افزایش حوادث ساختمانی نتیجه حذف مطالعات ژئوتکنیک خاک

مینا زمانیان – رئیس هیأت مدیره شرکت‌های خدمات آزمایشگاهی، با بیان اینکه انجام مطالعات ژئوتکنیک خاک پیش از طراحی ساختمان امری ضروری است، نسبت به حذف آزمایش‌های ژئوتکنیک از پروسه ساخت‌وسازهای مسکن و ساختمان، هشدار داد. به گزارش مناقصه‌مزایده، محمدرضا روزبهانی؛ با اشاره به تأکید رئیس‌جمهوری مبنی اینکه نباید هیچ ساختمانی بدون رعایت اصول، ضوابط و استاندارد‌های مهندسی ساخته شود و باید از ادامه فعالیت و ساخت‌وساز ساختمان‌های با سازه‌های ناایمن جلوگیری شود، اظهار کرد: به‌نظر می‌رسد برخی از اقدامات شهرداری و مصوبات مترتب آن، بیانگر تصمیم برای حذف خدمات فنی آزمایشگاهی ژئوتکنیک از فرآیند احداث ساختمان‌هاست. این در حالی است که مبحث هفتم مقرارت ملی ساختمان به صراحت تأکید کرده انجام مطالعات ژئوتکنیک خاک پیش از طراحی ساختمان امری ضروری است. روزبهانی؛ با بیان این‌که احتمالاً شهرداری با این اقدام می‌خواهد زمان صدور پروانه ساختمانی را کاهش دهد، افزود: قطعاً عزم شهرداری تهران برای کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی قابل احترام و ستودنی است اما این مسأله نباید به بهای زیرپاگذاشتن مقررات ملی ساختمان باشد. شهرداری تصمیم دارد به جای آزمایش‌های ژئوتکنیک، اطلاعات مربوط به پهنه‌بندی و استفاده از سامانه‌های اطلاعات مکانی که صرفاً به منظور استفاده در مطالعات فاز صفر بررسی می‌شود را در دستور کار خود قرار دهد. وی با اشاره به اینکه با توجه به شرایط لایه‌بندی و ژئومورفولوژی (زمین‌ریخت‌شناسی) تهران و مشکلات مربوط به فرونشست زمین، حذف آزمایش‌های ژئوتکنیک با خسارات جبران‌ناپذیری همراه خواهد بود، گفت: تغییرات پروفیل خاک به‌خصوص در تهران به‌قدری است که به هیچ‌وجه امکان تعمیم مشخصات یک پروژه به یک منطقه را ندارد، چنانچه حتی مشخصات خاک یک گوشه از پروژه بزرگ را به سختی می‌توان به گوشه دیگر آن پروژه تعمیم داد، از این‌رو طبق ضوابط مقررات ملی ساختمان هر ۳۰۰مترمربع نیاز به یک گمانه دارد. وی در ادامه، افزود: حذف آزمایش‌های ژئوتکنیک علاوه بر این‌که سبب ایجاد و تکرار فجایعی مانند متروپل خواهد شد، بلکه بیکاری صدها شرکت خدمات آزمایشگاهی را نیز به دنبال خواهد داشت. رئیس هیأت مدیره شرکت‌های خدمات آزمایشگاهی، با تأکید بر این‌که طی چند سال اخیر با تشدید آزمایش‌های ژئوتکنیک، بتن و جوش،کیفیت ساختمان‌ها نسبت به قبل افزایش چشمگیری داشته است، تصریح کرد: شهرداری تهران برای کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی نباید ضوابط فنی و مقررات ملی ساختمان را زیرپا بگذارد؛ باید هم زمان صدور پروانه ساخت کاهش یابد و هم مقررات ملی ساختمان اجرایی شود. روزبهانی؛ با اشاره به ضرورت بهره‌گیری از روش‌های نوین و هوشمندسازی صدور پروانه ساختمانی، ادامه داد: پیشنهاد ما این است به موازات صدور برگه‌های معماری، ثبت آزمایش‌های ژئوتکنیک نیز آغاز شود. این کار باعث می‌شود تا انجام آزمایش‌های فنی خاک نیز حدود دو ماه زودتر آغاز شود. وی حذف آزمایش‌های ژئوتکنیک از پروسه ساخت‌وساز را پیش زمینه احداث ساختمان‌هایی مانند «متروپل آبادان» دانست و افزود: طراحی ساختمان‌ها بدون دسترسی به اطلاعات دقیق آزمایش‌های ژئوتکنیک، همانند جراحی بیمار توسط پزشک بدون انجام آزمایش‌های تخصصی است. همچنین مجید محمدی؛ رئیس سابق انجمن شرکت‌های خدمات فنی آزمایشگاهی با بیان اینکه «به نظر می‌رسد نگاه شهرداری تهران به حوزه ساخت‌وساز فنی نیست»، گفت: حذف آزمایشگاه‌های ژئوتکنیک از فرآیند ساخت‌وساز مسکن و ساختمان کار بسیار خطرناکی است. حذف مطالعات ژئوتکنیک از پروسه ساخت، مهندسان طراح را سردرگم خواهد کرد و سبب خواهد شد که مبنای طراحی آنها به جای محاسبات فنی دقیق پیش‌فرض‌های کلی و گمانه‌زنی‌های تجربی باشد. رئیس سابق انجمن شرکت‌های خدمات فنی آزمایشگاهی، تأکید کرد: در این صورت برخی مهندسان طراح، بالاترین حد را در نظرمی‌گیرند و از بیم عدم ریزش سازه مجبور می‌شوند سنگین‌ترین سازه را طراحی کنند که این امر به اقتصاد پروژه و کشور ضرر می‌زند. برخی از مهندسان طراح نیز ممکن است پایین‌ترین حد را در نظر بگیرند و ساختمان را به‌گونه‌ای طراحی کنند که به دلیل ضعف خاک، سازه آن تخریب شود. محمدی؛ بیان کرد: استفاده از نقشه‌های پهنه‌بندی در فاز صفر پروژه خوب است و دید خوبی به مهندسان می‌دهد. اما برای طراحی فاز دوم جهت عملیات اجرایی، استفاده از این اطلاعات به هیچ‌وجه مناسب نیست، ضمن اینکه تهران فاقد مطالعات جامع پهنه‌بندی بوده و نقشه‌های پهنه‌بندی تهران پراکنده است. به گفته وی، در پایتخت انواع و اقسام مخاطرات شامل آب‌های زیرزمینی،گسل‌های فعال، فرونشست‌ها و… وجود دارد که برخلاف تصور شهرداری، ضرورت انجام آزمایش‌های ژئوتکنیک را دوچندان می‌کند. فعال حوزه ساخت‌وساز مسکن با اشاره به این‌که شهرداری‌ها در بسیاری از موارد اخطار مهندسان ناظر را نادیده می‌گیرند، اضافه کرد: تبعات حذف مطالعات ژئوتکنیک بروز خسارت‌های مالی و جانی در آینده است.