جایگاه ۲۱ ایران در ثبت جهانی اختراعات

براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی سازمان جهانی مالکیت فکری، ایران در سال ۲۰۲۱ در ثبت اختراعات رتبه بیست‌ویکم، در ثبت علائم تجاری رتبه سوم و در ثبت طرح‌های صنعتی که شامل اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌های دارای نوآوری می‌شود، رتبه ۱۲ را کسب کرده‌ است و در مجموع ایران در مالکیت فکری در جایگاه یازدهم […]

براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی سازمان جهانی مالکیت فکری، ایران در سال ۲۰۲۱ در ثبت اختراعات رتبه بیست‌ویکم، در ثبت علائم تجاری رتبه سوم و در ثبت طرح‌های صنعتی که شامل اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌های دارای نوآوری می‌شود، رتبه ۱۲ را کسب کرده‌ است و در مجموع ایران در مالکیت فکری در جایگاه یازدهم دنیا قرار دارد و این در حالی است که به دلیل نبود زیرساخت‌ها و عدم کاربردی شدن دستاوردهای فناورانه در صنعت، اثرات این رتبه‌ها در صنعت و اقتصاد هویدا نشده است. امیرعباس محمدی‌کوشکی؛ سرپرست تیم اختراعات ایران، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به انتشار گزارش شاخص‌های مالکیت فکری ۲۰۲۱ که هر ساله از سوی سازمان مالکیت فکری جهان (WIPO) منتشر شده است، گفت: این گزارش یکی از مهم‌ترین گزارش‌هایی است که توسط کشورها مورد توجه قرار می‌گیرد، به‌گونه‌ای که چندین سازمان و نهاد، آمارهای منتشر شده در این گزارش را مورد پیگیری و بررسی قرار می‌دهند تا چالش‌ها و ضعف‌های خودشان را در این شاخص‌ها مشخص کنند و براساس آن تلاش دارند تا در رتبه‌بندی سال آینده، در جایگاه بالاتری قرار گیرند. وی شاخص مالکیت فکری را شامل مواردی چون «علائم تجاری»، «ثبت اختراعات»، «طرح‌های صنعتی»، «حفاظت از گونه‌های گیاهی» و «نشان‌های جغرافیایی» می‌داند و ادامه داد: این رتبه‌بندی براساس تجزیه و تحلیل ۱۸۰ کشور و دفاتر ملی و منطقه‌ای مالکیت فکری بررسی و منتشر شده است. محمدی‌کوشکی، «چین»، «آمریکا» و «ژاپن» را سه کشوری نام برد که در حوزه مالکیت فکری در دنیا پیشگام ‌هستند، اظهار کرد: این کشورها برای حوزه‌های مختلف مالکیت فکری چون ثبت علائم تجاری، برند، طرح‌های صنعتی و ثبت اختراع برنامه دارند و از این رو است که کشوری مانند چین در حال تبدیل شدن به قدرت اول دنیا است. وی با تأکید بر اینکه کشوری در نوآوری، ثبت اختراع و مالکیت فکری موفق‌تر است که بیشتر به مخترعان خود بها داده است، ادامه داد: مالکیت فکری و ثبت اختراعات می‌تواند سهم زیادی را عاید اقتصاد کشورها کند. سرپرست تیم اختراعات ایران با اشاره به جزییات این گزارش، خاطرنشان کرد: ایران براساس این گزارش در ثبت اختراعات رتبه بیست‌ویکم، در ثبت علائم تجاری رتبه سوم و در ثبت طرح‌های صنعتی که شامل اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌های دارای نوآوری می‌شود، رتبه ۱۲ را کسب کرده‌ است و در مجموع ایران در مالکیت فکری در جایگاه یازدهم دنیا قرار دارد.

موقعیت ایران در ثبت اختراعات

وی رتبه ایران در شاخص ثبت اختراعات در سال ۲۰۲۰ را بیست‌ویکم عنوان کرد و گفت: در این شاخص کشور چین با یک میلیون و ۴۹۸ هزار و ۱۵۹ درخواست رتبه اول، آمریکا با ۵۹۷ هزار و ۱۷۲ اختراع در رتبه دوم و ژاپن با ۲۸۸ هزار و ۴۷۲ هزار اختراع در رتبه سوم قرار گرفتند. سرپرست تیم اخترعات ایران، با اشاره به مزایای پیوستن ایران به پیمان همکاری ثبت اختراع یا (Patent Cooperation Treaty) یا PCT با بیان اینکه در این معاهده ۱۵۸ عضو هستند، گفت: بهتر است مخترعات قبل از ثبت اختراع، PCT اختراع خود را دریافت کنند؛ چرا که گواهی آن سند مهمی است که مخترعان دنیا می‌توانند به آن استناد کنند، ضمن آنکه سایر محققان با استعلام جهانی اختراعات مطلع می‌شوند و از ثبت دوباره آن جلوگیری خواهد شد. وی PCT را یک معاهده چندجانبه بین‌المللی دانست که می‌توان از آن برای حفاظت از اختراعات و دستاوردهای فناورانه در هر یک از کشورهای عضو و یا در تمامی آنها اقدام کرد و تسهیلاتی به دست آورد. محمدی‌کوشکی؛ با تأکید بر اینکه در حال‌حاضر ایران برای استعلام‌گیری باید هزینه‌ای پرداخت کنند، ادامه داد: در حال‌حاضر ایران دسترسی به استعلام‌گیری اختراعات از طریق WIPO را ندارد و به همین دلیل مخترعان ایرانی باید هزینه‌ای پرداخت کنند تا بتوانند استعلام بگیرند که مالکیت فکری مورد نظر در کدام کشورها به ثبت رسیده است. ولی قرار است دسترسی رایگان ایران به استعلام‌گیری فراهم شود. وی با بیان اینکه مخترعان ایرانی برای دریافت هر PCT باید حدود ۱۵۰۰ دلار پرداخت کنند، ادامه داد: با توجه به اینکه از سال ۱۳۹۵ زیست‌بوم نوآوری در کشور شکل گرفته، تعداد ثبت اختراعات کشور نیز افزایش یافته است، دسترسی ما به این سرویس می‌تواند مزایایی چون طبقه‌بندی فناوری‌ها را به همراه داشته باشد.