میزان حق‌آبه هیرمند طبق معاهده نیست

مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی

میزان حق‌آبه هیرمند طبق معاهده نیست

مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو، گفت: طرف افغان در بند کمال‌خان به ضرر ایران کار کرده و ایران طبق بند۵ معاهده، اعتراض دارد. به گزارش مناقصه‌مزایده، جبار وطن‌فدا؛ در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آب رهاسازی شده از افغانستان در حال‌حاضر کجاست و چه زمانی به هیرمند می‌رسد؟ گفت: بحث رهاسازی آب هیرمند از محل «سد کمال‌خان» در فاصله حدود ۷۰ کیلومتری مرز ایران، مدتی است که از سوی وزارت امورخارجه، وزارت نیرو و نماینده ویژه رئیس‌جمهور پیگیری می‌شود. ضمن اینکه این موضوع یک داستان تاریخی ۱۰۰ ساله دارد. وطن‌فدا؛ افزود: رودخانه هیرمند از نزدیکی شهر کابل در افغانستان سرچشمه می‌گیرد و تا سد کجکی، که در شاخه اصلی رودخانه هیرمند قرار دارد و تا حدود ۷۰۰ کیلومتری مرز ایران و محل اندازه‌گیری و تعیین حق‌آبه ایران است، ادامه دارد. براساس معاهده هیرمند در سال ۱۳۵۱، این حق‌آبه برای سال‌های نرمال تعیین شده است که این سال آبی نرمال، در ایستگاهی واقع در نزدیکی بالادست سد کجکی، تشخیص داده می‌شود. وطن‌فدا؛ در ادامه با اشاره به موضوع حق‌آبه ایران که به تبع آن سال نرمال، ۸۲۰ میلیون مترمکعب است و باید به صورت جدول ماهانه در اختیار طرف ایرانی قرار گیرد، گفت: در انتهای مسیر رودخانه، بند کمال‌خان، بند تنظیمی است که در فرودین ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسیده است. طرف افغان در این بند به ضرر ایران کار کرده است و ایران طبق بند۵ معاهده، اعتراض کرده است. وی در پاسخ به این سؤال که آیا هم‌اکنون بند باز شده است؟ گفت: بله بند، باز شده,، اما بخش عمده آب به سمت «گود زره» و مسیر انحرافی که مسیر طبیعی رودخانه نیست هدایت می‌شود. وطن‌فدا؛ ادامه داد: از بند کمال‌خان تا مرز ایران حدود ۷۰ کیلومتر است که چندین بند و سردهنه در داخل خاک افغانستان وجود دارد که آب کشاورزی در افغانستان را تأمین می‌کند و این خود یک معضل است، از طرف دیگر سال‌ها آب، در این رودخانه جاری نبوده و رسوبات دارد که طرف افغان معتقد است نیاز به لایروبی وجود دارد. نماینده وزارت امورخارجه، وزیر نیرو و نماینده ویژه رئیس‌جمهور، طی سه ماه گذشته چند جلسه حضوری با وزیر آب و انرژی افغانستان داشتند و طرف مقابل حق ایران را قبول کرده و متقاعد به رهاسازی حق‌آبه شده است. اما توجیهاتی از جمله بحث‌های اجتماعی، که برای ما پذیرفته نیست و نیاز به پیگیری دیپلماتیک دارد، می‌آورد. مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو، گفت: در مسیر رودخانه، بندی وجود دارد که آب را به سمت سد لشگری هدایت می‌کند که به سمت ایران آمده است و نیاز به جریان طبیعی دارد. میزان آبی که افغانستان رهاسازی کرده است کفایت نمی‌کند ضمن اینکه نیمی از آب در مسیر ایران هدر می‌رود. وطن‌فدا؛ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه طبق معاهده هیرمند، به طور مشخص آب چه زمانی به رودخانه می‌رسد؟ توضیح داد: طبق اصل معاهده باید جریان پیوسته‌ای از آب وجود داشته باشد، اما محدودیت‌های طرف مقابل کار را سخت کرده است. ما در حال مطالبه هستیم و امروز آقای علی‌اکبر محرابیان؛ وزیر نیرو با وزیر آب افغانستان تماس داشتند و قول دادند که رهاسازی انجام شود، اما مطالبه آقای محرابیان، میزان بیشتر رهاسازی آب، طبق معاهده است. گفتنی است؛ رودخانه هیرمند در نقطه صفر مرزی وارد خاک ایران و مخازن چاه نیمه می‌شود و هیچ خاکریزی نمی‌تواند وجود داشته باشد. در سال ۲۰۰۳ هم که خاکریزی نبوده، عوارض طبیعی در این محدوده به نحوی بود که آب را عبور نمی‌کرد؛ پس بحث‌های انحرافی صحت ندارد و کارشناسانی که منطقه را می‌شناسند می‌دانند که رودخانه‌هایی که از شمال تالاب‌ها می‌آیند ربطی به رودخانه هیرمند ندارند. ما در هیرمند قرارداد داریم و حق‌آبه مطالبه خواهیم کرد.