تجربه ثابت کرده است نیاز اصلی شرکتهای دانشبنیان نیازی از جنس حمایتهای مالی و پولی نیست که با تسهیلات بانکی رفع شود، بلکه نوع دیگری از حمایت را میطلبد. به گزارش مهر، پس از نامگذاری امسال به عنوان سال تولید دانشبنیان و اشتغالآفرین بحثهای متعددی میان مسؤولین، کارشناسان و فعالان اقتصادی در مورد ابعاد مختلف […]
تجربه ثابت کرده است نیاز اصلی شرکتهای دانشبنیان نیازی از جنس حمایتهای مالی و پولی نیست که با تسهیلات بانکی رفع شود، بلکه نوع دیگری از حمایت را میطلبد. به گزارش مهر، پس از نامگذاری امسال به عنوان سال تولید دانشبنیان و اشتغالآفرین بحثهای متعددی میان مسؤولین، کارشناسان و فعالان اقتصادی در مورد ابعاد مختلف حمایت از شرکتهای دانشبنیان شکل گرفت. از آنجا که به گفته کارشناسان این موضوع میتواند چرخشی تاریخی برای اقتصاد ایران باشد، جهتگیریهای سیاستی اهمیت ویژهای پیدا میکند. اما مسأله مهمی که نباید مغفول ماند هشدار رهبری درخصوص پولپاشی به این شرکتها است که میتواند آثار سوءاقتصادی را نیز در بر داشته باشد. در همین راستا، یکی از پررنگترین وعدههایی که از ابتدای سال داده شده است، وعدههایی از جنس حمایتهای مالی و تسهیلات بانکی بوده است. بانکهای دولتی به نوبت برای اعطای تسهیلات اعلام آمادگی کردند و برنامههای خود را ارائه دادند. در قانون بودجه ۱۴۰۱ هر کجا اسم دانشبنیان آمده است، حمایت از دانشبنیانها صرفاً معادل پرداخت تسهیلات از محلهای مختلف بیان شده است. به طور مثال در تبصره ۱۶( تسهیلات تکلیفی) همچنین قانون بودجه سالجاری، بانکمرکزی را مکلف کرده تا از طریق بانکهای عامل معادل پنج هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکتهای دانشبنیان و خلاق اختصاص دهد. سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم، از اختصاص ردیف اعتباری چهار هزار میلیاردتومانی برای حمایت از شرکتهای دانشبنیان، کمکهای بلاعوض و تسهیلات کمبهره در سال ۱۴۰۱ خبر داد. براساس اعلام رئیس کل بانکمرکزی، در ۱۰ ماهه سال گذشته بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکتهای دانشبنیان تخصیص داده شد که نسبت به سال قبل از آن، بیش از ۱۰۰درصد رشد داشته و حدود ۱۲۰۰ شرکت دانشبنیان توانستند از منابع مالی بانکها استفاده کنند. این تسهیلات از طریق صندوق پژوهش و فناوری معاونت علمی فناوری ریاستجمهور و صندوقهای وابسته اعطاء میشود و متشکل از تسهیلات مالی، ضمانتنامه، سرمایهگذاری و توانمندسازی (کمک بلاعوض) است. با این وجود به نظر میرسد آنقدر که سهم شرکتهای دانشبنیان در تسهیلات بانکی پررنگ است، در رشد تولید ناخالص موفق نبوده است، بنابراین بایستی در سیاستها و سازوکارهای اعطای تسهیلات به شرکتهای دانشبنیان تجدید نظری صورت گیرد تا شاهد پولپاشی به اسم حمایت از دانشبنیانها نباشیم. کارشناسان حوزه دانشبنیان معتقدند؛ هرچند برخی از این شرکتهای نوپا در ابتدای کار به حمایتهای مالی نیاز دارند ولی نباید توجه و تمرکز مسؤولین به این موضوع منعطف باشد و دلیل اصلی عدم توسعه شرکتهای دانشبنیان در ایران را باید در موضوع دیگری جستجو کرد، موضوعی که رهبر معظم انقلاب هم در سخنرانی یکم فروردین به آن اشاره کردند و فرموندند: پولپاشی و بیملاحظه عمل کردن در حمایت از تولید به جایی نمیرسد. نکتهای که سورنا ستاری؛ معاون علمی فناوری رئیسجمهور؛ هم به آن اذعان دارد و میگوید: اقتصاد دانشبنیان پولپاشی نفت نیست، بلکه آنچه آن را سرپا نگه میدارد اکوسیستم کارآفرینی است و تسهیلات شاید آیتم پنجم یا ششم برای اقتصاد دانشبنیان است. وی اضافه میکند: امروز تسهیلات به صورت وسیع به شرکتهای دانشبنیان داده میشود اما مهمتر از تسهیلات، اکوسیستمی است که باید در شرکتهای دانشبنیان فعال شود که بخشی از آن به مجوزهای کسبوکار بر میگردد.
دو اشکال بزرگ پولپاشی به نام دانشبنیانها
در همین رابطه سلمان قربانیزاده؛ دبیر انجمن شرکتهای دانشبنیان، با اشاره به اینکه پولپاشی در حمایت از دانشبنیانها چند مشکل اساسی را به وجود میآورد، گفت: یک موضوعی که تجربه شده و نباید مجدداً تکرار شود این است که در سالهای گذشته گفتند که ما در پرداخت وام و وثیقه و… ساده میگیریم. نتیجه این بحث این شد که تعداد زیادی به منظور سوءاستفاده وارد شدند و با توجه به سوددهی بازارهایی مثل ارز و سکه وامهای دانشبنیان را میگرفتند و بخشی از آن، یا همهاش را وارد این بازارها میکردند. وی افزود: پس از آن آمدند از طریق ارزیابی و وثیقه فرآیندش را سخت میکنیم که حتماً به شرکتهای دانشبنیان اصابت کنند. پس از آن متقاضیان خیلی کم شدند ولی مشکل وثیقه پیش آمد. الان وثیقهای که میخواهند اولاً باید ملکی باشد و ثانیاً سهلالبیع باشد. از همین جهت ما میگوییم خیلی خوب است که ارزیابی سخت و قطرهچکانی باشد ولی آن وثیقه به نحوی باشد که شرکت دانشبنیان بتواند تأمین کند. یعنی مثلاً تجهیزات را بتوان وثیقه قرار داد یا قرارداد را بتوان وثیقه قرار داد. شیوههایی که در تمام دنیا به کار گرفته میشود. این فعال حوزه دانشبنیان ادامه داد: نکته بعدی این است که تسهیلاتی که داده میشود باید دید این شرکت چقدر میتواند برگرداند. به طور مثال ما خودمان در سالهای گذشته مبلغی از صندوق نوآوری شکوفایی وام گرفتیم ولی در بازپرداخت آن دچار مشکل شدیم تا جایی که منزل پدری بنده در معرض وثیقه شدن بانک قرار گرفت. وی افزود: دلیل آن هم این بود که بعد از آن که ما تجهیزات را خریدیم و قطعه را تولید کردیم، شرکت ملی نفت از یک شرکت خارجی خرید کرد. حتی وقتی با پیگیری از دفتر وزیر آنها را متقاعد کردیم که از شرکتهای داخلی خرید کنند باز هم با تأخیر پول را پرداخت کردند که اینها موجب ضرر شد. قربانیزاده؛ با بیان اینکه همین الان کسی از بودجه چند هزار میلیاردی حمایت از دانشبنیانها در قانون بودجه استقبال نکرده است، گفت: شرکتها بیشتر نیازمند بازار هستند تا تسهیلات. در واقع پول میخواهند ولی از آن مهمتر این است که محصولاتشان را کسی بخرد. دبیر انجمن شرکتهای دانشبنیان صنعت نفت، گفت: مشکلی که برای عدم خرید تضمینی از شرکتهای داخلی وجود دارد این است اصلاً شرکت ملی نفت نمیداند محصولاتی که میخواهد را چه شرکتهای ایرانی تولید میکنند. در بقیه صنایع هم همینطور است. به همین دلیل ایجاد یک سامانه اطلاعاتی نیازسنجی به منظور ارتباط با شرکتهای دانشبنیان داخلی در صدر نیازهای ما است.
تغییر رویهای رخ میدهد؟
طبیعتاً هر تولیدی که بازده و صرفه اقتصادی نداشته باشد و بازاری برایش فراهم نباشد، در رقابت با رقیبان بزرگ خارجی محکوم به شکست است. اگر این مسیر درست نشود هر منابع مالی هم که تزریق نشود را با خود از بین خواهد برد. به نظر میرسد با توجه به آفتهای پولپاشی به نامهای مختلف از جمله دانشبنیانها و کارآفرینی و… تغییر رویهای در سیاستگذاری در حال شکل گرفتن است. در همین باره علی صالحآبادی؛ رئیس کل بانکمرکزی از تخصیص اعتبارات هدفمند برای رونق تولید صحبت میکند و میگوید: یکی از مهمترین کارهای بانکها توجه به دو مقوله اعتبار و ضمانت است، یعنی لزومی ندارد حتماً پول به تولید تخصیص دهیم بلکه میتوانیم ضمانت دهیم. وی برای شفاف شدن موضوع مثالی میزند و میگوید: برای مثال یک شرکت خودروساز نیاز به پول دارد و به بانک مراجعه میکند که پولی بابت سرمایه در گردش دریافت کند و آن را به یک شرکت فولادی بدهد تا مواد مورد نیاز تولید خودرو را دریافت کند؛ این شرکت خودروساز میتواند به جای اینکه از بانک پول بگیرد و به شرکت دیگر دهد، نزد بانک تضمین بگذارد و اوراق بگیرد و به شرکت دیگر اوراق دهد؛ این اوراق میتواند جای پول به گردش در بیاید. یعنی میتوان با پول کمتر تولید را به حرکت درآورد. در پایان لازم به تأکید است تسهیلات بانکی در اولویتهای شرکتهای دانشبنیان نبوده و نیست. نیازهای شکل گیری اقتصاد دانشبنیان حوزه تولید مشخص و راهکارهای آن مشخصتر است. از جمله این نیازها میتوان به تضمین بازارهای داخلی و قراردادهای خرید تضمینی توسط دولت، بومیسازی استانداردها، تسهیل مجوزهای ابتدایی و حمایتهایی از این جنس است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.