حمایت دولت از بورس کالا و سازوکاری برای تنظیم بازار

حمایت دولت از بورس کالا و سازوکاری برای تنظیم بازار

در هفته دولت از مدیرعامل بورس کالای ایران درباره اقدامات دولت در سال گذشته پرسیدیم او با بیان این‌که دولت در رینگ کشاورزی حمایت‌های خوبی از بورس کرد، گفت که دولت می‌تواند برای تنظیم بازار از سازوکار بورس کالا و اوراق سلف استفاده کند.

حامدسلطانی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اقدامات دولت در خصوص بورس کالا، اظهار کرد: بخشی از کارهای دولتی که در حوزه بورس کالا انجام شد، حمایت از توسعه رینگ کشاورزی بود. سال‌ها دولت با تأمین منابع مالی برای خرید تضمینی محصولات مشکل داشت، اما با اجرایی شدن ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری، دولت دیگر مجبور نیست منابع مالی خود را برای خرید کالاهای اساسی تخصیص دهد.

به‌کارگیری سیاست قیمت تضمینی

وی افزود: پس از اجرایی شدن ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بود که دولت توانست از سازوکار بورس کالا استفاده کرده و قیمت تضمینی را جایگزین خرید تضمینی کند.

مدیرعامل بورس کالا اضافه کرد: از طرفی این موضوع بحث شفافیت را به همراه دارد دولت در حوزه توسعه رینگ کشاورزی و عرضه این محصولات در بورس کالا اقدامات ارزنده‌ای داشت به نوعی دولت بین سازوکار بازار آزاد و سازوکار یارانه‌محور بازار آزاد را ترجیح داد.

سلطانی‌نژاد ادامه داد: در سازوکار بازار آزاد می‌توان مطمئن بود آن مفسده‌هایی که ناشی از امتیازدهی به گروه‌های خاص وجود داشت از بین برود و اگر قرار است به کسی یارانه داده شود، خارج از مکانیزم معاملات و غیربازاری صورت می‌گیرد.

نظرات متناقض سیاست‌گذاران درباره حضور صنایع در بورس

وی با اشاره به حمایت‌هایی که دولت از حضور صنایع مختلف در بورس کالا داشت، گفت: سیاست‌گذاران مختلف بعضاً نظرات متناقضی در مورد محصولات و کالا‌ها در بورس کالا دارند که دولت در این مورد نشان داد که پشتیبان شفافیت و عرضه شفاف محصولات در بورس کالاست و می‌خواهد از سازوکار عرضه و تقاضا به جای سازوکار دستوری برای تنظیم بازار استفاده کند.

مدیرعامل بورس کالا افزود: دولت نشان داد که به دنبال این است که اگر لازم شد خود به عنوان یک بازارساز فعال و شخصی که خود را ملزم به تبعیت از سازوکار بازار می‌داند رفتار کند تا دیگران هم ملزم به این باشند که از سازوکار بازار حمایت کنند. این اتفاقات موضوعات خوبی بود که در حوزه صنایع اتفاق افتاد و اگر این روند ادامه داشته باشد شرایط مساعدتر هم خواهد شد.

سلطانی‌نژاد با اشاره به این‌که شرکت بورس کالا سهامی عام است، تصریح کرد: بورس کالا صاحبش عموم مردم هستند و نفع عده‌ای خاص در آن دنبال نمی‌شود. این سازوکار از سال‌ها پیش به وجود آمده و در حال حاضر دوره رشد خود را طی می‌کند. اگر ما به رشد آن کمک کنیم در دوران بلوغش می‌توانیم از مزایای آن بهره‌مند شویم.

وی تأکید کرد: بلوغ بورس کالا زمانی خواهد بود که بتوانیم از ابزارهای مالی استفاده کنیم و از طریق سازوکار بورس برای صنایع تأمین مالی داشته باشیم و همچنین امکان تصمیم‌گیری درباره‌ آینده اقتصادی را با استفاده از سازوکار بورس داشته باشیم. این‌ها همه نیازمند حمایت‌های دولت در بدو راه‌اندازی است.

با حمایت‌های دولت نهاد‌های غیرشفاف یارانه‌بگیر، شفاف شوند

مدیرعامل بورس کالا با اشاره به منفعت برخی افراد در غیرشفاف بودن معاملات، اظهار کرد: در سال‌های مختلف نهادهای خاصی شکل گرفته‌اند که ساختارشان چندان در تبعیت از شفافیت نبود. این نهاد‌ها باید کم‌کم با حمایت دولت به سمت شفافیت پیش بروند و نقش آن‌ها از یک حالت دولتی صرف، یارانه بگیر و بعضاً دارای رانت به یک بخش شفاف و مؤثر در اقتصاد تبدیل شود.

سلطانی‌نژاد درباره‌ بورس‌ کالاهای دیگر کشور‌ها نیز گفت: در کشورهای مختلف دنیا بورس‌های کالایی سابقه خیلی خوبی دارند. ما در خرید خیلی از کالاهای وارداتی به بورس کالایی دیگر کشور‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مراجعه می‌کنیم. از آن جمله می‌توان به بورس کالای برزیل، آرژانتین و بورس مبادلات فلزی لندن اشاره کرد.

وی ادامه داد: این بورس‌های خارجی طی سال‌ها سابقه و اعتبار به دست آمده است. این بورس‌‌ها با فعالیت‌هایی که برایشان صورت گرفت به دوره اوج خود رسیدند و الان به نهادهایی تبدیل شدند که نه تنها در حوزه داخلی بلکه در حوزه بین‌الملل هم ساختارهایی را برای مبادله کالا به وجود آورده‌اند و برای پوشش ریسک به مرجعیت قیمتی تبدیل شدند.

مدیرعامل بورس کالا بیان کرد: در دنیا فقط به بورس‌های آمریکا و اروپا نگاه نشده، بلکه برای بازارهای منطقه به بورس‌های منطقه برای کشف قیمت مراجعه می‌شود. در حال حاضر بیلت ترکیه جزو مواردی است که قیمت‌هایش حتی توسط خود ما دنبال می‌شود.

از طریق سازوکار بورس و اوراق سلف به بازار شفافیت دهیم

سلطانی‌نژاد درمورد اقداماتی که دولت می‌تواند درباره بورس کالا انجام دهد، تصریح کرد: دولت می‌تواند برای تنظیم آینده بازار از طریق سازوکار بورس وارد شود، به عنوان مثال اگر درباره واردات یا صادرات یک محصول کشاورزی ‌بتوانیم تصمیم بگیریم می‌توانیم از عرضه‌های سلف و قرارداد آتی در بورس کالا استفاده کنیم. برای شکر نیز می‌توانستیم عرضه‌های سلف شکر را در بورس کالا از قبل داشته باشیم و ببینیم چقدر متقاضی برای آن وجود دارد. البته امکان دارد که دلال‌‌ها وارد خرید شکر شوند، اما برای ابتدای کار اشکالی ندارد.

 

وی اضافه کرد: به عنوان مثال در بورس CBOE آمریکا، تخم‌مرغ و روغن عرضه می‌شود در آن بورس عرضه‌ها به صورت سلف است، بنابراین هر کس می‌تواند در این بازار پوزیشن گرفته و برمبنای موقعیت‌ها خرید یا فروش کند، در نتیجه تولیدکننده از قبل می‌داند که چقدر تخم مرغ یا روغن باید تولید کند. این‌ها سیاست‌هایی است که دولت می‌تواند از طریق آن بازار را تنظیم کند. دولت می‌تواند از امکانات بورس کالا استفاده کرده و این زیرساخت‌ها را به وجود آورد.