آیا خودروهای بزرگ‌تر از خودروهای کوچک‌تر ایمن‌ترند

تردیدی نیست که خودروهای جدیدتر، ایمن‌ترند. نگاهی به آمار مرگ‌ومیر سالانه ۲۰۱۹ [آخرین آمار تاکنون] yearly fatality statistics from 2019 از مؤسسه بیمه برای ایمنی بزرگراه موسوم به IIHS [مخفف Insurance Institute of Highway Safety] نشان می‌دهد که احتمال مردن در تصادف نسبت به سال ۱۹۸۰ نصف شده است. به بیان دقیق‌تر در سال ۱۹۸۰ به‌ازای ۱۰۰ هزار نفر ۲۲٫۵ مرگ به ثبت می‌رسید در حالی که در سال ۲۰۱۹ به‌ازای ۱۰۰ هزار نفر ۱۱٫۵ نفر به ثبت رسیده است. کاهش چشمگیر در میزان مرگ‌ومیر انسان‌ها در اثر تصادف به عوامل مختلفی بستگی دارد و در سه دهه گذشته، با بهبود زیرساخت‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و رفتارهای رانندگان میزان مرگ‌ومیر در اثر تصادف کاهش چشمگیری پیدا کرده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، رسانه‌ها معمولاً ایمن‌‌ترین خودرو‌ها the safest cars یا ایمن‌‌ترین شاسی‌بلندهای safest SUVs بازار را معرفی می‌کنند اما آیا می‌توان دسته‌بندی‌ها یا سگمنت‌های مختلف بازار را از لحاظ مرگ‌ومیر با هم مقایسه کرد؟ مخصوصاً که انرژی جنبشی رابطه مستقیمی با وزن خودرو دارد. به قدری عوامل مختلف در آمار مرگ‌ومیر در اثر تصادف دخالت دارند که نمی‌شود ارزیابی این تصادف‌ها را به یک عامل نسبت داد. از جمله این عوامل می‌توان به این موارد اشاره کرد: سرعت، سن راننده، جنسیت، نوع جاده یا خیابانی که مردم در آن می‌رانند، سن خودرو، فناوری‌های به کار رفته در خودرو، تأثیر مواد مصرف شده [الکل، مواد مخدر] و هزاران عامل دیگر. اما این ادعا هم نمی‌تواند درست باشد که ایمنی یک خودروی جمع و جور در سگمنت A با ایمنی وانت‌ها یا شاسی‌بلندهای تمام‌قد برابری می‌کند. بنابراین این سؤال همچنان باقی است که آیا هر چه خودرو بزرگ‌تر باشد، ایمنی بهتری ارائه می‌کند؟ یا این نظریه اصلاً با آمار و ارقام جور در می‌آید؟ در ماه مه سال ۲۰۲۰ مؤسسه بیمه برای ایمنی بزرگراه آاری را منتشر کرد که نشان می‌داد مرگ راننده در خودروهای کوچک بالاتر است. البته در این گزارش داده‌های خودرو‌ها به دسته‌بندی‌های جداگانه‌ای تقسیم شده بود از جمله مینی‌ون، شاسی‌بلند، وانت پیکاپ و هر دسته‌بندی براساس سایز طبقه‌بندی شده بود. در دسته‌بندی خودروهای سدان چهاردر و هاچ‌بک‌ها آمار به این شکل بود که به‌ازای هر ۱۰ میلیارد مایل پیموده شده، بزرگ‌ترین خودروهای این دسته ۳۶ مرگ‌ومیر و کوچک‌ترین خودروهای این دسته ۷۸ مرگ‌ومیر به ثبت رسانده‌اند یعنی مرگ‌ومیر در خودروهای کوچک‌تر این دسته دو برابر خودروهای بزرگ‌تر این دسته بوده است. در دسته‌بندی خودروهای شاسی‌بلند هم سایز آن‌ها مانند دسته‌بندی سدان‌ها، مهم بوده به‌طوری که مرگ‌ومیر در شاسی‌بلندهای جمع‌وجور چهار برابر شاسی‌بلندهای تمام‌قد بوده است. یعنی هر چه سایز خودرو بزرگ‌تر باشد، مرگ‌ومیر در آن کمتر است. تقریباً در تمام سگمنت‌ها وقتی با خودشان مقایسه می‌شوند، این یافته که خودروهای کوچک‌تر مرگ‌ومیر بیشتری دارند، در آمار مشخص شده است. (البته به جز وانت‌هایی که نیروی قوای محرکه به محور عقب اعمال می‌شود و خودروهای دودَر) در بررسی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ معلوم شده است که ۲۰ خودرو به‌ازای هر میلیون دستگاه پلاک شده فقط ۹ مرگ‌ومیر راننده به ثبت رسانده‌اند. از این ۲۰ خودرو فقط چهارتای آن در دسته‌بندی خودروهای کوچک یا جمع و جور دسته‌بندی می‌شوند (که عبارتنداز: لندرور اوک، فولکس‌گلف، نیسان‌لیف و میتسوبیشی آوت‌لندر) در حالی که ۱۶ خودروی دیگر در دسته‌بندی متوسط یا تمام‌قد قرار می‌گرفتند. از ۲۰ مدل که بالا‌ترین میزان مرگ‌ومیر را نشان داده‌اند، ۱۵ مدل تحت عنوان مینی یا کوچک دسته‌بندی شده‌اند. بله آمار‌ها یک ترند کاملاً واضح را نشان می‌دهند که راننده‌ها در خودروهای بزرگ‌تر کمتر جان خود را از دست می‌دهند. حالا این سؤال پیش می‌آید که آیا شاسی‌بلند‌ها و پیکاپ‌ها از سایر خودروهای سواری ایمن‌تر هستند یا نه؟ داده‌ها و آمار نشان می‌دهند که به‌ازای ۱۰ میلیارد مایل پیموده شده مرگ‌ومیر در خودروهای سواری به‌طور متوسط ۳۶ بوده در حالی که در شاسی‌بلند ۱۹ و در پیکاپ ۱۸ مورد بوده است. بالا‌ترین میزان مرگ‌ومیر ثبت شده در خودروهای سگمنت کوچک یا مینی‌های چهاردر ثبت شده است که به‌ازای ۱۰ میلیارد مایل ۷۸ مورد مرگ‌ومیر بوده است. در همین اثنا، بدترین‌ها در سگمنت شاسی‌بلند (لاکچری‌های کوچک تک دیفرانسیل) با ۴۰ مرگ‌ومیر به‌ازای ۱۰ میلیارد مایل و خطرناک‌‌ترین پیکاپ‌ها (تمام قدهای دو دیفرانسیل) هستند که ۲۳ مرگ‌ومیر به ثبت رسانده‌اند. پایین‌‌ترین میزان مرگ‌ومیر در بین سگمنت‌های مختلف خودرو «مینی‌ون» هستند، که در حقیقت خودروی خانواده هم به حساب می‌آیند. به‌ازای ۱۰ میلیارد مایل پیموده شده فقط ۱۵ راننده مینی‌ون جان خود را از دست داده‌اند. فیزیکدان‌ها آن را به وزن این خودرو‌ها نسبت می‌دهند اما واقعیت این است که معمولاً راننده مینی‌ون‌ها همیشه این را در نظر دارند که در صندلی عقب، کودکان نشسته‌اند. جدای از آمارهایی که منتشر می‌شود و سوای آن که هر چقدر اندازه خودرو بزرگ‌تر باشد، خودرو ایمن‌تر است در این نکته شکی نیست که موارد مهم‌تری وجود دارند و آن نگهداری صحیح خودرو از لحاظ فنی، رفتار خوب رانندگی، عدم مصرف مواد، رعایت سرعت بهینه، رانندگی با هشیاری بالا عوامل مهم‌تری نسبت به سایز خودرو هستند.