بانکداری خصوصی ۱۵ساله شد

بانکداری خصوصی ۱۵ساله شد در مرداد ماه سال ۱۳۸۰ اولین بانک خصوصی کشور بعد از انقلاب به‌طور رسمی شروع به فعالیت کرد و به عبارتی ۱۵ سال از آغاز فعالیت بانکداری خصوصی می‌گذرد. خبرگزاری ایلنا به همین مناسبت مصاحبه‌ای با محسن معلمیان یکی از مؤسسان اولین بانک خصوصی کشور انجام داده که به نوعی ثبت […]

بانکداری خصوصی ۱۵ساله شد

در مرداد ماه سال ۱۳۸۰ اولین بانک خصوصی کشور بعد از انقلاب به‌طور رسمی شروع به فعالیت کرد و به عبارتی ۱۵ سال از آغاز فعالیت بانکداری خصوصی می‌گذرد.

خبرگزاری ایلنا به همین مناسبت مصاحبه‌ای با محسن معلمیان یکی از مؤسسان اولین بانک خصوصی کشور انجام داده که به نوعی ثبت تاریخی این نقطه عطف بانکداری کشور برای تاریخ‌نویسان بانکی است.

فکر تأسیس بانک خصوصی چگونه شکل گرفت؟

بعد از انقلاب در خرداد ماه سال ۱۳۵۸ براساس مصوبه شورای انقلاب کلیه بانک‌های کشور ملی اعلام شدند. از اواسط دهه۷۰ چند مؤسسه مالی اعتباری نظیر توسعه، سامان اقتصاد و کارآفرینان شروع به فعالیت کردند. در سال ۱۳۷۸ من که عضو هیأت مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذار ساختمان ایران بودم و حسین عبده تبریزی که در آن زمان مدیرعامل بودند تصمیم به ایجاد یک مؤسسه مالی و اعتباری در بخش ساختمان گرفتم و درخواست کتبی خود را به بانک مرکزی ارایه دادیم پس از پیگیری‌های بسیار موضوع از بانک مرکزی، متوجه شدیم که شورای پول و اعتبار مقررات ایجاد بانک خصوصی را مصوب و در تاریخ آذر ماه ۱۳۷۹ به بانک مرکزی ابلاغ شده است لذا درخواست خود را از ایجاد مؤسسه مالی و اعتباری به تأسیس بانک خصوصی تغییر و اولین طرح امکان‌سنجی تأسیس بانک خصوصی را که توسط عبده تدوین شده بود به بانک مرکزی ارایه شد.

البته به‌طورهمزمان گروه‌های دیگری نیز درخواست‌های مشابهی به بانک مرکزی ارایه کرده بودند مثل پارسیان که طالبی پیگیر کار آن بود و از جمله گروه صنایع بهشهر، که صالحی امیری و آقای زوار به دنبال کارهای آن بودند. سرانجام در جلسه دی‌ماه ۱۳۷۹ که پیگیر موضوع بودم بانک مرکزی پیشنهاد اشتراک هر دو گروه را ارایه کرد.

یعنی بانک مرکزی خواستار اشتراک هر دو گروه شد؟

دقیقاً، مرحوم بهـرام‌زرین‌قلم، معاونت نظارتی وقت بانک مرکزی این پیشنهاد را ارایه کرد که شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان ایران و شرکت گروه صنایع بهشهر مشترکاً درخواست تأسیس بانک خصوصی را ارایه کنند.

چگونه دو گروه به این توافق رسیدند؟

پیرو این پیشنهاد هیأت مؤسس اولیه‌ای با حضور محسن عسگری آزاد، نجمی هاشمی فشارکی و بهرام کلانترپور از طرف گروه صنایع بهشهر عبده و من از طرف گروه سرمایه‌گذاری ساختمان ایران تشکیل و نهایتاً مقرر شد میزان مشارکت صنایع بهشهر ۶۰ درصد و ساختمان ایران۴۰ درصد در نظر گرفته شود به نحوی‌که مدیرعامل از طرف گروه بهشهر و رییس هیأت مدیره و قائم مقام مدیرعامل از طرف گروه ساختمان انتخاب شود.

درخواست مشترک در چه تاریخی به بانک مرکزی ارایه شد؟

طرح تأسیس اصلاح و همچنین ایرادات بانک مرکزی مرتفع شد و در آذرماه ۱۳۷۹ به‌طور مشترک به بانک مرکزی ارایه شد و به همین منظور از اول سال ۷۹ دفتر کاری حدود ۷۰ متر مربع اجاره شد که کار‌ها به صورت مشترک از آن‌جا پیگیری شد.

یعنی همه چیز از یک دفتر کاری ۷۰ متری شروع شد؟

بله، دفتری اجاره‌ای واقع در خیابان گاندی نبش خیابان سوم که هزینه رهن آن را بهشهر تأمین کرد و ضیاالملکی که از مدیران ارشد نظام بانکی بودند از طرف گروه بهشهر و اینجانب از طرف گروه ساختمان ایران در این دفتر مستقر شدیم تا مراحل تأسیس بانک را عملاً پیگیری کنیم.

منظور از مراحل تأسیس چیست؟ و تا کی در آن دفتر مستقر بودید؟

کارهای زیادی باید انجام می‌شد تأمین سرمایه اولیه، مکاتبات اداری با بانک مرکزی، اخذ مجوز پذیره‌نویسی و برنامه‌ریزی انجام فرایند پذیره نویسی، تشکیل مجمع مؤسس، مراحل ثبت قانونی بانک و غیره، …

اینجانب زمانی که مدیرعامل صندوق مسکن جوانان بودم دفتر کاری در چهارراه جهان کودک داشتم که بعد از تأسیس بانک این ساختمان به قیمت کارشناسی به بانک واگذار و به‌منظور ساختمان مرکزی بانک پس از بازسازی مورد استفاده قرار گرفت.

سرمایه تأسیس اولین بانک خصوصی چگونه تأمین شد؟

براساس بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی۲۰۰ میلیارد ریال سرمایه برای تأسیس بانک خصوصی نیاز بود هیأت مؤسس تصمیم گرفت این مبلغ برای تأسیس بانک ۲۵۰ میلیارد ریال باشد که می‌بایست حداقل ۵۰ درصد آن توسط مؤسسین نقداً تأمین شود و ۵۰ درصد مابقی از طریق پذیره‌نویسی مردمی جمع‌آوری شود.

ما در گروه ساختمان شدیداً مشکل تأمین منابع را داشتیم. گروه بهشهر از طریق شرکت‌های بهپخش، بهپاک، و پاکسان از وضعیت بهتری برخوردار بود.

ما نیز بخشی از سرمایه را از طریق شرکت تأمین مسکن جوانان و شرکت نوسازی ساختمان تهران تأمین کردیم ولی برای تکمیل منابع اقدام به فروش سهام شرکت سیمان لوشان کردیم و وجوه حاصله را به این کار اختصاص دادیم.

واقعیت موضوع این بود که تلاش بسیاری را در بهار سال ۱۳۸۰ به‌منظور تأمین منابع لازم به عمل آوردیم. به عبارتی در کنار رفاقت با گروه بهشهر یک رقابت نیز برقرار بود. به نحوی‌که اگر به هر دلیلی نمی‌توانستیم سهم ۴۰ درصد خود را تأمین کنیم تعادل در سرمایه‌گذاری و مدیریت را از دست می‌دادیم.

سرانجام برای تأمین منابع چه کردید؟

ما در گروه ساختمان تا جایی که توانستیم منابع را از زیرمجموعه خود تأمین کردیم و به‌منظور تکمیل سهم خود شرکت‌های دیگری را نیز دعوت کردیم از جمله شرکت سیمان تهران که سهم ۸ درصدی را تأمین نمود، البته بعد از مدتی سهام خود را به گروه سرمایه‌گذاری ساختمان واگذار کرد و همچنین از گروه استراتوس دعوت شد که به مؤسسین بپیوندد که در ابتدا استراتوس سهم دو درصدی تأمین کرد ولی در مرحله پذیره‌نویسی همچنین از سال ۸۲ که بانک وارد بورس شد سهم و درصد مالکیت خود را افزایش داد.

در چه تاریخی سرمایه اولیه از طرف دو گروه تأمین شد؟

در اواخر اردیبهشت‌ماه۱۳۸۰وجوه لازم تأمین و در خرداد همان سال مجوز پذیره‌نویسی سهام از بانک مرکزی اخذ شد.

نام بانک چگونه انتخاب شد؟

درارایه طرح اولیه نام بانک اقتصاد ایران در نظر گرفته شده بود ولی در مراحل بعدی با توجه به این‌که استفاده از نام ایران برای ثبت دچار مشکل بود نهایتاً هیأت مؤسس نام اقتصاد نوین را نهایی کرد.

پذیره‌نویسی چگونه انجام شد؟

پس از اخذ مجوز توسط بانک مرکزی، شروع فرایند پذیره‌نویسی و جمع‌آوری وجوه مردمی به‌منظور تکمیل منابع مورد نیاز تا سقف ۲۵۰ میلیارد ریال در نیمه دوم تیر ماه سال ۱۳۸۰ انجام شد که مورد استقبال مردمی قرار گرفت. قابل ذکر است که این کار توسط بانک ملی ایران تحقق یافت.

مراحل بعدی چگونگی پیش رفت؟

با اخذ مجوز بانک مرکزی در ۱۳ مرداد ماه ۱۳۸۰ مجمع مؤسس تشکیل شد. و نهایتاً در تاریخ ۲۰ مرداد ماه ۱۳۸۰ بانک اقتصاد نوین به عنوان اولین بانک خصوصی بعد از انقلاب ثبت قانونی شد. پیگیری‌های کار ثبت توسط خانم نعیمیان صورت گرفت.

لوگوی بانک اقتصاد نوین در میان آرم‌های بانک‌های مختلف از ویژگی خاصی برخوردار است، این لوگو توسط چه کسی طراحی شد؟

آرم بانک اقتصاد نوین کار مشترک اینجانب و خانم لطیفه هیأت، مدیرعامل شرکت مهندسی مشاور تاش است. این آرم علاوه بر این‌که یک شاخص درصدی، ریاضی و اقتصادی است. مؤلفه‌های بانک اقتصاد نوین یعنی (ب، الف، ن) را داراست.

اولین هیأت مدیره بانک چه کسانی بودند؟

عبده به عنوان رییس هیأت مدیره و ضیاالملکی به‌عنوان مدیرعامل و من به عنوان قائم مقام مدیرعامل انتخاب شدیم و صالحی امیری و زوار نیز عضو هیأت مدیره بودند.

اولین شعبه بانک به‌طور رسمی چه زمان شروع به‌کار کرد ؟

اولین شعبه بانک در عید غدیر سال ۱۳۸۰ واقع در خیابان شهید بهشتی نبش ولی عصر راه‌اندازی شد که به همین مناسبت نام آن شعبه را غدیر نهادند.

استقبال مردمی بعد از تأسیس بانک چگونه بود؟

سرمایه اولیه کم بود و روند احداث شعب کند، ولی استقبال مردم بسیار چشمگیر بود پس از تأسیس اقتصاد نوین بانک‌های پارسیان، کارآفرین و سامان مجوز فعالیت گرفتند. و نهایتاً در سال ۱۳۸۴ دو بانک سرمایه و پاسارگاد نیز به جمع بانک‌های خصوصی پیوستند.

بزرگ‌ترین دستاورد تأسیس بانک خصوصی را چه می‌دانید؟

به نظرم ایجاد رقابت در ارایه خدمات بهتر به مشتریان و خارج شدن بانک‌های دولتی از انحصار، تکریم مشتری و تنوع محصولات بانکی و حتی ایجاد تحول در بانک‌های دولتی از دستاوردهای مطلوب بانکداری خصوصی است.

بزرگ‌ترین محدودیت بانک‌های خصوصی چیست ؟

 

واقعیت این است که بانک‌ها باید بتوانند در ارایه نرخ آزاد باشند بدون آزادسازی نرخ خصوصی‌سازی بانک‌ها مطلوبیت لازم را ندارد. به عبارتی هدف از بانکداری خصوصی باید پرداخت بیش‌ترین سود به سپرده‌گذاران و متقابلاً دریافت کم‌ترین نرخ تسهیلات باشند تا منافع این نوع رقابت صنفی بین بانک‌ها نصیب مردم شود. در این صورت فقط بانک‌هایی می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند که از  کم‌ترین هزینه اداری و سازمانی برخوردار باشند و بهترین خدمات بانکی را به مردم ارایه کنند.