قدم اول شبکه اطلاعات برای ملی شدن

سرانجام پس از ۱۱ سال با رونمایی از فاز نخست شبکه ملی اطلاعات محقق شد

قدم اول شبکه اطلاعات برای ملی شدن

گروه فن‌آوری اطلاعات – فاز نخست شبکه ملی اطلاعات پس از گذشت ۱۱ سال از طرح اولیه آن با حضور معاون اول رییس‌جمهور به بهره‌برداری رسید.

به گزارش مناقصه‌مزایده، شبکه ملی اطلاعات یکی از تکالیف وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در برنامه پنجم توسعه و نیز مصوبه سال ۹۲ شورای عالی فضای مجازی است تا شبکه‌ای مبتنی بر اینترنت اما به صورت مستقل به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور ایجاد شود.

بر این اساس، وزارت ارتباطات در فاز نخست، این شبکه را با قابلیت‌هایی چون دسترسی به خدمات دولت الکترونیک، خدمات دیجیتال در داخل کشور، دسترسی مقرون به صرفه پرسرعت ارتباطات و دسترسی به محتوا و خدمات داخلی در سراسر کشور برای کاربران نهایی فراهم کرد.

به گفته مسؤولان، یکی از اهداف راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات این است که کاربران ایرانی در سطح کشور بتوانند هر زمانی و هر مکانی و با هر نیازی به این شبکه دسترسی از ظرفیت‌های آن برای انجام خواست ارتباطی خود استفاده کنند و در این شبکه طبق تأکید وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات، هیچ محدودیت دسترسی برای کاربران به وجود نمی‌آید و آن‌ها می‌توانند به تمام اطلاعات داخلی و خارجی که در گذشته دسترسی داشتند، با کیفیت و سرعت بالا و البته تعرفه پایین دسترسی داشته باشند.

همچنین این شبکه با تأکید بر امنیت زیرساخت‌ها، استقلال شبکه، افزایش سهم ترافیک داخلی در سبد مصرفی کاربران و شکل‌گیری اقتصاد محتوای بومی برای حاکمیت تعریف شده است. همچنین از ویژگی‌های شبکه ملی ارتباطات برای بنگاه‌های اقتصادی ایجاد ظرفیت زیرساختی برای ارایه خدمات در بستر باندپهن‌داخلی و مراکز داده و تبادل ترافیک داخلی است که کاهش هزینه ارتباطات داخلی را نیز به همراه دارد.

این شبکه در ۳ فاز تعریف شده است به نحوی که قرار است فاز دوم آن با هدف رشد و ارتقای شبکه در دهه فجر ۹۵ با هدف دسترسی به خدمات ویدیویی داخلی با هزینه مقرون به صرفه برای کاربران نهایی، توسعه کسب و کارهای مبتنی بر IT و شکل‌گیری اقتصاد دیتاسنتر‌ها برای حاکمیت و نیز افزایش کیفیت خدمات زیرساختی برای بنگاه‌های اقتصادی فراهم شود.

در همین حال در فاز سوم که فاز بلوغ این پروژه ملی خواهد بود دسترسی به محتوا و خدمات باند پهن داخلی در سراسر کشور به صورت مقرون به صرفه و باکیفیت و نیز گسترش ظرفیت‌های زیرساختی و امکانات لازم برای شرکت‌های داخلی در بازار منطقه و بین‌الملل و در نهایت تحقق کامل استقلال زیرساخت ارتباطی کشور، حفظ حریم خصوصی و رشد کسب و کارهای فن‌آوری اطلاعات و خدمات دولت الکترونیک بر روی این شبکه ملی فراهم می‌شود.

این شبکه با حضور اسحاق‌جهانگیری، معاون‌اول رییس‌جمهور، ابوالحسن‌فیروزآبادی دبیرشورای‌عالی‌فضای‌مجازی و محمودواعظی، وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و سایر مسؤولان ارشد مرتبط با این پروژه رسماً به بهره‌برداری رسید.

آن‌چه که در افتتاح این شبکه ملی بر آن تأکید شده است دسترسی مردم به اطلاعات در فضای مجازی با سرعت بیش‌تر، کیفیت بهتر و هزینه کم‌تر خواهد بود و هیچ‌گونه محدودیتی در سرعت دریافت این اطلاعات بر روی این شبکه وجود ندارد. به نحوی که کاربران در استفاده از ترافیک داخلی ارتباطات هزینه بسیار کم‌تر را نسبت به استفاده از شبکه‌ها و سایت‌های خارجی شاهد خواهند بود.

هدف دولت دسترسی آزاد مردم به اطلاعات است

معاون اول رییس‌جمهوری، هدف دولت یازدهم را دسترسی شفاف، آزاد، ارزان و با کیفیت مردم به اطلاعات دانست و گفت: شبکه ملی اطلاعات سد راه مردم نیست.

اسحاق‌جهانگیری در مراسم افتتاح فاز نخست شبکه ملی اطلاعات افزود: ما باید سال‌ها پیش دولت همراه و الکترونیکی را راه‌اندازی می‌کردیم.

وی ادامه داد: نیازمند این بودیم و هستیم که ده‌ها سامانه الکترونیکی برای کشور اجرا کنیم. در بخش‌های بانکداری، آموزش، سلامت و دیگر بخش‌ها نیاز به ارایه خدمات و سرویس‌های الکترونیکی هستیم.

معاون اول رییس‌جمهوری با بیان این که ایجاد این شبکه نیازمند به تغییرات نرم‌افزاری داشت که امروز این اتفاق افتاده است، اضافه کرد: ایران جزو ۵ کشوری است که بیش‌ترین تعداد مهندسین فارغ‌التحصیل را دارد و این حجم مهندس، فرصتی برای شکل‌گیری اشتغال در بخش‌هایی چون فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات است که باید در اختیار آن‌ها قرار دهیم.

جهانگیری اظهار داشت: ایران مثل خیلی از کشورهای دیگر امروز صاحب شبکه ملی اطلاعات شد که این فرصتی در کنار فرصت اینترنت جهانی است.

جهانگیری در این مراسم که با حضور وزیر ارتباطات دبیر عالی شورای فضای مجازی و مدیران بخش‌های دولتی و خصوصی همراه بود افزود: از تمامی دست‌اندرکاران این شبکه تقدیر می‌نمایم.

وی با تأکید بر نقش اطلاعات در عصر حاضر ادامه داد: در سایه دسترسی به اطلاعات فرصت‌های جدید اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شکل می‌گیرد که چگونگی دسترسی ما به اطلاعات می‌تواند فرصتی جهت رشد اقتصادی کشور باشد.

جهانگیری در عین حال هر فرصت بزرگ را با همراه با تهدید دانست و ادامه داد: مهم آن است که در برابر تحولات نه منفعل سردرگم بود و نه گریزان بلکه باید با رصد تحولات به موقع دست به انتخاب و اقدام زد.

معاون اول رییس‌جمهور همچنین به عامل مهم توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی در مواجه با تحولات فن‌آورانه در دنیا اشاره کرد و افزود: قدرت اصلی در برابر تحولات قدرت فرهنگی است که بار‌ها مقام معظم رهبری بر آن تأکید نموده‌اند.

وی همچنین ادامه داد: مصمم هستیم شرایطی به‌وجود آوریم که کشور به اطلاعات مورد نیاز با بهترین روش دسترسی یابد.

جهانگیری شبکه ملی اطلاعات را مهم‌ترین وسیله به منظور دسترسی سریع، امن، با کیفیت به اطلاعات عنوان کرد و گفت: کار بزرگی صورت گرفته است و تا کنون توسط بخش خصوصی و دولتی۲۰ هزار میلیارد تومان برای این شبکه سرمایه‌گذاری شده است سهم دولت نیز ۲۰ درصد این مبلغ می‌باشد.

وی با تأکید بر این که شبکه ملی اطلاعات هیچ‌گونه سدی در راه دسترسی مردم به اطلاعات نخواهد بود، افزود: دولت تدبیر و امید از ابتدا دسترسی آزاد به اطلاعات را در دستور کار خود قرارداد و نسبت به آن اهتمام ورزید.

معاون اول رییس‌جمهور ایران را جزو ۵ کشور دارای مهندس فارغ‌التحصیل در دنیا برشمرد و گفت: این حجم بالای نیروی جوانان تحصیل کرده فنی فرصتی است که زمینه اشتغال و توسعه کشور را براساس آن شکل دهد.

جهانگیری با تأکید بر این‌که باید دولت همراه و الکترونیک به سرعت در کشور شکل بگیرد، اظهار داشت: به منظور رفاه و رضایت مردم خوشبختانه توسط وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و بخش خصوصی زیرساخت‌های خوبی برای شبکه ملی اطلاعات ایجاد شده است که ضروری است دستگاه‌ها خدمات خود را با استفاده از بستر ایجاد شده به مردم ارایه دهند تا به اهداف خود در این زمینه دست یابیم.

وی با اشاره به داشتن شبکه ملی اطلاعات در تمام کشورهای توسعه یافته گفت: این فرصت جدیدی است که کمک می‌کند توسعه کشور به خوبی پیش رود.

جهانگیری در عین حال اقدامات صورت گرفته در خصوص توسعه شبکه بدون هیچ‌گونه قطعی را بسیار قابل تقدیر دانست و افزود: امیدوارم این خدمت دولت خدمت ماندگاری برای مردم بوده و از آن استفاده مطلوبی ببرند.

پروژه استراتژیک IT

در ابتدای مراسم نصرا…جهانگرد به عنوان رییس سازمان فن‌آوری اطلاعات طی سخنانی با گرامیداشت هفته دولت و مقام شهیدان رجایی و باهنر گزارشی از فعالیت‌های وزارت ارتباطات و شرکت‌ها و سازمان‌های زیرمجموعه این وزارتخانه برای راه‌اندازی پروژه شبکه ملی اطلاعات ارایه و اظهار کرد: یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های استراتژیک ملت ایران به نام شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی شد.

او ادامه داد: مجموعه مراحل طی شده در شروع برنامه شبکه ملی در قانون پنجم توسعه تعریف مصوب داشت و اواخر سال ۱۳۹۲ مصوبه به‌طور موجز مورد تصویب قرار گرفت تا دارای یک شبکه توانمند، کوشا، امن با قابلیت موبیلیتی در سراسر کشور داشته باشیم.

او ادامه داد: برنامه تدوین شده در اواخر سال ۱۳۹۴ به سمع و نظر نخبگان رسید و از آن زمان تا کنون یک ستاد هفتگی کار مربوط به اجرای این شبکه را دنبال می‌کند.

وی با تأکید بر فعالیت‌های مربوط به زیرساخت‌ها و توانمندسازی شبکه ملی اطلاعات بیان کرد: بازنگری مقررات و قوانین برای ایجاد محیط اقتصادی و فعال، فعالیت‌های مربوط به حفظ حریم شهروندان، فعالیت‌های مربوط به خدمات محتوایی پایه و پیوست فرهنگی و فعالیت‌های مربوط به حوزه انتقال، شبکه‌های دسترسی از اقدامات انجام شده برای توانمندسازی این شبکه بود.

رییس سازمان فن‌آوری اطلاعات با ابراز امیدواری نسبت به تحقق بستر استقرار شبکه، امنیت و افزایش محتوای بومی با راه‌اندازی فاز اول شبکه ملی اطلاعات، افزود: فاز دوم این شبکه دهه‌فجر امسال و فاز سوم در روز مخابرات سال آینده راه‌اندازی می‌شود و مجموعه فعالیت‌هایمان منجر به یک موضوع مهم شده است.

جهانگرد درباره سهم ترافیک داخلی خاطرنشان کرد: سهم ترافیک مردم در شهریور ۹۲، ۹۰ درصد به خارج می‌رفت، الان سهم ترافیک داخل به بیش از ۴۰ درصد رسیده و امیدواریم در آینده سهم ترافیک داخلی بیش‌تر نیز بشود.

وی ادامه داد: در حال حاضر شاخص هزینه دسترسی در کشورهای پیشرفته ۳ درصد هزینه خانوار است که ما نیز آن را به صورت هدف قراردادیم.

رییس سازمان فن‌آوری اطلاعات خاطرنشان کرد: تقویت زیرساخت‌های شبکه، بهبود کیفیت، مقررات جدید و مجموع این‌ها در نظام کنترل نمونه به اجرا گذاشته می‌شود.

جهانگرد با ذکر اقدامات انجام شده در راستای ستون فقرات شبکه ملی اطلاعات گفت: ۱۳ هزار کیلومتر فیبر اضافه شده و همچنین امکانات شبکه دسترسی را زیاد کردیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر ترافیک کشور در ۴ نقطه با هم مبادله می‌شود و دیگر نیازی نیست به خارج برود و روزانه بیش از ۵۰ میلیون تراکنش در حال انجام است.

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به استقلال شبکه ملی اطلاعات اظهار کرد: از جنبه حقوقی و فنی و روابط بین‌الملل به جایی رسیدیم که در بحث امنیت، امنیت پایداری یعنی فیزیکی و همچنین امنیت کاربران را مد نظر داریم و با راه‌اندازی مرکز هماهنگی و اقدامات امنیت، شبکه را در حالت امنی قرار دادیم.

جزییات حمله بزرگ هکری علیه کشور

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان این که حمله هکری اخیر با ظرفیت ۳۰ گیگابیت بر ثانیه برای خواباندن سرویس‌دهی برخی سایت‌های داخل کشور صورت گرفت گفت: این حمله با اقدامات شرکت ارتباطات زیرساخت به بیرون از کشور هدایت شد.

سیدابوالحسن‌فیروزآبادی در مراسم افتتاح فاز نخست شبکه ملی اطلاعات با بیان این‌که یکی از الزامات شبکه ملی اطلاعات پایداری آن است، اظهار کرد: امنیت در برابر خطرات ناشی از حملات سایبری تعریف می‌شود و همان‌طور که مسؤولان وزارت ارتباطات گفتند یکی دو هفته پیش حمله DDOS علیه کشور صورت گرفت که نهایتاً دفع شد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: حمله اخیر با ظرفیت ۳۰ گیگابیت بر ثانیه برای خواباندن سرویس‌دهی برخی سایت‌های داخل کشور صورت گرفت اما با اقدامات شرکت ارتباطات زیرساخت به بیرون از کشور هدایت شد.

وی با بیان این‌که از ظرفیت فضای مجازی برای تولید قدرت در دنیا استفاده می‌شود، گفت: این حوزه بعضاً در بخش‌های دیپلماسی و صادرات از منظر اقتصادی قابل تعریف است.

او با بیان این‌که باید به قدرت بازدارندگی سایبری برسیم، عنوان کرد: این موضوع در صورتی محقق می‌شود که شبکه ملی اطلاعات قدرتمندی داشته باشیم و حتی به فکر صادرات خدمات آن به بازارهای منطقه‌ای و کشورهای اسلامی باشیم.

در ادامه جلسه فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی به تعریف شبکه ملی اطلاعات پرداخت و اظهار کرد: بحث شبکه ملی اطلاعات بحثی سهل و در عین حال ممتنع است؛ سهل به این دلیل که مطلب خیلی روشن است و ممتنع از این نظر که معمولاً برداشت‌های متفاوتی از شبکه ملی وجود دارد و بار‌ها خبرنگاران از بنده پرسیدند که آیا این شبکه راه‌اندازی شده یا خواهد شد و بعضاً مسؤولان هم این برداشت را داشتند که این شبکه در حد شبکه اختصاصی در چارچوب مرزهای ملی است، در حالی که براساس تعریف شورای عالی فضای مجازی این شبکه به هیچ وجه اختصاصی در چارچوب مرزهای جغرافیایی ایران تعریف نشده است.

وی ادامه داد: شبکه ملی اطلاعات شبکه‌ای است که در آن اراده ملی ایران محقق می‌شود و یک ملت می‌تواند نیازهای فضای مجازی خود را در این شبکه برطرف سازد. بنابراین اگر بخواهیم تعریفی از این شبکه براساس تعریف شورای عالی فضای مجازی داشته باشیم باید بگوییم شبکه‌ای است که بتوانیم در آن همه خدمات و آن‌چه در فضای مجازی قابل تحقق است در چارچوب اطلاعات، ارتباطات و اتصالات و انواع خدمات در حوزه‌های مختلف مانند اقتصادی، آموزشی، دولت و سلامت الکترونیک را محقق کنیم.

شبکه ملی اطلاعات هیچ محدودیتی ایجاد نمی‌کند

محمودواعظی، وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات به عنوان سخنران بعدی مراسم با ابراز تشکر از دولت و مجلس برای فراهم کردن بودجه در جهت تأمین زیرساخت‌ها، اظهار کرد: در ابتدای دولت بعد از بررسی دیدیم که زیرساخت موجود در کشور در شأن ملت بزرگ ایران نیست از سوی دیگر در مقایسه با کشورهای همطراز خود خیلی عقب بودیم. نگاه دولت دکتر روحانی به حوزه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات کاملاً با دولت قبل متفاوت بود و آن را پیشران توسعه و توانمندساز بخش‌های دیگر می‌دیدند.

وی با بیان این‌که ما مشکلات بخش خصوصی را مشکلات خودمات تلقی می‌کردیم، اظهار کرد: از اواخر سال گذشته اپراتور‌ها و تولیدکنندگان محتوا درگیر شبکه ملی اطلاعات شدند.

واعظی همچنین با اشاره به نقش مرکز ملی فضای مجازی در توسعه شبکه ملی اطلاعات گفت: اگر این تحول در مرکز ملی فضای مجازی نبود، به این‌جا نمی‌رسیدیم. بنابراین از آقای فیروزآبادی و از شورای عالی فضای مجازی تشکر می‌کنم.

وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات با بیان این‌که از ابتدای دولت قول و قرار داشتیم که ما مسؤول تمام بخش‌هایی هستیم که در حوزه ICT فعالیت می‌کنند، گفت: چیزی که امروز به آن رسیدیم محصول کار جمعی است.

وی با بیان این‌که در دی ماه ۱۳۹۲ با تصمیم شورای عالی فضای مجازی تکلیف ما مشخص شد؛ البته از برنامه چهارم توسعه برنامه این شبکه تصویب شده بود تصریح کرد: اما کسانی که امروز به این شبکه انتقاد دارند کسانی هستند که خودشان در زمان در دست داشتن مسؤولیت، اقدام قابل‌توجهی نکردند.

او با بیان این‌که شبکه ملی اطلاعات هیچ محدودیتی برای کاربران ایجاد نمی‌کند، گفت: برخی تبلیغاتی می‌کنند مبنی بر این‌که شبکه ملی اطلاعات در دسترسی کاربران محدودیت ایجاد می‌کند، در صورتی که این شبکه فقط برای این است که کاربران داده‌های داخلی را با کیفیت بیش‌تر و تعرفه ارزان‌تر دریافت کنند.

وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات همچنین با اشاره به شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی از مطالبات جدی مقام‌معظم‌رهبری، بیان کرد: ما از همان روز اول این موضوع را در دستور کار قرار دادیم و می‌خواستیم در عمل نشان دهیم آن‌چه که مطالبات مقام معظم رهبری است را پیگیری می‌کنیم.

 

واعظی در پایان با تقدیر از شرکت ارتباطات زیرساخت که در سال ۱۳۹۵ علی‌رغم کاهش درآمد به نفع کاربران عمل کرد گفت: شرکت زیرساخت با گذشتن از درآمد خود زمینه را برای دسترسی ارزان‌تر مردم فراهم کرد که جای تقدیر و سپاس دارد.