بن‌بست ازدواج؛ حلقه‌های طلسم شده!

به بهانه کاهش تعداد عروس و داماد در کشور بن‌بست ازدواج؛ حلقه‌های طلسم شده! گروه اجتماعی- صدای بوق ماشین عروس کمتر به گوش می‌خورد؛ صدایی که خبر از وصلت دو زوج را می‌داد و جشن شادیشان محله‌ای را شاد می‌کرد. آغاز زندگی مشترک این روزها به شدت سخت شده است زیرا هزینه‌های ازدواج سر به […]

به بهانه کاهش تعداد عروس و داماد در کشور

بن‌بست ازدواج؛ حلقه‌های طلسم شده!

گروه اجتماعی- صدای بوق ماشین عروس کمتر به گوش می‌خورد؛ صدایی که خبر از وصلت دو زوج را می‌داد و جشن شادیشان محله‌ای را شاد می‌کرد. آغاز زندگی مشترک این روزها به شدت سخت شده است زیرا هزینه‌های ازدواج سر به فلک می‌زند؛ از ملکی برای رهن و اجاره گرفته تا هزینه‌های جاری و… . از سوی دیگر عدم ازدواج جوانان نیز مفسده‌های بی‌شماری را در پی دارد؛ از ازدواج‌های سفید گرفته تا خانه‌های مجردی و… . این روزها بالا رفتن سن ازدواج و مجرد ماندن دختران در جامعه به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده، گرچه یکی از ویژگی‌های در حال‌حاضر جامعه‌ ما آمار بالای جمعیت جوان بوده که‌ می‌تواند یک فرصت برای توسعه‌ کشور باشد، اما کاهش تمایل به ازدواج موجب بروز نگرانی‌ها شده ‌است. با وجود همه‌ برنامه‌ریزی‌ها و تبلیغاتی که‌ از سوی نهادهای متولی و مسؤولان برنامه‌ریزی در راستای ترغیب جوانان به‌ ازدواج و همچنین فرزنددار شدن وجود دارد، اما در حال‌حاضر برخی جوانان تمایل به‌ ازدواج کردن ندارند و در مواردی هم که‌ این تمایل از سوی دختر و پسرها وجود داشته باشد، ظاهراً مسائل اقتصادی و اجتماعی دامن‌گیر آن‌ها می‌شود.

کاهش نرخ و افزایش سن ازدواج

براساس داده‌ها و نتایج سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار ایران، روند تحولات شاخص‌های ازدواج به‌گونه‌ای است که نرخ ازدواج با کاهش و میانگین سن ازدواج با افزایش روبه‌رو بوده است. بررسی ابعاد مسأله ازدواج و الگوهای همسرگزینی نشان از کلیدی بودن متغیر سن ازدواج در این الگوهاست و افزایش سن ازدواج الگوهای آن را دچار تحول کرده و شاخص‌های دیگر از جمله فرزندآوری، طول عمر ازدواج، استحکام خانواده، ضرورت ازدواج و… را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. تبیین چرایی افزایش سن ازدواج و احصای متغیرهای تأثیرگذار بر آن مورد نظر قرار گرفته است. در این راستا پیمایش‌ها و پژوهش‌های ملی انجام شده، مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه جلسات هم‌اندیشی با صاحب‌نظران این حوزه برگزار شده است.

علل کاهش ازدواج جوانان

در همین رابطه، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به علل مشکل ازدواج پرداخته که در این گزارش، نتایج به دست آمده از دو روش استفاده شده، نشان می‌دهد، بالا بودن هزینه‌های آغاز زندگی، هزینه بالای مسکن، بیکاری و عدم اشتغال جوانان و پیدا نکردن گزینه مناسب ازدواج در سه اولویت اول عدم ازدواج به‌هنگام جوانان قرار دارند. در این گزارش تصریح شده: عوامل ذکر شده به ترتیب در حوزه‌های اقتصادی، اقتصادی‌-اجتماعی و اجتماعی‌-‌فرهنگی قرار دارند. به عبارتی می‌توان گفت؛ عدم تغییر روند موجود و عدم توانمندسازی اقتصادی افراد در تأمین معاش یک خانواده نه‌تنها استحکام خانواده‌های موجود را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد بلکه شکل‌گیری خانواده‌های جدید را با مشکل روبه‌رو می‌کند. غالب عواملی که در اولویت بالای اثرگذاری هستند یکی از کارکردهای مهم خانواده که کارکرد اقتصادی است را با اخلال مواجه می‌کنند. از این‌رو افراد در سطح اول رفع نیازهای خود با مشکل روبه‌رو شده و به سطوح دیگر که تشکیل خانواده و تأمین نیازهای عاطفی را شامل می‌شود، وارد نمی‌شوند. البته عوامل تأثیرگذار بر سن ازدواج به صورت شبکه‌ای به یکدیگر متصل بوده و چرخه عوامل را تشکیل می‌دهند. از این‌رو حل مسأله مورد نظر از طریق قطع چرخه و روابط دوسویه اثرگذاری و اثرپذیری امکان‌پذیر است و راهبرد حل مسأله ازدواج با در نظر گرفتن عوامل اولویت‌دار در افزایش سن ازدواج و روابط بین آنها باید تدوین شود. در این گزارش ذکر شده: یکی از راهبردهای مهم و اثرگذار در کاهش سن ازدواج، حکمرانی نظام آموزشی و تقویت مشاغلی است که وابستگی به تحصیلات عالی ندارند. از سوی دیگر باید در طراحی فرآیندها و زیرساخت‌های شغلی به ایجاد بسترهای گسترش کارآفرینی و تولیدی‌های خرد توجه ویژه شود. نکته دیگر در مورد اشتغال اهمیت به ظرفیت‌های استان‌ها و شهرهای مختلف در تولید اشتغال است چرا که براساس آمار شهرهایی که اشتغالزایی بالاتری داشته‌اند، سن ازدواج پایین‌تری نیز داشته‌اند. این مقوله خود به کاهش مهاجرت نیز کمک خواهد کرد. در این گزارش آمده: موضوع دیگر در راستای تقویت قدرت انتخاب‌گری صحیح در امر ازدواج است که به ایجاد و تقویت نهادها و ظرفیت‌های مردمی و مهارت‌افزایی افراد و خانواده‌ها در این امر نیاز است.