توجه کافی به منافع طرح‌های بیابان‌زدایی در ایران نمی‌شود

توجه کافی به منافع طرح‌های بیابان‌زدایی در ایران نمی‌شود نتایج یک مطالعه‌ بین‌المللی در مورد هزینه‌ـ فایده‌ طرح ۵۰ ساله‌ بیابان‌زدایی در ایران نشان داد با این‌که منافع واقعی این طرح دست‌کم گرفته می‌شود، اما بیابان‌زدایی حدود ۳٫۷۵ درصد از تولید ناخالص کشور را تأمین می‌کند. به گزارش ایسنا؛ کشور ایران در منطقه‌ خشک و […]

توجه کافی به منافع طرح‌های بیابان‌زدایی در ایران نمی‌شود

نتایج یک مطالعه‌ بین‌المللی در مورد هزینهـ فایده‌ طرح ۵۰ ساله‌ بیابان‌زدایی در ایران نشان داد با این‌که منافع واقعی این طرح دست‌کم گرفته می‌شود، اما بیابان‌زدایی حدود ۳٫۷۵ درصد از تولید ناخالص کشور را تأمین می‌کند.

به گزارش ایسنا؛ کشور ایران در منطقه‌ خشک و نیمه‌خشک جهان قرار گرفته است. در کشور ما خشکسالی‌‌ها شایع، میزان بارندگی‌‌ها کم و رشد جمعیت زیاد است. در ده‌ها سال گذشته همین عوامل اقلیمی و انسانی دست به دست هم دادند و به بیابان‌زایی و تخریب زمین در ایران کمک کردند. گسترش بیابان‌‌ها باعث شور شدن خاک‌ می‌شود و زمین‌ها را غیرقابل کشت می‌کند. همچنین تأثیر فرسایش از طریق باد را بیش‌تر کرده و باعث به وجود آمدن طوفان‌های شن و آسیب به زیرساخت‌ها و سلامتی مردم می‌گردد و به‌طور غیرمستقیم در کاهش استانداردهای زندگی مردم و مهاجرت از روستا‌ها دخیل است.

۱۷ استان از ۳۲ استان ایران با بیابان‌زایی درگیر هستند و از آن آسیب دیده‌اند. ایران از ۵۰ سال پیش پدیده‌ بیابان‌زایی را شناخت و طرح‌های بیابان‌زدایی را شروع کرد. براساس داده‌های به دست آمده از منابع داخلی و خارجی طرح‌های بیابان‌زدایی و جلوگیری از گسترش بیابان سبب حفظ زیرساخت‌ها (جاده‌ها و راه‌آهن، رودخانه‌ها، زمین‌های زراعی، ساختمان‌های مسکونی، مناطق صنعتی و…)، اشتغالزایی، جذب سرمایه‌گذارهای خارجی، بهبود سلامت و معیشت مردم، توسعه‌ کارآفرینی و حفاظت از تنوع زیستی می‌شوند.

بررسی طرح بیابان‌زدایی در ایران براساس داده‌های به ‌دست‌آمده از بررسی‌های ملی، گزارش‌های بانک جهانی، گزارش‌های کیفیت هوا و تنوع زیستی، مقالات پژوهشی، گزارش‌های ملی ارسال شده به کنوانسیون مبارزه با بیابان‌زایی سازمان ملل متحد و گزارش‌ها و مقالات داخلی به انجام رسیده است. فرشادامیراصلانی، استادیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، دراگویچ از دانشگاه سیدنی و کایزرمن از دانشگاه ژان مولن فرانسه در انجام این پژوهش همکاری داشته‌اند.

تجربه ایران در طرح بیابان‌زدایی نشان داده که تلاش مداوم در جهت اجرای این طرح می‌تواند منجر به توسعه‌ پایدار به ویژه در سطح ملی شود. اما در آینده تأمین بودجه برای طرح‌های بیابان‌زدایی سخت‌تر می‌شود زیرا در حال حاضر افزایش هزینه‌ها باعث شده مناطقی که وضعیت در حال بهبود داشتند، کم‌تر شوند. این فشارهای هزینه ممکن است باعث تحمیل کارهای بیش‌تری شوند مگر این‌که حمایت مالی بیش‌تری از بخش خصوصی صورت گرفته یا سرمایه‌گذار خارجی جذب شود.

نتایج این پژوهش که در دو فصلنامه‌ بین‌المللی «بیابان» (Desert) به چاپ رسیده است، نشان داد که منافع واقعی این طرح به‌طور قابل توجه دست‌کم گرفته می‌شود ولی سود اقتصادی انجام این طرح در استان‌های مختلف حدود ۳٫۷۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است و این منافع ممکن است در مقیاس منطقه‌ای بیش‌تر هم باشد.