ناصربهزادفر- روز یکشنبه، مورخ ۳۱ مرداد ماه و در شماره ۱۹۴۳، ضمن بررسی تاریخ بروجرد، نقاط مشهور زیارتی، تاریخی و طبیعی این شهر را معرفی کردیم. در این شماره با اشاره به صنایع‌دستی بروجرد، برخی از غذاها و خوراکی‌های این شهر را نیز معرفی خواهیم کرد. سوغات بروجرد از گستره وسیعی برخوردار است که […]
ناصربهزادفر- روز یکشنبه، مورخ ۳۱ مرداد ماه و در شماره ۱۹۴۳، ضمن بررسی تاریخ بروجرد، نقاط مشهور زیارتی، تاریخی و طبیعی این شهر را معرفی کردیم. در این شماره با اشاره به صنایع‌دستی بروجرد، برخی از غذاها و خوراکی‌های این شهر را نیز معرفی خواهیم کرد.
سوغات بروجرد از گستره وسیعی برخوردار است که شامل محصولات غذایی و کشاورزی و نیز محصولات هنری و صنایع دستی می‌شود.
صنایع‌دستی بروجرد
صنایع‌دستی بروجرد از تنوع زیادی برخوردارند. عمده محصولات سنتی و صنایع دستی بروجرد عبارتند از:
ورشو کاری و قلمزنی ورشو
بروجرد مرکز اصلی تولید محصولات هنری و وسایل خانه از جنس ورشو و برنج است. ورشو‌سازی درزد بروجرد قدمتی دیرینه دارد و بروجردی‌ها این صنعت را از روس‌ها آموخته‌اند. سماورهای بروجرد بسیار هنرمندانه‌اند و گسترش صنعت ورشو در بروجرد بیش‌تر به خاطر ساخت همین سماورهای نفیس بوده است. قلمزنی ورشو، هنری بسیار زیباست که طی آن هنرمندان نقوش و نوشته‌های بسیار اصیل و هنرمندانه‌ای را با زحمت بسیار بر روی سینی‌های برنجی و ورشو حکاکی می‌کنند. به هرحال نام بروجرد با سماور، ورشوکاری و قلمزنی ورشو عجین شده و محصولات هنری بروجرد علاوه بر ایران در کشورهای غربی نیز مشتری فراوان دارند.
جاجیم بروجرد
جاجیم در بروجرد با نام ماشته شناخته می‌شود. کارگاه‌های ماشته بافی سنتی فراوانی در سطح شهر، با استفاده از پشم و رنگ‌های طبیعی اقدام به بافت جاجیم می‌کنند. مشتریان اصلی جاجیم را بیش‌تر عشایر کوچرو لر و بختیاری لرستان و استان‌های همجوار تشکیل می‌دهند که در فصولی از سال برای خریدهای کلی به شهر بروجرد می‌آیند. از جاجیم به‌عنوان زیرانداز یا رختخواب‌پیچ استفاده می‌شود و عروس‌های ایلات لر حتماً آن را در جهیزیه خود می‌گنجانند. جاجیم بروجرد دارای نقش‌های هندسی مربع و مستطیلی است و رنگ‌های قرمز، مشکی و سفید در آن بیش‌تر به چشم می‌آید.
فرش بروجرد
فرش‌های بروجرد عمدتاً یک تا دو ذرعی هستند که بسیار مستحکم‌اند. طرح‌های فرش بروجرد با فرش لری اندکی متفاوت است و بیش‌تر به فرش‌های نهاوند، ملایر و همدان می‌ماند. فرش بروجرد تماماً با پشم محلی و رنگ طبیعی بافته می‌شود و مرغوبیت زیادی دارد. شهر بروجرد مرکز تجارت محلی، کشوری و بین‌المللی فرش است.
گلیم بروجرد
گلیم‌های بروجرد نیز همسان با فرش‌های آن از زیبایی خاصی برخوردارند و می‌توانند زینت‌بخش اتاق یا محل کار شما باشند. در بروجرد گلیم را زیلو هم می‌گویند اما زیلو منحصر به گلیم نیست و می‌تواند هر زیرانداز دیگری را هم شامل شود. شاید اصل کلمه زیر رو بوده به معنی زیرانداز
پارچه قلمکار بروجرد
قلمکاری پارچه یا چیت‌سازی از صنایع بسیار قدیمی در ایران است که در برخی شهرهای ایران به‌ویژه اصفهان و بروجرد قدمت فراوان دارد. در واقع قلمکاری پارچه نوعی چاپ سنتی به شمار می‌رود. قلمکاری از قرن چهارم هجری در ایران رواج یافته است. در اوایل قرن ۷ هجری در اصفهان، شیراز، بروجرد، همدان، رشت، کاشان، نخجوان، یزد، سمنان، گناباد، نجف‌آباد و بسیاری شهرهای دیگر، پارچه‌های قلمکار تولید می‌شد و در این میان از نظر مرغوبیت پارچه و زیبایی نقش، قلمکارهای بروجرد اهمیت بسیاری داشتند. قلمکاری امروز را بازمانده هنری است که در قرن دوازدهم هجری، همزمان با حکومت صفویان بر ایران به تکامل رسید و تا پایان قرن ۱۳ و بعد از آن یکی از درخشان‌‌ترین هنرهای تزیینی ایران به شمار می‌رفت. مردم از این پارچه‌ها برای انواع پوشاک، پرده، سفره، سجاده، رویه لحاف، بقچه و … استفاده می‌کردند و این موارد هنوز هم ادامه دارد. کتیبه‌های سیاه رنگ مزین به آیات قرآن، اشعار فارسی و عربی در مدح امام حسین به‌ویژه ترجیع بند محتشم کاشانی نمونه‌ای از این هنر است. رنگ‌های مورد استفاده توسط هنرمندان این رشته گیاهی است.
محصولات نمدی
نمدمالی از حرفه‌های سنتی بروجرد است و محصولات تولیدی بیش‌تر شامل انواع کلاه نمدی، شولای چوپانی و زیرانداز نمدی می‌شود. کلاه‌ها و زیراندازهای نمدین از زیبایی فراوانی برخوردارند و امروزه نیز توسط روستاییان و عشایر لر و بختیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گیوه بافی
گیوه‌های مختلف از جمله گیوه آجیده، گیوه خرم‌آبادی، گیوه کرمانشاهی، گیوه ساده (جوراب) در بروجرد با کیفیت بالایی تهیه می‌شوند. بخشی از بازار بروجرد با عنوان بازار جوراب‌باف‌ها به همین کار اختصاص داشته و دارد.
منبت کاری و محصولات چوبی
آثار زیبای منبت کاری در بروجرد تولید می‌شود که از فروشگاه‌های مختلف می‌توان آن‌ها را تهیه کرد. خراطی و تراش چوب و به‌ویژه قلیان‌های چوبی بروجرد که با چوب گردو ساخته می‌شوند و با زیرقلیان‌های شیشه‌ای با نقش شاهان قاجار و با آتشگاه‌های سرامیک زیبا همراهند می‌توانند سوغاتی خوب و ارزانی برای شما باشند.
دیگر محصولات و صنایع دستی بروجرد شامل دیزی‌های گلی، جارو، ظروف مسی … می‌باشد.
سوغاتی‌های خوراکی بروجرد
یکی از دلپذیر‌ترین خاطره‌های مسافران بروجرد، غذاهای محلی، شیرینی‌ها و فرآورده‌های با کیفیت و ارزان کشاورزی آن می‌باشد. محصولات کشاورزی، باغی و لبنیات بروجرد از کیفیت و تنوع بالایی برخوردارند و بروجردی‌ها، آش‌ها و غذاهای دلپذیری با آن‌ها درست می‌کنند. در زیر به برخی از این مواد غذایی و خوراکی اشاره می‌شود.
حلواجات
طیف وسیعی از حلواهای مختلف در بروجرد تولید می‌شود که از ترکیب آن‌ها با شیره و فرآورده‌های انگور، شیرینی‌ها و حلواهای گوناگون و خوشمزه‌ای به دست می‌آید. فروشگاه‌ها و کارگاه‌های ارده‌پزی بروجرد بهترین مکان برای خریدن این محصولات است. ارده شیره، حلوا شکری، حلوا ارده، حلوا مغزی … نمونه‌ای از این گروه است.
شیره
شیره انگور ناحیه بروجرد و ملایر معروف است. شیره در تهیه انواع شیرینی‌ها کاربرد دارد. برف و شیره نوعی دسر زمستانی است که به هنگام بارش برف و با آمیختن شیره و برف تازه تهیه می‌شود.
کلوچه بروجردی
کلوچه بروجردی معروف به کلوچه قندی نوعی شیرینی بسیار خوشمزه است که با آرد گندم، رنگ‌های طبیعی، مغز بادام و روغن حیوانی تهیه می‌شود. کلوچه قندی بروجرد کیفیت بالایی دارد و یکی از بهترین سوغاتی‌های خوراکی بروجرد است. اگر نوروز در بروجرد باشید می‌توانید این کلوچه خوشمزه را در خانه بسیاری از بروجردی‌ها پیدا کنید.
سمنوی بروجرد
سمنو یک خوراکی شیرین ایرانی است که از جوانه گندم تهیه می‌شود و یکی از عناصر اصلی سفره هفت سین نوروز ایرانی‌هاست. بروجردی‌ها در تهیه سمنو مهارت ویژه دارند و سمنوی بروجرد از کیفیت بالا و طعم و رنگ مطبوعی برخوردار است. معمولاً با شروع اسفند بسیاری خانواده‌ها اقدام به رویاندن جوانه‌های گندم می‌کنند و سپس در یکی دو هفته آخر سال شروع به پختن سمنو می‌کنند. تهیه سمنو و فروش آن، یکی از مشاغل رایج در بروجرد در هفته‌های آخر سال است و تعدادی از خانواده‌ها به‌طور سنتی این حرفه موقت را هر ساله ادامه می‌دهند.
شیره بروجرد و ملایر از کیفیت بالایی برخوردار است و این منطقه به علت دارا بودن تاکستان‌های فراوان، مرکز تولید انواع شیره انگور و محصولات فرعی آن است. شیرینی‌های باسلق و راحت‌الحلقوم نیز از بروجرد و ملایر قابل تهیه است.
شیرینی ها
از شیرینی‌های معروف بروجرد می‌توان به کاک بروجردی، نان برنجی، نان شیرمال، نان قندی، نان بربری، نان گوشه‌ای، نان کلوا اشاره کرد.
نان گوشه‌ای
نان لواش محلی بسیار خوشمزه و با کیفیتی است که توسط روستاییان جنوب بروجرد پخته می‌شود. این نان فاقد هرگونه دورریز است و معمولاً در دسته‌های ده‌تایی (یک سَی) عرضه می‌شود. نان گوشه‌ای بروجرد را می‌توانید از برخی فروشگاه‌های مواد غذایی یا مستقیماً از دستفروشان میدان رازان تهیه کنید.
کلوچه روغنی
نوعی کلوچه بسیار خوشمزه در بروجرد تولید می‌شود که در آن از روغن حیوانی، زعفران، خلال پسته و بادام استفاده می‌شود. شیرینی فروشی‌های شهر و برخی کارگاه‌های نان شیرینی پزی، محل تهیه این کلوچه است.
مرباجات
مرباهای مرغوبی در بروجرد تهیه می‌شود که به‌ویژه مرباهای کارگاه شِکری از مرغوبیت زیادی برخورداند. مربای بالنگ بروجرد را حتماً امتحان کنید. آب نبات و نبات و نقل بیدمشک هم در بروجرد
محصولات لبنی
وجود کوهستان‌ها و مراتع سرسبز باعث شده تا فرآورده‌های شیری بروجرد از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشند. دوغ، ماست، کشک، خامه، سرشیر و دیگر لبنیات بروجرد از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردار است. اگر به بروجرد می‌آیید کباب بروجرد را با دوغ بروجرد و نان سنگک حتماً امتحان نمایید. عسل کوهستان‌های بروجرد از بهترین عسل‌های ایران است. بستنی سنتی بروجرد طعمی فراموش‌نشدنی دارد.
محصولات کشاورزی و باغی
سیب، به، آلو، زردآلو، گیلاس، گردو، بادام و انگور مهم‌ترین میوه‌های باغ‌های بروجرد هستند که در این میان سیب زرد و انگور بروجرد بسیار مرغوبند. دانه‌های مختلف نظیر نخود، باقلا و لوبیا و محصولات جالیزی چون گوجه، کدو، سبزیجات و شلغم در بروجرد به وفور کشت می‌شوند و عموماً در فصل تابستان با قیمت ارزان قابل تهیه هستند.
خشکبار
خشکبار و تنقلات بروجرد از کیفیت بالایی برخوردار است و کارگاه‌های متعدد نخود بریز (نخود بریج) و تهیه خشکبار در این شهر فعال هستند. آجیل چهار‌تخمه برای تعطیلات عید، تخمه آفتابگردان و مغز گردو و بادام از تنقلات پرطرفدار به حساب می‌آیند.
غذاها
آش ماسوا، آش دوغ، شام کباب، دلمه برگ انگور، حلیم گندم، آش بادمجان، گوشتاب، آبگوشت، خورش کنگر، ماست و کنگر، ماست و اسفناج، چلوکباب بروجرد، شیربرنج، آش ورکواز، آش همه تره‌ای و آش ترخینه بروجرد از غذاهای معروف بروجرد هستند.
کباب بروجرد
کباب بروجرد به لحاظ کیفیت، یکی از بهترین کباب‌های ایران است. علت این امر استفاده از گوشت مرغوب و دقت کباب پز‌ها و مشتریان است. کباب بروجرد مشتمل بر انواع کباب برگ، کوبیده و چنجه است که به‌ویژه کباب کوبیده بروجرد بسیار خوشمزه است. کباب بروجرد همراه با نان سنگک، دوغ محلی و سبزیجات ارایه می‌شود و چنان‌چه آن را از غذاخوری‌های معتبر تهیه کنید خاطره آن برای همیشه با شما می‌ماند.
آش ترخینه
ترخینه مخلوطی از گندم و دوغ است که خشک شده و در بازارهای شهرهای غربی ایران فروخته می‌شود. ترخینه بروجرد از کیفیت بالایی برخوردار است و آش ترخینه بروجرد نیز بسیار گواراست.
گده ترخینه
شبیه آش ترخینه است به همراه شکمبه گوسفند و گاو (سیرابی و شیردان)
گُله‌ریزه
گُله‌ریزه یکی از غذاهای منطقه است که شامل گوشت چرخ کرده، نخود، سیب‌زمینی، پیاز، رب گوجه فرنگی، آرد نخود یا گندم، نمک و سبزی خشک معطر می‌شود. خورش قلیه‌ترش و آبگوشت کشک هم غذاهای مخصوص منطقه هستند.
سُغدو
سُغدو غذای دیگری است که با شکنبه گوسفند، برنج، آلو بخارا، گردو و روغن و آب و ادویه تهیه می‌شود. به این ترتیب که مواد را در شکنبه ریخته و آن را با نخ و سوزن می‌دوزند و با حرارت ملایم می‌پزند.
دلمه برگ
دلمه برگ مو بروجرد است که علاوه بر مواد معمول دلمه در دیگر مناطق باقلا و ماست کم چرب دارد و در تهیه آن از روغن حیوانی استفاده می‌شود. سمنوی بروجرد هم معروف است که البته در هفته‌های آخر سال رایج است.
منبع:
borujerd-iran.blogfa.com
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.