زوال جنگل هیرکانی

زوال جنگل هیرکانی جنگل‌های هیرکانی یکی از قدیمی‌‌ترین و ارزشمند‌ترین جنگل‌های جهان به حساب می‌آید، این در حالی است که نتایج جدید‌ترین بررسی‌ها، گویای آن هستند که میزان تخریب گسترده این جنگل‌ها به سرعت رو به افزایش است. به گزارش سیناپرس، در دهه‌های گذشته تغییرات گسترده‌ای در میزان پراکنش جنگل‌های شمال کشور به وجود آمده […]

زوال جنگل هیرکانی

جنگل‌های هیرکانی یکی از قدیمی‌‌ترین و ارزشمند‌ترین جنگل‌های جهان به حساب می‌آید، این در حالی است که نتایج جدید‌ترین بررسی‌ها، گویای آن هستند که میزان تخریب گسترده این جنگل‌ها به سرعت رو به افزایش است.

به گزارش سیناپرس، در دهه‌های گذشته تغییرات گسترده‌ای در میزان پراکنش جنگل‌های شمال کشور به وجود آمده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که طی ۱۲ سال گذشته تقریباً ۱۶۰هزار هکتار از پوشش جنگلی محدوده جنگل‌های هیرکانی از معیارهای تعریف جنگل خارج شده‌اند.

جنگل‌های هیرکانی از نظر قدمت، تنوع ژنتیکی و گونه‌ای، کاربردهای اکولوژیکی و اهمیت بوم‌گردی جزو باارزش‌‌ترین جنگل‌های جهان هستند.

باتوجه به آن‌که میانگین سهم سرانه جنگل در جهان ۰٫۸ هکتار است، ایران با دارا بودن تنها ۰٫۲ هکتار جنگل، در دسته‌بندی کشور‌ها جزو ۵۶ کشور کم‌جنگل دنیا قرار گرفته است. با این وصف ارزش جنگل‌های هیرکانی مشخص می‌شود و ضرورت برنامه‌ریزی برای حفاظت و احیای آنها کاملاً محسوس است.

استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای تهیه اطلاعات مکانی این جنگل‌ها در بازه‌های زمانی متفاوت به همراه اطلاعات میدانی می‌توانند به تکمیل برنامه‌ریزی‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری‌های چندجانبه کمک کنند.

در شرایطی که آمار‌ها و اطلاعات در رابطه با مساحت پوشش جنگل‌های هیرکانی متفاوت است، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در سال ۱۳۹۴ مساحت این جنگل‌ها را با تاج پوشش بیش از ۵درصد، دومیلیون‌و ۷۳هزار هکتار اعلام کرده است. این آمار در مقایسه با آمارهای سال‌های قبل از خود، نشان‌دهنده آن است که سالانه ۱۰هزارو۷۳۸هکتار به مساحت جنگل‌های هیرکانی افزوده شده است.

در حالی که سازمان بین‌المللی فائو که سالانه از وضعیت کشاورزی و منابع طبیعی کشورهای عضو خود گزارش تهیه می‌کند، مساحت جنگل‌های هیرکانی را در همان سال ۱۳۹۴، یک‌میلیون‌و۹۳۹هزار هکتار مشخص کرده است که این آمار از افزایش سالانه ۳هزارو۸۷۷ هکتار سطح جنگل حکایت می‌کند.

این آمارهای متفاوت از جانب منابع رسمی اجرایی و بین‌المللی حکایتگر وضعیت آشفته‌ای بر مبنای اطلاعات غیردقیق و غیرعلمی است که در خصوص یکی از ارزشمند‌ترین و منحصربه‌فرد‌ترین جنگل‌های جهان صدق می‌کند. جنگل‌هایی که با روند تخریبی گسترده روبه‌رو هستند و به سرعت در جهت نابودی حرکت می‌کنند.

 به گفته متخصصان، استناد به اطلاعات غیرواقعی و غیرمستند نه تنها مشکل کاهش سطح جنگل‌های هیرکانی را کم نمی‌کند، بلکه برنامه‌ریزی‌های مدیریتی را در سطح کلان نیز دچار مشکل می‌کند.

در کشورهای دیگر مانند کشورهای آمریکای شمالی و اروپا، این مؤسسات بی‌طرف دانشگاهی یا تحقیقاتی هستند که طرح پایش جنگل‌ها را برعهده می‌گیرند و براساس اطلاعات به‌دست‌آمده آنها است که طرح‌های مدیریتی حفاظت و احیاء و توسعه جنگل‌ها برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.

شاید بهتر باشد که در کشور ما هم برای سنجش دقیق عوامل مؤثر در حفاظت و احیای جنگل‌های هیرکانی، طرح کلان پایش این جنگل‌ها با همکاری نهادهای اجرایی، تحقیقاتی و آموزشی مربوطه تهیه شود و مدیریتی علمی بر مبنای اندازه‌گیری‌های مستمر در دوره‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت شکل گیرد.

 

تنها به این ترتیب و براساس اطلاعات علمی و دقیق کارشناسی است که می‌توان نسبت به جلوگیری از تغییر کاربری جنگل تصمیم گرفت و برای احیای قسمت‌های تخرب‌شده اقدام کرد و در حقیقت برای نجات این سرمایه گران‌بها گام برداشت.