مؤثر‌‌ترین عامل بروز گردوغبار در کشور کاهش منابع آب زیرزمینی است

معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو مؤثر‌‌ترین عامل بروز گردوغبار در کشور کاهش منابع آب زیرزمینی است معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، یکی از عوامل مؤثر بر افزایش گردوغبار در کشور را کاهش منابع آبی به‌ویژه آب‌های زیرزمینی کشور عنوان کرد. به گزارش ایرنا، هدایت فهمی؛ […]

معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو

مؤثر‌‌ترین عامل بروز گردوغبار در کشور کاهش منابع آب زیرزمینی است

معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، یکی از عوامل مؤثر بر افزایش گردوغبار در کشور را کاهش منابع آبی به‌ویژه آب‌های زیرزمینی کشور عنوان کرد. به گزارش ایرنا، هدایت فهمی؛ در میزگرد بررسی علل و عوامل افزایش گردو غبار در کشور، افزود: دست‌کم ۱۰ دلیل برای بروز پدیده گردوغبار در کشور می‌توان برشمرد. وی، نخستین علت را چرای بی‌رویه دام در مراتع کشور برشمرد و خاطرنشان‌کرد: سه برابر ظرفیت مراتع کشور از آن‌ها استفاده می‌شود. این کارشناس خبره منابع آبی، ادامه ‌داد: جنگل‌تراشی عامل دیگری است که می‌توان نام برد؛ به این معنا که کشوری که ۱۸٫۵میلیون هکتار جنگل داشته است اکنون به ۱۱ میلیون هکتار رسیده است. فهمی؛ کاهش منابع آب و به‌ویژه منابع آب زیرزمینی را یکی دیگر از عوامل افزایش گردوخاک ذکر کرد. وی دلیل چهارم بروز این پدیده را کاهش پوشش گیاهی کشور و پنجمین عامل را استفاده بیش از حد از خاک عنوان کرد و گفت: نه‌تنها عملیات خاک‌ورزی در کشور انجام نمی‌شود، بلکه برخی مواقع خاک فروشی هم صورت می‌گیرد. معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، ششمین دلیل را کشاورزی ناپایدار و نادرست دانست؛ به این معنی که کشاورزی ما نه صنعتی است و نه سنتی، بلکه به شیوه‌ای انجام می‌شود که به نابودی خاک دامن می‌زند. فهمی؛ رعایت نشدن حقابه‌های زیست‌محیطی را هم عامل مهمی توصیف کرد و عامل هشتم را نبود مدیریت سرزمینی (آمایش سرزمین) اعلام کرد. وی خاطرنشان کرد: آمایش سرزمینی به این معنی است که همه فعالیت‌های اقتصادی در سرزمین مشخص اجرایی شود که در سال‌های گذشته مهم‌‌ترین عامل هم ساختار معیوب بخش‌های مدیریت سرزمینی بوده است، یعنی هم در بخش آب و هم در محیط‌زیست ساختار معیوب است و نیاز به بازنگری دارد. این کارشناس منابع آب از پدیده تغییر اقلیم به عنوان عامل نهم در افزایش گردوغبار در کشور یاد کرد و گفت: این موضوع در مقیاس جهانی سبب گرم شدن زمین شده است که اثر زیادی بر منابع آب داشته است. فهمی؛ افزود: در گذشته‌های دور براساس آمار ۵۲ ساله حجم آب تجدیدپذیر کشور ۱۳۰ میلیارد مترمکعب بوده که در ۲۵سال گذشته به ۱۲۰ میلیارد مترمکعب، در ۱۰ سال اخیر به ۱۱۵ میلیارد مترمکعب و در پنج سال گذشته به ۱۰۵ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. وی ادامه‌داد: در برخی سال‌های خشک اخیر این میزان کمتر شده و حتی به ۱۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده و این در حالی است که میزان مصرف به حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. رئیس مرکز تحقیقات پژوه آب گستر خاطرنشان‌کرد: از طرف دیگر دمای هوای کشور حدود ۱٫۲ درجه نسبت به متوسط درازمدت بالاتر رفته که افزایش دما خود اثر مستقیم در زیاد شدن میزان تبخیر آب دارد. فهمی؛ ادامه‌داد: این میزان افزایش دما بیش از ۱۶ میلیارد مترمکعب حجم اضافه بر تبخیر و تعرق در کشور تحمیل می‌کند که میزان خیلی بالایی است. وی درباره وضعیت بارشی کشورمان هم، گفت: امسال نیز سال خشکی است به گونه‌ای که میزان بارش‌ها نسبت به ۵۲ سال اخیر ۳۰ درصد کاهش یافته است. معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، افزود: کسری مخازن سدهای کشور هم به بیش از ۵۰ درصد رسیده، یعنی نصفی از مخازن سد‌ها خالی است. فهمی؛ اضافه‌کرد: میزان بارش‌های فروردین ماه امسال شش میلیمتر بود و به این ترتیب ۸۶ درصد نسبت به درازمدت کاهش بارش داریم که این وضعیت سبب خواهد شد جمعیت انبوهی در روستا‌ها و شهر‌ها در تنش آبی قرار گیرند. وی به اثر گذاری وضعیت آب‌های زیرزمینی بر روی افزایش گردوغبار در کشور اشاره کرد و گفت: اگر به بیلان آبی کشور نگاهی داشته باشیم خواهیم دید به‌طور متوسط شش میلیارد مترمکعب از حساب سپرده ثابت آب‌های زیرزمینی کشور اضافه برداشت انجام می‌شود و همین امر سبب کاهش سطح آبخوان‌ها شده است. این کارشناس خبره منابع آب ایران، ادامه ‌داد: پایین رفتن سطح آب آبخوان‌ها از عوامل اصلی وقوع فرونشست در کشور است که پدیده بسیار خطرناکی محسوب می‌شود. فهمی؛ افزود: در فرونشست از رطوبت خاک کاسته شده و چسبندگی کاهش می‌یابد، در نتیجه خاک شروع به فروریختن می‌کند که تداوم آن فاجعه ملی ایجاد می‌کند. وی گفت: اکنون از ۶۰۹ دشت کشور بیش از ۴۲۰ دشت ممنوعه و ممنوعه‌بحرانی است و بیش از چندین دشت هم از ظرفیت آبی قابل توجه برخوردار نیستند. معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو خاطرنشان کرد: امروز شاهدیم در مسأله آب که از عوامل مهم بروز گردوغبار است دچار چالش جدی هستیم. فهمی؛ ادامه‌ داد: بررسی‌های ما در وزارت نیرو نشان داده که دوره برگشت خشکسالی‌ها بین هفت تا ۱۰ سال است، در حالی که دوره ترسالی دو سال است به این معنا که ممکن است یک یا دو سال‌تر داشته باشیم و مجدد خشکسالی تداوم یابد. وی افزود: مطابق مطالعات انجام شده در وزارت نیرو، در گذشته سهم منشا گردوغباری که در ایران به وجود می‌آید ۶۵ درصد متعلق به عراق، ۱۶درصد سوریه، ۹ درصد عربستان، هشت درصد ایران و دو درصد متعلق به ترکیه بود، این درحالی است که اکنون سهم تولید گردوغبار داخلی افزایش یافته و یکی از عوامل مهم آن کاهش منابع آبی است.