رؤسای پارک‌های علم و فناوری، پارکبان نیستند!

رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر، گفت: رؤسای پارک‌ها پارکبان نیستند که فقط بخواهند به وظایف اجرایی خود عمل کنند، اگر مأموریت پارک‌ها را به عنوان بنگاه اقتصادی دانش‌محور به‌درستی تعریف کنند، حتماً می‌توانند در توسعه اشتغال دانش‌بنیان تأثیرگذار باشند. به گزارش ایرنا، گسترش مراکز رشد، حمایت از استارت‌آپ‌ها و تلاش برای تأسیس شرکت‌های […]

رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر، گفت: رؤسای پارک‌ها پارکبان نیستند که فقط بخواهند به وظایف اجرایی خود عمل کنند، اگر مأموریت پارک‌ها را به عنوان بنگاه اقتصادی دانش‌محور به‌درستی تعریف کنند، حتماً می‌توانند در توسعه اشتغال دانش‌بنیان تأثیرگذار باشند. به گزارش ایرنا، گسترش مراکز رشد، حمایت از استارت‌آپ‌ها و تلاش برای تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و خارج شدن این شرکت‌ها از دانشگاه‌ها به شکل شرکت‌های زایشی ستون اصلی دانشگاه‌های نسل سوم است که از آموزش محوری و پژوهش محوری دانشگاه‌های نسل اول و دوم عبور کرده و به سرزمین دشوار، اما مطلوب کارآفرینی رسیدهاند. دانشگاه‌ها نقش اصلی را در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ایفا می‌کنند که مقام‌معظم‌رهبری در سخنرانی نوروزی و نام‌گذاری سال با عنوان تولید؛ دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین بار دیگر بر آن تأکید کردند. برخورداری از دانش‌آموختگان مطرح و نام‌آور، حضور در جمع اثرگذارترین و برترین دانشگاه‌های صنعتی داخلی و کسب جایگاه مطرح در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی (رتبه ۵۰۰ تا ۶۰۰  براساس نظام رتبه‌بندی تایمز، رتبه ۱۵۰ تا ۲۰۰ در نظام رتبه‌بندی شانگهای و در نظام رتبه‌بندی کیواس رتبه ۴۶۵) انتظارات را از دانشگاه امیرکبیر برای ایفای نقش مؤثرتر در اشتغال دانش‌بنیان بالا برده است. دانشگاه امیرکبیر که از سال‌ها قبل با تأسیس مرکز رشد و برج‌های فناوری به سوی دانشگاه کارآفرین حرکت کرده بود، سال گذشته موفق به کسب مجوز برای احداث پارک علم و فناوری شد. علی نیک‌بخت؛ استادیار پژوهشکده فناوری‌های نوین دانشگاه صنعتی امیرکبیر و رئیس پارک علم و فناوری این دانشگاه، به سؤالاتی در مورد تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک، مأموریت‌های پارک، راه‌های نزدیک کردن صنایع و دانشگاه‌ها و طرح‌های وزارت علوم برای توسعه اشتغال دانش‌بنیان پاسخ داده است. نیک‌بخت؛ که از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ مشاور معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده، معتقد است پارک‌های علم و فناوری در واقع بنگاه اقتصادی هستند و می‌توانند در تحقق شعار سال مؤثر باشند، به شرطی که فقط به اجرای وظایف اجرایی اکتفا نکنند و برای خود مأموریت‌های مشخصی تعریف کنند.

دانشگاه امیرکبیر و ۳ برج فناوری

رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مورد وضعیت پارک و برج‌های فناوری این دانشگاه توضیح داد: دانشگاه از سال ۸۲ به بعد مرکز رشد و کارآفرینی داشته است که بعد از توسعه مرکز رشد در برج ابن سینا مستقر شد و تا سال ۹۵ همه ماژول‌های (زمینه‌های) پژوهش و فناوری و زیرساخت‌های لازم برای تبدیل ایده به محصول یعنی مرکز رشد، آزمایشگاه مرکزی و واحدهای پژوهشی در برج فناوری شماره یک به نام برج ابن‌سینا مستقر شدند. همچنین از آن سال با توجه به توسعه صورت گرفته مرکز رشد دانشگاه به مدیریت توسعه فناوری و نوآوری در دانشگاه تبدیل شد و توسعه ادامه یافت. البته به دلیل محدودیت‌ها مجوز تأسیس پارک به دانشگاه داده نمی‌شد؛ ولی با توجه به رشد خوب در سال ۱۴۰۰ مجوز گرفته شد. نیک‌بخت؛ ادامه داد: دانشگاه صنعتی امیرکبیر در منطقه‌ای از تهران واقع شده که به دلیل کمبود زمین نمی‌تواند به صورت افقی توسعه یابد و باید به صورت عمودی و در قالب برج‌های فناوری و نوآوری گسترش یابد. اکنون دانشگاه سه برج فناوری و نوآوری شامل برج ابن‌سینا (برج شماره یک) و برج پروفسور حسابی (شماره ۲) و برج شماره ۳ را در اختیار دارد. برج فناوری شماره ۳ با کمک صندوق نوآوری و شکوفایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در خیابان بزرگمهر خریداری شده و در مالکیت شرکت‌هاست. برج شماره چهار را هم که هنوز کامل نشده و برج نشان بزرگمهر خواهد بود، بخش‌خصوصی خریداری کرده و قرار است برای تأمین فضای کاری به شرکت‌های دانش‌بنیان فروخته شود. احتمالاً قسمتی از این برج برای توسعه فعالیت‌های فناوری و نوآوری دانشگاه استفاده می‌شود. یک مجتمع تولیدی و اداری هم در شهریار به وسعت حدود سه هکتار در اختیار دانشگاه است و سه شرکت از شرکت‌های رشد یافته پارک علم و فناوری فرآیند تولید خود را آنجا انجام می‌دهند. استادیار پژوهشکده فناوری‌های نوین دانشگاه صنعتی امیرکبیر، در مورد مجموع شرکت‌ها و واحدهای رشد مستقر در پارک‌های علم و فناوری، اظهار داشت: شرکت‌ها و هسته‌های خلاق ما بیش از ۳۰۰ شرکت است. اخیراً برای سرریز کردن فرهنگ کارآفرینی و فناوری و نوآوری از برج‌های فناوری به دانشکده‌های دانشگاه، مراکز نوآوری در دانشکده‌ها تأسیس شدند. این شرکت‌ها و هسته‌ها سبب ایجاد اشتغال برای بیش از پنج هزار دانش آموخته دانشگاهی شده است.

افزوده شدن معاونت فناوری و نوآوری؛ اقدام خوب وزارت علوم

وی در مورد اقدامات وزارت علوم برای گسترش کمی و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان از جمله افزوده شدن معاونت فناوری و نوآوری به ساختار وزارتخانه و طرح‌های دیگر مانند دستیار فناور، سامانه نان، گرنت (پژوهانه) فناوری اظهار داشت: اقدام خوب وزارت علوم تأسیس معاونت فناوری و نوآوری است. اکنون یک ساختار در حد معاون وزیر در اختیار پارک‌هاست که با آن در ارتباط باشند. طرح‌هایی مانند تاپ (توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار) در وزارت صمت و ستاپ (سازوکار تأمین اعتبار پژوهشی) که در دوره قبلی در معاونت پژوهشی وزارت علوم در حال پیگیری بوده‌اند، طرح‌های خوبی بود. اما شاید بهترین سرانجام را فرصت مطالعاتی اساتید دانشگاه در صنعت داشت که فرصت خوبی برای اعضای هیأت علمی به خصوص هیأت علمی جوان است. وی در پاسخ به این سؤال که چرا این طرح‌ها به سرانجام نرسیده یا خیلی موفقیتآمیز نبوده، اظهار داشت: شاید ریل‌گذاری برای مشارکت اعضای هیأت علمی در طرح‌های مرتبط با حوزه فناوری و نوآوری باید تغییر کند. اکنون یک عضو هیأت علمی باید کلاس داشته باشد، مقاله منتشر کند و اگر در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیأت علمی امتیازاتی برای توسعه فناوری، اشتغال‌آفرینی، تأسیس شرکت، در نظر گرفته شود، اعضای هیأت علمی شرکت می‌کنند و حتی اگر اهمیتی بیشتری داشته باشد بهتر هم هست.

ضرورت تغییر آیین‌نامه ارتقای اعضای هیأت علمی

رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه، درباره طرح‌های پیشین برای تغییر آیین‌نامه ارتقای اعضای هیأت علمی گفت: وزارت علوم همین حالا هم به فکر تغییر آیین‌نامه اعضای هیأت علمی است، ولی این تغییر باید به نحوی باشد که اعضای هیأت علمی ترغیب شده و در این دست طرح‌ها مشارکت فعال داشته باشند. وی تأکید کرد: تا وقتی عضو هیأت علمی امتیاز ارتقاء را با چاپ مقاله به دست می‌آورد؛ چرا باید شرکت تأسیس کند و مسائل شرکت داری از جمله بیمه، مالیات، فروش و توسعه بازار را هم داشته باشد. ریلگذاری برای اجرای دقیق این طرح‌ها باید عوض شود. البته طرح فرصت مطالعاتی طرح خوبی بود ولی طرح‌هایی مثل تاپ و ستاپ در بدنه دولت به سازوکار نیاز دارد. به عنوان مثال اقدام مناسبی که در دولت سیزدهم صورت گرفت، ابلاغ تأسیس صندوق حمایت از پژوهش است که می‌تواند به اجرای این طرح‌ها کمک کند. استادیار پژوهشکده فناوری‌های نوین دانشگاه صنعتی امیرکبیر، در مورد میزان اثرگذاری دستاوردهای پارک‌های علم و فناوری در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، گفت: البته معتقد نیستم اقتصاد دانش‌بنیان درصد زیادی از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد، ولی اثرگذار است. ضمن اینکه باید به حرکتی فرهنگ ساز در قشر جوان کشور تبدیل شود، در این صورت مطالبه و اثرگذاری خود را خواهد داشت. دانشگاه در ایران مراحل مختلف را پشت سر می‌گذارد و اکنون در مرحله ای است که واقعاً جوانان باید با این حوزه آشنا شوند. وی گفت: من به عنوان عضو هیأت علمی، کارشناس و مسؤول اجرایی باید این حرکت را به وجود آورم و به تدریج اثرگذاری آن دیده خواهد شد.