آیا روزه از نظر علمی برای بدن مفید است؟

آیا روزه از نظر علمی برای بدن مفید است؟

    روزه گرفتن علاوه بر داشتن فضیلت‌های معنوی، موجب ارتقای سلامت جسمی روزه‌داران می‌شود؛ بنابراین پیروی از یک برنامه غذایی صحیح در این ایام اهمیت ویژه‌ای دارد تا روزه‌داران ضمن اصلاح عادت‌های غلط غذایی، از برکت‌های معنوی این ماه نیز بهره ببرند.

به گزارش سیناپرس، محمدرضا وفا، متخصص تغذیه در این خصوص گفت: به‌طور کلی روزه‌داری به خصوص برای افراد سالم می‌تواند فوق‌العاده مفید باشد از این‌رو ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی است که مشکل‌ها و زمینه‌های نامساعدی که اغلب از نظر سلامتی در بدن به وقوع می‌پیوندد با انجام یک روزه‌داری سالم و برنامه‌ریزی شده و اصولی، اصلاح و سلامتی بدن ارتقا پیدا کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: هم‌اکنون طبق مطالعه‌های حیوانی و انسانی در قرن ۲۱ کاملاً ثابت شده است که کاهش تعدادی کالری دریافتی در برنامه غذایی روزانه می‌تواند مشکل‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین بیماری‌های متابولیک مانند دیابت، سرطان، پرفشاری خون، چربی خون را اصلاح کند.

وی اظهارکرد: همچنین هم‌اکنون به منظور کنترل هوشیاری مقاله‌های متعددی از پژوهش‌های مختلف در دنیا به چاپ رسیده است. نتایج این مطالعه‌ها نشان داده است که محدودیت دریافت کالری در مدل‌های حیوانی و انسانی موجب هوشیاری و افزایش تمرکز ذهنی می‌شود بنابراین روزه‌داری می‌تواند روی عملکرد جسمانی و اصلی مغز تأثیر بگذارد.

آداب غذایی روزه‌داران باید چگونه باشد؟

وفا در خصوص نوع تغذیه روزه‌داران گفت: مهم این است تمام موادمغذی و کلیدی به بدن برسد. دوم، در فاصله افطار تا سحر، وعده‌ها و میان وعده‌ها باید متناسب با نیاز بدن تنظیم بشوند. سوم، این مسأله بسیار لازم و ضروری است که افراد روزه دار باید در فاصله بین افطار تا شام از خوراکی‌هایی که تراکم کالری یا درصد کالری‌شان بالاست زیاد استفاده نکنند؛ بهتر است روزه داران در این فاصله از مصرف غذاهای پر کالری که در رأس آنها چربی‌‌ها هستند مانند روغن‌ها، شیر پر چرب، پنیر پر چرب، گوشت‌های پرچرب، سوپ، ‌آش، گوشت‌های چرخ کرده، مغز دانه‌ها (که حاوی مقدار زیادی کالری هستند)، تا حد امکان کم‌تر مصرف کنند؛ به ویژه افرادی که پیش از آغاز ماه مبارک رمضان دچار اضافه وزن و چاقی شده‌اند.

وی افزود: گروه‌های اصلی غذایی(شیر، لبنیات تازه و کم چرب، نان و غذا تهیه شده از آرد کامل غلات، سبزی‌ها، صیفی‌‌ها و میوه‌های کامل، گوشت‌‌ها به ویژه گوشت قرمز با مقدار چربی کم) باید در برنامه غذایی افراد روزه‌دار وجود داشته باشد و در فواصل زمانی منظم از فاصله افطار تا شام مصرف بشود. همچنین این افراد باید موقع افطار با آرامش غذا خورده و تند غذا نخورند. مصرف بیش از حد‌‌اش یا خوراکی‌های مایع باید در این ایام کاملاً کنترل شده باشد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: بهترین نوشیدنی در فاصله افطار تا شام آب است تا میزان کم آبی بدن، فقط با نوشیدن آب تأمین شود. بهتر است روزه با آب ولرم باز شود. پس از آن روزه‌داران می‌توانند در بین میان وعده‌هایش از افطار تا سحر، آب خنک‌تری بنوشند.

آیا روزه‌داری از نظر علمی برای تقویت معده مفید است؟

ایرج‌خسرونیا، رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز در خصوص تأثیر مثبت روزه بر سیستم گوارشی گفت: روزه گرفتن برای سلامت افراد سالم نه تنها ضرر ندارد که مفید هم هست.

وی ادامه داد: با توجه به این‌که برخی از بیماران باید داروهای خود را سر ساعت مصرف کنند، بنابراین روزه گرفتن برای این دسته از افراد که تحت درمان هستند، مناسب نیست مانند افرادی که با بیماری‌هایی چون ورم معده، زخم اثنی‌عشر، خونریزی معده و زخم معده دست و پنجه نرم می‌کنند، به هیچ عنوان نباید روزه بگیرد.

این متخصص گوارش اظهارداشت: همچنین افرادی که بیماری‌های حاد با علائم استفراغ شدید، اسهال شدید دارند و باید هر ساعت دارو مصرف کنند نباید روزه بگیرند. علاوه بر آن، برخی از بیماری‌ها هستند که علاوه بر مشکلانی که در دستگاه گوارش ایجاد می‌کنندعارضه‌های قلبی، ریوی و خونی را در پی دارد که حتماً باید با مشورت پزشک روزه بگیرند.

وی اشاره کرد: عدم توجه به میزان آب دریافتی بدن در طول روز یا کاهش آب بدن به دلیل تعریق و حضور در گرمای بالا و همچنین روزه گرفتن، فرد می‌تواند باعث افزایش غلظت خون شود. افرادی که هموگلوبین خونشان بین ۱۹-۲۰ و بالاتر از آن است، نباید روزه بگیرند.

به گفته خسرونیا، در صورتی که غلظت خون افزایش پیدا کند باعث خطر ایجاد آمبولی(یک توده داخل عروقی جداشده و در حال حرکت) و ترومبوز خونی(تشکیل لخته خون در داخل یک رگ خونی) خواهد شد.

آیا بیماران قلبی می‌توانند روزه بگیرند؟

مسعود قاسمی، رییس انجمن علمی آترواسکروز ایران نیز در این خصوص گفت: شرایط روزه داری بیماران قلبی و عروقی به نوع و شرایط بیماری، نحوه بروز بیماری، سن بیمار و فاکتورهای همراه آن (علاوه بر بیماری قلبی، فرد مبتلا به بیماری‌های کلیوی، کبدی یا دیابت است و…) و بسیار فاکتوری مؤثر دیگر بستگی دارد. این بیماران پس از تأیید پزشک متخصص‌شان می‌توانند با رعایت احتیاط‌های لازم مراسم و آیین روزه‌داری را برگزار کنند.

چند نکته کلیدی

اگر می‌خواهید از سلامت بدنی کاملی در این ایام برخوردار باشید، حتماً این نکات را رعایت کنید:

– سحری کامل بخورید تا در طول روز احساس گرسنگی، افت قند و احساس تشنگی بیش از حد نکنید.

– هنگام سحر از مواد غذایی فیبردار مانند سالاد، کاهو و گوجه فرنگی که مدت زیادی در دستگاه گوارش ماندگاری دارند و آب را در خودشان نگه می‌دارند، تناول کنید.

– هنگام سحر یک وعده غذای کامل گرم که ویژگی‌های ناهار را داشته باشد مانند پلو خورشت یا پلو مرغ یا تخم‌مرغ آبپز که به‌تدریج در دستگاه گوارش هضم و جذب می‌شوند، صرف کنید تا احساس سیری در شما ایجاد شود.

– اگر گرم کردن غذا هنگام سحر برایتان سخت است، حداقل یک صبحانه کامل بخورید.

– از خوردن غذاهایی مانند آش رشته، ته دیگ، غذاهای شور و خوردن بیش از حد پلو در هنگام سحر خودداری کنید.

– هنگام افطار، روزه‌تان را با یک ماده‌غذایی که دستگاه گوارش را آماده می‌کند مانند چای و خرما، شیرگرم یا سوپ بسیار رقیق (نه آش سفت)شروع کنید و به دنبال آن غذای سرد مانند نان و پنیر یا غذاهای گرم و مقوی مانند کتلت و شامی بخورید.

– هنگام افت قند یا گرسنگی شدید، استراحت کنید و از انجام کارهایی که نیاز به تمرکز بیش‌تری دارند، خودداری کنید.

– هنگام سحر حتماً میوه به خصوص آبدار بخورید.

– در فاصله بین افطار تا سحر به مقدار فراوان مایعات بنوشید تا در طول روز بدنتان دچار کم آبی نشود.

– حد امکان از خوردن بیش از حد زولبیا پرهیز کنید و به جای آن از خرما، کشمش یا توت که دارای قند طبیعی است، استفاده کنید.

– برای جلوگیری از بروز یبوست و مشکلات روده، بعد از خوردن افطار آلو و انجیر خیس شده و میوه‌هایی همچون گلابی، هلو و هندوانه میل کنید.

– ورزش سبک و پیاده‌روی بعد از افطار به هضم غذا و جلوگیری از یبوست کمک زیادی می‌کند.

– وعده سحری را اصلاً حذف نکنید زیرا ادامه دادن به این روال در طول ماه رمضان سبب افت بدنی و تحلیل عضلانی می‌شود.