شبکه‌های اجتماعی چگونه ما را فریب می‌دهند؟

شبکه‌های اجتماعی چگونه ما را فریب می‌دهند؟ شبکه‌های اجتماعی با همه محاسن و ظرفیت‌های قابل توجهی که از آن برخوردار است، تهدیدی جدی و بالقوه نیز محسوب می‌شوند که آسیب‌ها و مخاطرات بسیاری را در دل خود نهفته‌اند. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، در طول سال‌های اخیر شبکه‌های اجتماعی به محلی برای بروز تهدیدات گوناگون […]

شبکه‌های اجتماعی چگونه ما را فریب می‌دهند؟

شبکه‌های اجتماعی با همه محاسن و ظرفیت‌های قابل توجهی که از آن برخوردار است، تهدیدی جدی و بالقوه نیز محسوب می‌شوند که آسیب‌ها و مخاطرات بسیاری را در دل خود نهفته‌اند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، در طول سال‌های اخیر شبکه‌های اجتماعی به محلی برای بروز تهدیدات گوناگون مبدل شده است.

 یک روز هتک حیثیت، روز دیگر هک اطلاعات شخصی، یک روز کلاهبرداری و روز دیگر فریب و…

این نرم‌افزار‌ها که هیچ‌گونه شک و شبه‌های در محاسن و مزایای آن وجود ندارد با همه فرصت‌هایی که ایجاد کرده، اما مخاطراتی را نیز در پی داشته که هر از چندگاهی اخباری در لا به لای سطور رسانه‌ها از آن منعکس می‌شود.

دامنه این آسیب‌ها و تهدیدات به میزانی تشدید شده که با صراحت می‌توان ادعا کرد بازخورد و بازتاب آن را می‌توان در ایجاد تغییر و تحولاتی جدی در نهاد خانواده جستجو کرد.

علی‌رغم تمامی این تهدیدات، اکثر قریب به اتفاق کاربران و کارشناسان و صاحب نظران اجتماعی بر این عقیده‌اند که می‌توان از این ظرفیت به نحو شایسته‌تر و سازنده‌تری بهره‌گیری کرد.

فرصت‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی به میزانی است که می‌تواند به عنوان عنصری مؤثر، کارآمد و تعیین‌کننده برای پیشرفت، شکوفایی و توسعه جامعه نقش‌آفرینی کند.

اما به راستی براساس و مبنای کدام سازوکار، این مهم محقق خواهد شد؟ کارشناسان حصول این امر خطیر را مستلزم فراگیری سواد رسانه‌ای عنوان می‌کنند.

براساس ارزیابی‌های انجام شده، یکی از اصلی‌‌ترین عوامل ظهور و بروز برخی سوءاستفاده‌ها در شبکه‌های مجازی و اجتماعی، ناشی از اعتماد بی‌جا و بی‌جهت است، البته برخی نیز معتقدند نباید در فضای بی‌اعتمادی شبکه‌های اجتماعی دمید، اما آسیب‌ها و تهدیدات و تجربیاتی که از سوءاستفاده‌های برخی از کاربران مشاهده شده، مؤید این اصل است که در سنجش و مقایسه هزینه و فایده اعتماد و جاری شدن بی‌اعتمادی، عنصر دوم نقش مؤثری را در کاهش بسیاری از آسیب‌ها و تهدیدات ایفا می‌کند.

صدیقه نوبهار، کارشناس علوم رفتاری و آسیب شناس مسایل اجتماعی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: به نظر بنده به جای استفاده از واژه بی‌اعتمادی باید واژه اعتماد دشوار و سخت را به‌کار برد و به واقع می‌توان با لحاظ کردن وسواس و ملاحظات هرچه بیش‌تر از بروز بسیاری چالش‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی که در بستر شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد، پیشگیری کرد.

وی افزود: البته تحولات اجتماعی و تشدید برخی ناهنجاری‌های مرتبط با این حوزه، نوعی از حس بی‌اعتمادی را در میان افکار و ارتباطات اجتماعی ایجاد کرده که متأسفانه به رویه‌ای پذیرفته شده در میان اکثریت قریب به اتفاق افراد جامعه مبدل شده است.

این کارشناس مسایل اجتماعی عنوان کرد: شاید این سؤال به ذهن متبادر شود که چرا با وجود حسن بی‌اعتمادی یا کم اعتمادی شاهد بروز تهدیدات بسیار در شبکه‌های اجتماعی هستیم که عمدتاً ریشه آن در اعتماد بی‌جا است.

نوبهار در پاسخ به این سؤال گفت: یکی از ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی، ارتباطات بسیار گسترده و کثیری است که امکان چنین ارتباط و تعاملی در فضای رو در رو، به‌صورت حضور فیزیکی وجود ندارد.

وی افزود: در چنین بستر و شرایطی، حجم و ضریب بروز سوءاستفاده‌ها تشدید می‌شود و کوچک‌ترین خطا و اعتماد بی‌جایی می‌تواند به مشکلات بغرنج و عمیقی منتج شود.

* پیشی گرفتن ورود فن‌آوری بر فرهنگ استفاده از آن‌ها

کیومرث‌شرافتی، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به ضرورت پرداختن به سواد رسانه‌ای به عنوان یک نیاز ضروری و جدی در جامعه کنونی گفت: پیشی گرفتن ورود فن‌آوری‌ها برفرهنگ استفاده از آن‌ها از معضلاتی است که به دفعات در برهه‌ها و موضوعات متفاوت در این کشور تجربه شده است.

وی افزود: جامعه ما در حال ‌گذار است و طبیعتاً در این مسیر با فراز‌ونشیب‌های بسیاری مواجه می‌شود.

شرافتی گفت: در صورت فرهنگ‌سازی مؤثر و کارآمد، پیش از ورود فن‌آوری‌های روز، می‌توان از بروز آسیب‌ها و مخاطرات اجتماعی بسیاری پیشگیری کرد.

این جامعه‌شناس در خاتمه یادآور شد: اگر فرهنگ‌سازی و آموزش صحیحی به‌صورت فراگیر حاصل شود، نیازی به بی‌اعتمادی در روابط اجتماعی نخواهد بود و می‌توان با رعایت چارچوب‌ها، و ضوابط اجتماعی، روابطی صحیح و قاعده‌مند را به تصویر کشید.

 

به نظر می‌رسد نهادهای آموزشی و تربیتی باید آموزش تعاملات اجتماعی در عصر کنونی را که به دوران ارتباطات فزاینده، کثیر و گسترده موسوم است به نحوی جدی مد نظر قرار دهند، که با حصول این امر می‌توان از ظرفیت‌های سازنده چنین فن‌آوری‌هایی به نحو شایسته و سازنده‌تری بهره‌مند شد و در چنین شرایطی ضریب بروز آسیب‌ها و مخاطرات احتمالی به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت.