میدان «فرزادB » با ترک‌تشریفات مناقصه، پشت قباله هندی‌ها افتاد

پایان ۱۴ سال بلاتکلیفی

میدان «فرزادB » با ترک‌تشریفات مناقصه، پشت قباله هندی‌ها افتاد

گروه انرژی- درحالی که از نخستین ماه‌های سال گذشته استارت مذاکرات برای واگذاری میدان گازی فرزادB به هندی‌ها زده شد، محوریت واگذاری براین اصل قرار گرفت تا در صورت شکست مذاکرات، ایران برای یافتن سرمایه‌گذار جدید در این پروژه گازی که تاکنون بلاتکلیف مانده است مناقصه‌ای بین‌المللی برگزار می‌کند.

به گزارش مناقصه‌مزایده، با نگاهی به لیست واگذاری‌های نفتی و گازی، فرزادB از جمله میادینی است که با حرف و حدیث‌ها و اما و اگرهای متعددی روبه‌رو شد. فرزادB که از مدت‌ها پیش پشت قباله شرکت‌های هندی افتاده بود با بدعهدی‌ها و تأخیرهای مکرر خود از پروسه برداشت و تولید بازماند.

شرکت «ONGC‌ویدش»، بازوی خارجی «شرکت نفت و گاز طبیعی هند» به همراه شرکت‌های «اویل‌ایندیا» و «ایندین‌اویل» پیش از شروع تحریم‌ها حدود ۱۰۰ میلیون دلار در میدان فرزادB ‌سرمایه‌گذاری کرده بودند که پس از آغاز تحریم‌ها، رسماً‌ فعالیتشان متوقف شد.

در بحبوحه دومین همایش بین‌المللی قراردادهای جدید برای معرفی مهم‌ترین پروژه‌های بالادستی صنعت نفت به سرمایه‌گذاران خارجی مقرر گشت در صورت به توافق نرسیدن تهران و دهلی، به احتمال زیاد میدان فرزادB ‌در کنفرانس لندن به شرکت‌های نفتی اروپایی و آسیایی علاقه‌مند معرفی شود.

ایران در سال ۲۰۱۴ میلادی در واکنش به تأخیر چند ساله شرکت‌های هندی در توسعه میدان گازی «فرزادB» اعلام کرد که قصد دارد نام این میدان را در فهرست میدان‌های آماده واگذاری قرار دهد تا پس از رفع تحریم‌ها، سرمایه‌گذاران جدیدی برای آن پیدا شود.

میدان گازی فرزادB در سال ۲۰۰۸ توسط شاخه امور بین‌المللی شرکت ONGC‌ویدش‌هند در بلوک اکتشافی خلیج‌فارس کشف شد، حوزه‌ای مملو از منابع گازی که در غرب میدان پارس شمالی و شمال غرب میدان‌های گلشن و فردوسی واقع شده است.

در سال ۲۰۱۰، این شرکت یک طرح توسعه‌ای تجدیدنظر شده را برای تولید ۶۰ درصد از ۲۱٫۶۸ تریلیون فوت مکعب منابع گازی این میدان به دولت ایران ارایه کرد، اما شرکت هندی به‌دلیل تهدید ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایی که بیش از ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران انجام بدهند، از امضای قرارداد امتناع کرد و عملاً بخش توسعه‌ای این قرارداد معلق و بلاتکلیف ماند.

با لبریز شدن صبر ایران از بدقولی هندی‌‌ها سال ۹۱، یک اولتیماتوم یک‌ماهه به شرکت ONGC برای توسعه این میدان گازی داده شد، اما برای بیش از دو سال دولت ایران تهدید خود مبنی بر توقف فعالیت ONGC در بلوک فارسی را عملی نکرد.

از آن‌جایی که هزینه برداشت و پیشبرد پروژه‌های نفتی در بازار داخلی ایران نسبت به بازارهای خارجی دیگر مقرون به صرفه است میادین نفت و گازی در حوزه خلیج‌فارس اعم از مستقل و مشترک برای مشتریان خارجی از جذابیت بالایی برخوردار است هندی‌ها نیز باتوجه به همین نکته تصمیم به عقبگرد نگرفتند و رایزنی با مقام‌های صنعت نفت کشورمان را آغاز کردند تا بتوانند بار دیگر به این میدان دریایی که در قلب خلیج‌فارس قرار گرفته است، دسترسی پیدا کنند.

این میدان گازی با ترک تشریفات مناقصه در حالی به هندی‌‌ها واگذار می‌شود که یکی از پیش‌شرط‌های اساسی انعقاد قراردادهایIPC با شرکت‌های خارجی، تدوین و صدور اسناد مناقصه و سرانجام واگذاری میادین در قالب همین مناقصات می‌باشد.

وزیرنفت فروردین ماه جاری با بیان این که در قالب امضای یک سند همکاری، مطالعه میدان گازی فرزادB ‌به هند سپرده شد، بیان کرده بود: شرکت‌های هندی از نظر مالی مشکلی برای توسعه این میدان گازی ندارند.

براساس این سند همکاری، قرار شد مذاکره درباره میدان گازی فرزادB ‌به صورت ترک تشریفات مناقصه با شرکت‌های هندی ادامه یابد.

حال به تازگی یک مقام ارشد شرکت ملی نفت با تشریح توافق جدید نفتی ایران-هند از به پایان رسیدن اختلافات ۱۴ ساله برای توسعه میدان گازی فرزاد خبر داد و گفت: تفاهم‌نامه نهایی تا ۴۵ روز آینده امضا می‌شود.

با گذشت بیش از ۱۴ سال از آغاز مذاکرات شرکت ملی نفت ایران با کنسرسیومی متشکل از ۳ شرکت بزرگ نفت و گاز هند، نشست مشترک بین دو طرف هفته گذشته در تهران برگزار و در نهایت یک توافق تاریخی شکل گرفته است.

بر این اساس، مهر خبر داد با سفر مدیرعامل و مدیران ارشد شرکت ONGC به عنوان بزرگ‌ترین شرکت دولتی نفت هند به تهران و انجام گفت‌و‌گوهایی با مسؤولان شرکت ملی نفت ایران، با به پایان رسیدن اختلافات ۱۴ ساله، دو طرف برای توسعه میدان مشترک فرزادB ‌ایران در آب‌های خلیج‌فارس به پایان رسید.

علی‌اکبر‌شعبانپور با تأیید به پایان رسیدن اختلافات با شرکت ONGC هند برای توسعه میدان فرزادB، در تشریح مهم‌ترین محورهای مذاکرات انجام شده در تهران، گفت: جلسه مشترک شرکت ملی نفت ایران با شرکت ONGC هند در زمینه توسعه میدان گازی فرزادB ‌برگزار شد.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با قابل قبول خواندن این مذاکرات میان دو طرف ایرانی و هندی گفت: این نشست به دنبال سفر اردیبهشت ماه وزیر نفت و گاز هند و گفت‌و‌گوی وی با وزیر نفت ایران در تهران در خصوص پیگیری توسعه میدان گازی فرزاد انجام گرفت.

این مقام مسؤول با اعلام این‌که در این جلسه مدل اقتصادی پیشنهادی شرکت هندی با حضور مدیر سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت نفت ایران و کارشناسان دو طرف مورد بررسی قرار گرفت، اظهار داشت: در نشست تهران، برآوردهای مورد نظر برای محاسبه هزینه‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و عملیات دوران بهره‌برداری میدان فرزادB ‌ارایه و اطلاعات مناسبی میان دو طرف مورد تبادل قرار گرفت.

وی با یادآوری این‌که یکی از مسایل فنی مطرح شده در نشست نفتی تهران با طرف هندی افزایش میزان تولید میدان فرزاد از ۱٫۱ میلیارد فوت مکعب به دو میلیارد فوت مکعب بود، بیان کرد: در مجموع برای توسعه این میدان گازی از نظر فنی و عملیاتی اختلاف چندانی در پیشنهادات میان دو طرف وجود ندارد.

شعبانپور با اعلام این‌که در نشست تهران نقطه نظرات دو طرف ایرانی و هندی در مسایل مالی و سرمایه‌گذاری بسیار به هم نزدیک شده است و توافقات خوبی انجام گرفت، تأکید کرد: بر این اساس دو طرف روی اصول و مبانی فرمول محاسبه مدل اقتصادی به توافق نسبی رسیده و شرکت ONGC هند درخواست کرد تا توافقات انجام شده توسط مشاوران آن شرکت بررسی و در جلسات بعدی نهایی شود.

این مقام ارشد شرکت ملی نفت ایران برآورد و هزینه‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و عملیات بهره‌برداری را برای محاسبه در مدل اقتصادی بسیار مهم دانست و یادآور شد: دو طرف به نقاط مشترکی در اصول و پیش‌فرض‌های مسایل فنی و نحوه توسعه در بخش بالادستی، میان دستی و پایین دستی توسعه میدان گازی فرزادB ‌رسیده‌اند.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با بیان این‌که پیش‌بینی می‌شود دو طرف تا پایان سپتامبر (شهریور- مهر ۹۵) به نتیجه نهایی و عقد توافق‌نامه (HOA) دست یابند که در این زمینه لازم است تا ۴۵ روز آینده تیم‌های کارشناسی دو شرکت موارد را مورد پیگیری قرارداده تا توافق نهایی میان دو شرکت در زمان مقرر حاصل شود.

بر این اساس هفته گذشته، هیأتی متشکل از مدیران شرکت ONGC به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت دولتی نفت هند و برخی از مدیران «اویل‌ایندیا و ایندین‌اویل» هند به منظور نهایی کردن مدل مالی و سرمایه‌گذاری این میدان مشترک گازی ایران به تهران سفر کرده‌اند.

در همین حال علی‌اکبر‌شعبانپور خرداد ماه امسال هم در گفت‌و‌گویی با بیان این‌که مذاکرات ایران و هند برای توسعه میدان گازی فرزادB ‌ادامه دارد و منتظر مدل مالی پیشنهادی آن‌ها درباره مسایل مالی پروژه براساس سهم برداشت گاز و میعانات تولیدی از میدان هستیم، تصریح کرده بود: شرکت ملی نفت ایران پس از دریافت پیشنهاد مدل مالی، آن را بررسی می‌کند و در صورت تأیید، مذاکرات بعدی براساس قرارداد HOA انجام می‌شود.

بیژن زنگنه، وزیر نفت هم بهمن ماه سال گذشته در نشستی خبری در جمع خبرنگاران درباره آخرین وضعیت مذاکرات با شرکت‌های هندی برای توسعه میدان فرزادB، گفته بود: «تنها میدانی که قول توسعه آن به یک شرکت خارجی داده شده، میدان فرزادB بوده که قول آن در سطح رؤسای جمهور دو کشور به هندی‌ها داده شده است.»

از سوی دیگر درحالی توسعه میدان مشترک پارس‌جنوبی و عقب ماندگی از قطر یک درس تاریخی برای صنعت نفت و گاز ایران داشته است که به نظر می‌رسد مدیران وزارت نفت و دولت تدبیر و امید چندان از این تجربه تلخ تاریخی درس نگرفته‌اند و با وجود آغاز توسعه همه جانبه میدان فرزادB اما فعلاً توسعه این میدان مشترک گازی در بخش ایرانی متوقف مانده است.

بلوک فارسی حوزه‌ای هیدروکربنی در خلیج‌فارس شامل میدان نفتی بینالود و میدان گازی فرزادB است که پس از کشف ذخایر هیدروکربنی در این منطقه، قرارداد توسعه این میدان با کنسرسیومی متشکل از ۳ شرکت دولتی هند در سال ۲۰۰۲ میلادی امضا شد.

با این وجود مسؤولان وزارت نفت با تأکید بر علاقه‌مندی شرکت‌های هندی برای حضور در این پروژه ۵ میلیارد دلاری، تأکید کرده بودند: در حال حاضر مذاکرات فنی، مالی و قراردادی با این شرکت‌ها در مراحل پایانی قرار دارد ضمن آن‌که تاکنون مجوزهای دولتی لازم برای آغاز عملیات اجرایی میدان گازی فرزادB در ایران صادر شده است.

 

در حال حاضر میدان فارسی با در اختیار داشتن ۵۰۸ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و ۲۱۲ میلیون بشکه میعانات گازی حدود ۲۵ درصد بیش از تولید گاز بزرگ‌ترین شرکت هند در جنوب این کشور است. براساس برنامه جامع توسعه تعریف شده، در فاز نخست امکان استخراج روزانه ۱٫۱ میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی از این میدان گازی با حفر ۷ حلقه چاه دریایی وجود دارد.