بیش تر به قنات‌های اردبیل توجه کنید!

بیش تر به قنات‌های اردبیل توجه کنید! دشت اردبیل و مغان در وضعیتی بحران آبی را تجربه می‌کند که قنات‌‌ها به عنوان مهم‌ترین راهکار تاریخی تأمین آب در این منطقه مغفول واقع شده‌اند. به گزارش مهر، استان اردبیل از جمله مناطق کهن تمدن بشری محسوب می‌شود. مطالعه تاریخ این منطقه نشان می‌دهد اقلیم جغرافیایی که […]

بیش تر به قنات‌های اردبیل توجه کنید!

دشت اردبیل و مغان در وضعیتی بحران آبی را تجربه می‌کند که قنات‌‌ها به عنوان مهم‌ترین راهکار تاریخی تأمین آب در این منطقه مغفول واقع شده‌اند.

به گزارش مهر، استان اردبیل از جمله مناطق کهن تمدن بشری محسوب می‌شود. مطالعه تاریخ این منطقه نشان می‌دهد اقلیم جغرافیایی که امروز در محدوده استان قرار گرفته برای ساکنان اولیه کره زمین جذابیت داشته است.

در این استان یادگار تمدن‌های باستانی یافت شده که قدمت آن تا هزاران سال پیش از میلاد مسیح به عقب بازمی‌گردد. با این وجود تمدن کهن در اردبیل بحران کم‌آبی که امروز پای ۱۰‌ها مسؤول را به میز پاسخگویی می‌کشاند تجربه نکرده است.

کم‌آبی در اردبیل نه تنها برای گذشتگان امری مضحک تلقی می‌شد بلکه مدیریت بهینه آب موجب شده بود که حتی مازاد آب نیز داشته باشند.

از جمله راهکارهای مدیریتی که امروز یادگارهای آن جسته‌وگریخته در گستره جغرافیایی اردبیل باقی مانده قنات‌‌ها است که بررسی نشان می‌دهد نه تنها به درستی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند بلکه امروز نیز چندان مورد توجه نیستند و خود روستاییان به پاس تجربه سینه‌به‌سینه بیش‌تر از مدیران و مسؤولان به ارزش قنات واقفند.

تأمین آب بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی با حفر قنات

تاریخ شکل‌گیری قنات در اردبیل مشخص نیست. مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل در این خصوص گفت: تاکنون مطالعات جامعی از سابقه تاریخی قنات نداریم.

کریم‌حاجی‌زاده تصریح کرد: اردبیل هر چند از مناطق پرباران محسوب می‌شده اما در گذشته حفظ عناصر طبیعی بسیار بیش از امروز ارزش داشت و ساکنان این منطقه از قنات با هدف استفاده بهینه از آب بهره می‌گرفتند.

وی متذکر شد: قنات به دلیل این‌که منبع آب پایدار است، با نور خورشید تخریب نمی‌شود و آب آن آلوده نمی‌شود، مورد توجه گذشتگان بوده و در گستره جغرافیایی اردبیل نیز نمونه‌های حفر قنات به‌کرات مشاهده می‌شود.

وی با بیان این‌که تأسیسات آبی امروزی بسیار گران‌بهاتر و آسیب‌پذیرتر هستند، اضافه کرد: در مقابل قنات با صرف هزینه به مراتب کم‌تر می‌توانست هم آب مورد نیاز را تأمین کند و هم آسیب‌پذیری کم‌تری داشته باشد.

وی به ضرورت مطالعه جامع قنات‌های اردبیل تأکید کرد و افزود: ما اعتباری برای این مهم نداریم اما در نظر داریم با همکاری دانشگاه محقق اردبیلی امسال مطالعه قنات‌‌ها را آغاز کنیم و تا پایان سال به نتیجه مقبولی برسانیم.

 احیای قنات‌‌ها در دستور کار است

فرماندار مشگین‌شهر با بیان این‌که هم اینک نیز بسیاری از روستا‌ها آب شرب خود را از قنات تأمین می‌کنند، اضافه کرد: انتظار می‌رود اعتبارات مناسبی برای احیای قنات‌‌ها پیش‌بینی شود.

حفر چاه تهدید جدی قنات‌ها

قنات به صورت معمول در زمین‌های شیب‌دار حفر می‌شود و به مانند تونل درازی در زیرزمین است که آب‌های زیرزمینی را به سمت سطح زمین هدایت می‌دهد. در طول مسیر قنات چاه‌هایی جهت تهویه و یا لایروبی در صورت نیاز حفر می‌شود.

با این وجود هرگونه حفر چاه در پیرامون قنات براساس اصولی است که امروز عدم رعایت آن به تهدید جدی قنات‌های اردبیل تبدیل شده است.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان اردبیل در این زمینه تصریح کرد: قنات سازه قدیمی تأمین آب است اما حفر چاه‌های غیرمجاز موجب می‌شود سیستم آبدهی آن مختل شود.

داوود نجفیان با بیان این‌که برخی قنات‌‌ها در استان به دلیل عدم رعایت حریم و حفر چاه دچار مشکل شده‌اند، ادامه داد: آب منطقه‌ای استان از جمله خط قرمزهای حفر چاه را محدوده و حریم قنات‌‌ها قرارداده است.

وی با تأکید به استفاده قابل‌توجه از قنات برای تأمین آب شرب و کشاورزی اضافه کرد: قنات می‌تواند منابع آب پایدار و دائمی ایجاد کند و لازم است نسبت به احیای قنات‌‌ها به دلیل محدودیت‌های آبی اقدام شود.

 

قنات‌های اردبیل در گمنامی آب روستا‌ها را تأمین می‌کنند. در وضعیتی که هزینه‌های میلیاردی برای احداث سازه‌های آبی در خود استان اردبیل صرف می‌شود، مطالعه بهره‌گیری بهینه از یکی از باسابقه‌‌ترین سازه‌های آبی مورد غفلت است.