ایران سکاندار مقابله با گرد و خاک در منطقه

ایران سکاندار مقابله با گرد و خاک در منطقه کشورهای عضو اسکاپ «ESCAP» ایران را با توجه به تجربیات بسیار ارزشمند در زمینه مقابله با گرد و خاک به عنوان کشوری مرجع می‌شناسند و در حال بررسی پیشنهاد راه‌اندازی مرکز منطقه‌ای مقابله با گرد و خاک در ایران هستند. به گزارش ایرنا، براساس گزارش‌های سازمان […]

ایران سکاندار مقابله با گرد و خاک در منطقه

کشورهای عضو اسکاپ «ESCAP» ایران را با توجه به تجربیات بسیار ارزشمند در زمینه مقابله با گرد و خاک به عنوان کشوری مرجع می‌شناسند و در حال بررسی پیشنهاد راه‌اندازی مرکز منطقه‌ای مقابله با گرد و خاک در ایران هستند.

به گزارش ایرنا، براساس گزارش‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست و کارشناسان، علل بروز گرد و خاک در شهرهای مختلف ایران می‌تواند متفاوت باشد، اما اصلی‌‌ترین دلایل خشکسالی، خشک شدن تالاب‌ها، ر‌ها شدن زمین‌های کشاورزی و مدیریت نادرست منابع آبی است.

همچنین تغییر اقلیم یکی از دلایل پررنگ بروز این پدیده است که براساس گزارش هیأت بین ‌دولتی تغییرات آب ‌و هوایی (IPCC)، مناطقی مانند ایران که در عرض میانی واقع شده‌اند با خسارات سهمگین ناشی از تغییر اقلیم مواجه هستند.

بیش از ١٧٠ روز در سال توفان‌های گرد و غبار در مناطق جنوب‌غربی و جنوب‌شرقی کشور به علت خشکسالی‌های طولانی و تغییر اقلیم و در عین حال توسعه ناپایدار، اهالی این مناطق را درگیر می‌کند، بیمارستان‌ها همیشه در حالت آماده‌باش هستند، مدارس تعطیل می‌شوند، سیستم‌های برق‌رسانی و سایر امکانات با لایه‌های ضخیمی از گرد و خاک پوشانده و از مدار خارج می‌شوند و هزاران نفر به بیماری‌های تنفسی و عفونت‌ها درگیر و بستری می‌شوند که باید با برنامه‌ریزی از این آسیب‌ها جلوگیری کرد.

منشأ گرد و غبار در ایران از دو کانون داخلی و خارجی سرچشمه می‌گیرد، کانون‌هایی در استان‌های خوزستان، ایلام، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، اصفهان و تهران منشأ داخلی و کانون‌هایی از عراق، عربستان و حتی صحرای آفریقا منشأ خارجی را تشکیل می‌دهند.

کانون‌های بحرانی فرامرزی توسط مراکز تحقیقاتی و پژوهشی ایران و برخی سازمان‌های بین‌المللی مانند برنامه محیط‌زیست ملل متحد (UNEP) شناسایی شده است، خوشه‌های فرستنده گرد و خاک در مرز بین عراق و سوریه، عربستان، اردن، صحرای ربع‌الخالی قرار دارد که با وزش باد گرد و غبار استان‌های غربی و جنوب غربی ایران را درگیر می‌کند.

در سطح ملی سازمان حفاظت محیط‌زیست نهاد هماهنگ‌کننده حاکمیتی در بحث گرد و خاک است و کانون‌های اصلی بحرانی گرد و غبار در سطح ملی شناسایی شده است؛ به عنوان مثال ۳۰۰ هزار هکتار مناطق بحرانی گرد و غبار در اهواز و خوزستان شناسایی شده که با توجه به توان مالی دولت سالانه بر روی ۳۰ تا ۵۰ هزار هکتار از آنها کارهای تثبیت انجام می‌شود.

از جنبه فرامرزی که در حوزه بین‌الملل سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار دارد، تلاش‌های زیادی صورت گرفته است؛ با تمام کشورهای درگیر از جمله عراق، سوریه و ترکیه به صورت دو جانبه قرارداد و با قطر به صورت چند جانبه، طرح جامع تهیه شده است تا کار مهار گرد و غبار با همکاری سازمان‌های بین‌المللی انجام شود.

در این میان نقش انسان‌ها در بروز چنین پدیده‌هایی غیرقابل اغماض است، انریک‌ترادیلاس، مدیر تخصصی گروه منطقه‌ای سامانه مشورتی و ارزیابی پیش‌آگاهی توفان‌ها، گرد و غبار و ماسه برای منطقه شمال آفریقا، اروپا و خاورمیانه در این زمینه گفت: عوامل انسان‌ساز در منطقه خاورمیانه نقش مهمی در تشدید فعالیت چشمه‌های گرد و غبار داشته‌اند.

به گفته وی، این موضوع سوء‌مدیریت منابع آبی را نشان می‌دهد که با تغییرات مختلف قابل اصلاح شدن است؛ ایران حرکت‌های خوبی برای بیابان‌زدایی انجام داده که در منطقه قابل ملاحظه است اما از آنجا که مسأله گرد و غبار فرامرزی است، لزوم افزایش همکاری منطقه‌ای با توجه به شرایط سیاسی موجود بسیار حایز اهمیت است.

همچنین یوگوچی‌دانیلز، نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران در نشست تخصصی مشورتی در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای برای ایجاد تاب‌آوری در برابر حوادث تدریجی شامل توفان‌های گرد و غبار و مدیریت اطلاعات برای مقابله با حوادث فرامرزی در آسیا و اقیانوسیه افزود: ایران یکی از بلاخیز‌ترین کشور‌ها در جهان است و بسیاری از بلایای طبیعی از جمله زلزله، خشکسالی، سیل و توفان‌های گرد و غبار در آن اتفاق می‌افتد.

وی تأکیدکرد: ایران در این زمینه تجربیات بسیار ارزرشمندی کسب کرده که واکنش مناسب به زلزله کرمانشاه در سال گذشته و سایر بلایا، شاهدی بر توان ایران برای واکنش و مقابله با بلایای طبیعی است.

با توجه به توان و پتانسیل ایران در زمینه مقابله با گرد و خاک، کشورهای عضو کمیسیون اقتصادی اجتماعی سازمان ملل در آسیا و اقیانوسیه «ESCAP» بر این باورند که ایران در چند سال اخیر اقدامات ارزشمند و قابل تأملی را برای مقابله با این پدیده انجام داده است، از این رو در این زمینه به عنوان کشوری پیشرو در منطقه شناخته می‌شود.

اسکاپ درحال حاضر ۴۹ عضو وابسته دارد، برخی از اعضا عبارتند از: افغانستان، استرالیا، روسیه، اندونزی، انگلیس، بنگلادش، میانمار، چین، کامبوج، هند، جمهوری‌اسلامی‌ایران، ژاپن، مالزی، نپال و فیلیپین.