بحران‌های زیست‌محیطی ایران

بحران‌های زیست‌محیطی ایران هدف‌گذاری برای آینده محیط‌زیست کشور و این‌که در نهایت آیا به توسعه پایدار با توجه به حفاظت از محیط‌زیست دست خواهیم یافت یا نه؟ بحثی است که باید مورد توجه قرار گیرد. دو دیدگاه در آینده پژوهشی این مقوله مورد توجه است، یکی حرکت از وضعیت موجود به سوی آینده و تکیه […]

بحران‌های زیست‌محیطی ایران

هدف‌گذاری برای آینده محیط‌زیست کشور و این‌که در نهایت آیا به توسعه پایدار با توجه به حفاظت از محیط‌زیست دست خواهیم یافت یا نه؟ بحثی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

دو دیدگاه در آینده پژوهشی این مقوله مورد توجه است، یکی حرکت از وضعیت موجود به سوی آینده و تکیه بر اصلاح و بهبود آنچه تاکنون گذشته است و دیگر هدف‌گذاری برای دستیابی به آینده‌ای که اگر نگوییم ایده‌آل، حداقل قابل قبول و قابل مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته است.

به گزارش سیناپرس، با توجه به چشم‌انداز ۲۰ ساله به نظر دیدگاه اول برای کشور ما منطقی‌تر است که در آن باید وضع موجود مورد ارزیابی قرار گیرد و از این تجربه سناریوی‌های مختلفی تدوین و از بین آنها مناسب‌ترینشان از نظر حفظ محیط‌زیست و قابلیت اجرا انتخاب شود.

در همین رابطه نیز، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه خوارزمی با اشاره به مهاجرت‌های ناشی از بحران آب در مناطق مختلف کشور گفت: مهاجرت‌های بی‌رویه به خصوص به شهرهای شمالی باعث از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و تغییر کاربری آنها و به خطر افتادن امنیت‌غذایی شده است.

مرادکاویانی افزود: مسأله تغییر اقلیم در ایران خود را به دو شکل نمایان کرده است، یکی کاهش بارش و دیگری افزایش دما که این وضعیت در مرکز و شرق کشور بیش از سایر مناطق خود را نشان داده است. این موضوع باعث شده در این مدت آب از مناطقی چون خوزستان به مناطق مرکزی انتقال یابد و این منطقه را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

وی ادامه‌داد: انتقال آب از سرشاخه‌های کارون باعث کاهش آب ورودی به خوزستان شده و این منطقه را در معرض ناامنی آبی قرارداده است؛ این موضوع در کنار کاهش آب دجله و فرات مشکلات این منطقه را دوچندان کرده است.

کاویانی، کم آبی در خوزستان را از عوامل مهاجرفرستی دانست و اعلام‌کرد: بسیاری از افراد به دلیل کم‌آبی به فکر مهاجرت افتاده‌اند و به همین دلیل عده زیادی از این منطقه مهاجرت خود به سمت مناطق مرکزی را آغاز کرده‌اند. تهران، کرج، قزوین و شهرهای کرانه دریای‌خزر مقصد اکثر خوزستانی‌هایی است که به دلیل مشکلات آبی دست به مهاجرت زده‌اند.

کاویانی در ادامه نسبت به اتمام منابع آب زیرزمینی مناطق مرکزی کشور هشدار داد و گفت: مناطقی چون اصفهان، فارس و کرمان با این وضعیت مواجه هستند؛ کاهش بارش‌‌ها در این مناطق باعث از بین رفتن کشاورزی شده و کشاورزان امیدی به بازگشت به شرایط قبلی ندارند.

این استاد دانشگاه خوارزمی به بحران آب در سیستان و بلوچستان هم اشاره و اعلام‌کرد: در این منطقه دیگر امکان تأمین آب برای کشاورزی وجود ندارد، به همین دلیل ساکنان سیستان و بلوچستان هم ناچار به مهاجرت شده و بیش‌تر شهرهای شمالی را به عنوان مقصد انتخاب می‌کنند. مهاجرت‌های بی‌رویه به خصوص به شهرهای شمالی باعث از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و تغییر کاربری آنها و به خطر افتادن امنیت‌غذایی شده است.

کاویانی، تنها راه‌حل این مشکل در مقیاس داخلی را بازنگری در قواعد و قوانین دانست و افزود: مسؤولان و مردم باید در کنار یکدیگر به بهبود اوضاع کمک کنند، اگر از اکنون به فکر آینده نباشیم بی‌ثباتی در ابعاد مختلف افزایش پیدا می‌کند و ۱۰ الی ۱۵ سال آینده بحران‌های زیست‌محیطی به اوج خود می‌رسد.

چه باید کرد؟

براساس این گزارش، محورهای اصلی اقدامات موردنیاز برای رسیدن به توسعه پایدار شامل موارد زیر است:

-تغییر رفتار زیست‌محیطی به خصوص از دید اقتصادی با ارتقای فرهنگ زیست‌محیطی

-جنگل‌زدایی و احیای جنگل‌ها و منابع طبیعی

-حذف یارانه‌های مغایر با حفظ محیط‌زیست

-توسعه فناوری‌های پاک

-اصلاح فرهنگ مصرف‌گرایی با تغییر در شیوه زندگی

-استفاده بهتر از زمین‌های کشاورزی با افزایش بهره‌وری

-کنترل جمعیت

-مهاجرت به شهرها

-استفاده از فناوری‌های مناسب در کاهش آلاینده‌های هوا، آب، خاک و…