زلزله خاموش تهدیدکننده ۲۹ استان و ۶۵ درصد دشت‌های کشور

  معاون وزیر صنعت،معدن‌وتجارت هشدار داد  زلزله خاموش تهدیدکننده ۲۹ استان و ۶۵ درصد دشت‌های کشور  معاون وزیر صنعت‌،معدن‌وتجارت، گفت: فرونشست زمین که از آن به زلزله خاموش یاد می‌شود، اکنون به شکلی بحرانی، کشور را تهدید می‌کند. به‌طوری که ۲۹ استان و بیش از ۶۵ درصد دشت‌های کشور با این مسأله درگیر هستند. به […]

 

معاون وزیر صنعت،معدن‌وتجارت هشدار داد

 زلزله خاموش تهدیدکننده ۲۹ استان و ۶۵ درصد دشت‌های کشور

 معاون وزیر صنعت‌،معدن‌وتجارت، گفت: فرونشست زمین که از آن به زلزله خاموش یاد می‌شود، اکنون به شکلی بحرانی، کشور را تهدید می‌کند. به‌طوری که ۲۹ استان و بیش از ۶۵ درصد دشت‌های کشور با این مسأله درگیر هستند. به گزارش مناقصه‌مزایده، علیرضا شهیدی؛ افزود: فرونشست پدیده تازه‌ای در جغرافیای کشور نیست و نخستین‌بار در سال ۴۷ در دشت رفسنجان که مشهور به باغ‌های پسته و پمپاژ زیاد منابع آب زیرزمینی است، این اتفاق را شاهد بودیم. وی افزود: پس از وقوع فرونشست در دشت مهیار اصفهان در اوایل دهه۸۰، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با توجه به وظیفه ذاتی خود که شناخت پدیده‌های طبیعی است، به‌طور جدی موضوع فرونشست را مطرح کرد اما همان زمان این اصطلاح برای بسیاری در کشور نامأنوس بود. معاون وزیر صمت، بیان‌ داشت: اکنون از ۶۰۹ دشت موجود در کشور، بیش از ۴۰۰ دشت (۶۵ درصد دشت‌ها) با معضل فرونشست از چند میلیمتر تا ۱۸ سانتی‌متر (با رقم متوسط حدود ۴٫۵ سانتی‌متر) در کشور مواجه‌اند و در حالی که در اتحادیه اروپا رقم چهار میلیمتر به عنوان رقم بحرانی برای فرونشست زمین مطرح شده‌ اما در ایران با ارقام سانتی‌متر مواجه هستیم که مهم‌‌ترین عامل آن پمپاژ بی‌رویه منابع آب‌ زیرزمینی است.

مطابق آمارها، امروز بیش از یک میلیون حلقه چاه در کشور وجود دارد که ۴۲ درصد آن‌ها غیرمجاز هستند

شهیدی؛ ادامه‌ داد: مطابق آمارها، امروز بیش از یک میلیون حلقه چاه در کشور وجود دارد که ۴۲ درصد آن‌ها غیرمجاز هستند، با این حال در دهه۸۰ شاهد تصویب قانونی در مجلس شورای اسلامی بودیم که برخی چاه‌های غیرمجاز را مجاز اعلام می‌کرد، این در حالی است که هر یک از چاه‌ها حریم خاص خود را دارد و فشاری به حوزه آبخوان‌‌ها وارد می‌کند. وی اظهار داشت: پراکندگی این یک میلیون حلقه چاه به‌گونه‌ای است که به‌طور متوسط هر ۱٫۵ کیلومتر یک حلقه چاه وجود دارد، اما تراکم اصلی چاه‌ها در مناطقی است که شهرهای ما مستقر هستند یا شاهد استقرار صنایع و بخش کشاورزی هستیم. معاون وزیر صنعت،معدن‌وتجارت، در ادامه با اشاره به برخی آمار‌ها، گفت: بیش از ۶۰ درصد کشور در اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته، این در حالی است که بیابان‌‌ها حدود ۴۵ درصد وسعت کشور را تشکیل می‌دهند. با این حال میزان مصرف آب در کشور سالیانه ۱۰۰ میلیارد مترمکعب است و همه ساله بیش از پنج میلیارد مترمکعب مازاد برداشت از آب‌های زیرزمینی انجام می‌شود. وی یادآور شد: فقط در دشت اصفهان که پنج‌هزار کیلومترمربع وسعت دارد، سالیانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب پمپاژ آب از آبخوان‌‌ها انجام می‌شود که بیشتر از حجم سد کرج است. شهیدی؛ اضافه‌کرد: در سال‌های گذشته خشکسالی‌های پیاپی و کاهش میزان بارندگی‌‌ها سبب شده تا شاهد عدم تعادل در ورودی و خروجی آب دشت‌‌ها باشیم و به همین دلیل شاهد گسترش فرونشست هستیم. وی از فرونشست به عنوان «زلزله خاموش» یاد کرد، به‌طوری که خروج بیش از حد آب طی ۱۰ تا ۱۵ سال از یک حوزه آبخوان سبب وقوع فرونشست شده و به‌تدریج آثار این پدیده بطئی مشخص می‌شود. رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، خاطرنشان‌کرد: آنچه در عمل اتفاق می‌افتد، به دلیل فرونشست و خالی شدن منافذ خاک از آب عملیات متراکم شدن خاک اتفاق می‌افتد، بر این اساس یک لایه غیرقابل نفوذ شکل گرفته و در ادامه ترک‌هایی در سطح زمین به وجود می‌آید که بسته به منطقه می‌تواند به ابنیه و ساختمان‌ها، ریل راه‌آهن، جاده‌ها و… آسیب برساند. وی، تهران و اصفهان را کلانشهرهایی توصیف کرد که به‌شدت تحت‌تأثیر فرونشست زمین قرار دارند، به‌طوری که در مناطق ۱۸ و ۱۹ تهران زبانه‌های فرونشست به داخل شهر نفوذ کرده، اما در اصفهان خطر جدی‌تر است و فرونشست تقریباً در همه نقاط شهر نفوذ کرده است. این مقام مسؤول، هشدار داد: اگر نتوانیم مدیریت درستی بر منابع آبی داشته و سیاست‌گذاری درستی در موضوعات صنعتی و کشاورزی داشته باشیم، روزبه‌روز وضعیت بدتری را در این موضوع شاهد خواهیم بود. رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تصریح‌کرد: مطابق آمارهای جهانی، ایران یکی از بزرگ‌ترین کشورهای مواجه با تنش آبی تا سال ۲۰۴۰ میلادی خواهد بود، بر این اساس مدیریت درست منابع آبی یکی از واجب‌‌ترین امور است. متأسفانه شاهدیم امروز از ۳۱ استان کشور غیر از مازندران و گیلان، بقیه استان‌ها با فرونشست زمین از یک میلی‌متر تا ۱۸ سانتی‌متر مواجه شده‌اند. شهیدی؛ بیان ‌داشت: امروز علاوه بر مدیریت منابع آبی در اختیار، باید مردم را با انجام آموزش‌های لازم در مصرف آب آگاه کنیم، همچنین درخصوص استقرار صنایع باید مطالعاتی انجام شود تا صنایع آب‌بر مثل فولادسازی‌‌ها در مناطق خشک مستقر نشوند. وی به اصفهان اشاره کرد که نه تنها شاهد استقرار صنایع بزرگ آب‌بر مثل فولادمبارکه و ذوب‌آهن در این استان هستیم، بلکه از نظر کشاورزی نیز در این استان، سیاست درستی نداشته‌ایم و به‌طور نمونه در گذشته کشت برنج در این منطقه انجام می‌شده است. رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، ادامه‌ داد: زمانی که زمین بر اثر برداشت بی‌رویه آب، زمین متراکم می‌شود، به صورت لایه‌ای غیرقابل نفوذ در می‌آید و در صورتی که بارندگی اتفاق بیفتد آب در سطح زمین جاری شده و سیلاب راه می‌افتد. معاون وزیر صمت، افزود: این مسأله سبب از دست رفتن خاک‌های حاصلخیز شده و فرسایش خاک اتفاق می‌افتد، همچنین کشاورزی تحت‌تأثیر قرار گرفته و منجر به بیابان‌زایی و بلند شدن خاک می‌شود. شهیدی؛ به انجام مطالعاتی از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور اشاره کرد که بر مبنای آن مشخص شده ۳۵ هزار کیلومتر مربع از مناطق کشور پتانسیل ایجاد گرد و غبار را دارد، در حالی که همیشه فکر می‌کردیم منشأ عمده گردو‌غبار‌ها خارج از کشور است.