نیازمند اصلاح و تجدیدنظر هستیم، حتماً این کار را خواهیم کرد. ضمن این‌که گروهی را در سازمان پژوهش مأمور کرده‌ایم که منویات آقای رییس‌جمهور را بررسی کنند تا اگر در کوتاه‌مدت نیز بتوان کاری صورت داد، حتماً انجام بدهیم.

وی در پاسخ به این سؤال که انتظارات رییس‌جمهور در این زمینه در چه مدت محقق خواهد شد، گفت: ما نسبت به این مباحث، صرفاً در جایگاه کارشناس و نه صاحبنظر هستیم. برنامه‌های درسی باید منطبق، متناسب و مبتنی بر اسناد بالادستی و نیازهای اجتماعی، اقتصادی و حتی نیازهایی که دستگاه حاکمیتی عنوان می‌کند، تدوین شود. همچنین نیازهای خودِ مخاطبان، صاحبان حِرَف، بنگاه‌های اقتصادی، و صنایع و حتی نیازهای مطرح شده از جانب کارشناسان تربیتی نیز در این میان بسیار مؤثر و نقش‌آفرین هستند.

محمدیان با بیان این‌که تأکیدات رییس‌جمهور، جایگاه مهمی داشته و ما به مصوبات هیأت دولت توجه ویژه داریم، گفت: تمام این نیاز‌ها باید جمع‌آوری و به زبان برنامه درسی، ترجمه شده و سپس نسبت به اجرای آن اقدام کنیم. بدون شک هر کدام از این موارد را اصل و مابقی را فرع تلقی کنیم، در واقع به سمت تربیت تک‌بعدی رفته‌ایم.

وی اضافه‌کرد: در سال‌های اخیر عمده مباحث این بود که دانش‌آموزان حافظه‌محور هستند! چرا؟ چون نگاه تک‌بعدی داشتیم. به تعبیر آقای رییس‌جمهور، نگاه به مهارت نبوده و یا کم بوده است، لذا اگر حالا از این طرف دیوار بیفتیم و بیاییم همه را «کار محور» کنیم، یکباره می‌بینیم که به‌طور مثال از مباحث اجتماعی و فرهنگی دور شدیم. باید تعادلی را ایجاد و نقطه بهینه را پیدا کرده تا بتوانیم به ابعاد مختلف نیاز‌ها جواب بدهیم.

وی در پاسخ به این پرسش که سرمنشأ فشار برای تغییر و یا مقاومت در برابرِ ایجاد تغییر در کتب درسی چیست؟ اظهارداشت: ما با درخواست‌های متناقضی مواجه هستیم. هر گروه اجتماعی و هر طیفی، علایق خود را بیان می‌کنند؛ به خصوص گروه‌هایی که صاحب تریبون هستند.

محمدیان افزود: فردی حافظه محوری را بهانه می‌کند و مثلاً می‌گوید کتاب تاریخ چرا اینقدر مفصل است؟ حجمش را کم کنید. حال بیاییم و تحت تأثیر این افراد یک فصلی از کتاب تاریخ را حذف کنیم، ممکن است در همین فصل حذف شده خاطره‌ای از نمادهای انقلابی و ملی باشد. فردا یک نفر صاحب تریبون، از یک طیف دیگر می‌آید و می‌گوید وای که ملیت و اسلامیت از بین رفت! چرا؟ چون فلان شخصیتِ ملی یا انقلابی از کتاب حذف شده! ما در پاسخ می‌گوییم خودتان اصرار و تأکید داشتید که کتاب زیاد و سنگین است و باید بخشی از آن حذف شود! و در نهایت بالاجبار باید از این مورد حذف منصرف شویم.

وی ادامه‌داد: دیگری می‌آید؛ می‌گوید یک بخشی از ادبیات فارسی کم شود و به فنی‌وحرفه‌ای اضافه شود و از طرفی دیگری معترض می‌شود که وای! ادبیات ریشه فرهنگ ماست و نباید دست بخورد و همین روند در جغرافیا و علوم و ریاضی و سایر کتب و دروس ادامه دارد.

 

رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی اظهارداشت: اما ما این نوع فشار‌ها را گوش نخواهیم داد. ما تابعِ استدلال کارشناسی و نظام برنامه اسناد بالادستی هستیم. اسناد بالادستی یک حکمی به ما داده و ما آن را با رویکرد نیاز محور انجام خواهیم داد. آینده ما به فناوری گره خورده است. به کسب و تجارت در فضای فناورانه. ما امروز نباید دیگر به‌دنبال آموزشِ شغل‌های منقرض باشیم.