یوزپلنگ ایرانی، یک قدم تا انقراض

یوزپلنگ ایرانی، یک قدم تا انقراض

سال‌هاست که کشورهای آسیایی درصدد نگهداری و حفظ یوزآسیایی بوده‌اند و متأسفانه نتوانسته‌اند آن را حفظ کنند و تنها در کشور ایران یوز پلنگ آسیایی به بقای خود ادامه داده است.

به گزارش سینا‌پرس این افتخار ما ایرانیان است که توانستیم این میراث طبیعی را همچنان حفظ کنیم و ایرانیان حافظان آخرین بازمانده‌های یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی در جهان هستند اما باید در این راه بیش‌تر همت کنیم، زیرا یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی، به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و اطلاع دقیقی از تعداد آن‌ها در کشور وجود ندارد اما آمار‌ها نشان می‌دهد حداقل ۳۶ قلاده یوز از مقابل دوربین‌های نصب شده در مناطق حفاظت شده عبور کرده‌اند که با برآورد‌های انجام شده وجود حداقل ۵۰ قلاده یوز در کشور تخمین زده می‌شود.

حدود ۲۰۰۰ سال پیش پراکندگی یوزپلنگ بسیار گسترده بوده و شامل مناطق وسیعی از آفریقا و آسیا می‌شده است. در آسیا، اکثر زیستگاه‌های دشتی و استپی در جنوب غربی این قاره از هندوستان، پاکستان، افغانستان، ایران، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان و قفقاز تا عراق، سوریه، اردن، فلسطین و شبه جزیره عربستان محدوده قلمرو این جانور به شمار می‌رفت. در آفریقا نیز از کیپ در جنوب تا دریای مدیترانه در شمال به جز جنگل‌های انبوه و صحراهای خشک این جانور به وفور یافت می‌شده است.

این مسأله را نباید فراموش کنیم که حفاظت از یوز پلنگ آسیایی که جزو میراث ارزشمند کشور است تنها با نامگذاری یک روز به نتیجه نمی‌رسد و همت جمعی تمامی ارگان‌ها را نیاز دارد.

زیستگاه‌های فعلی یوز برخلاف تصور عامه و آن‌چه که در فیلم‌های مستند دیده می‌شود، تپه ماهور‌ها و مناطق کوهستانی است. در این نوع زیستگاه‌ها، یوز‌ها عمدتاً در داخل دره‌ها و بستر خشک رودخانه‌های کویری که از داخل کوه شروع شده و به داخل دشت امتداد می‌یابد زندگی می‌کنند.

یوزپلنگ در ایران

امروزه جمعیت یوزپلنگ در کشورمان در خطر انقراض قرار دارد بدین معنا که اگر هر چه زودتر اقدامی برای حفظ آن نکنیم، این جانور با همان سرعتی که می‌دود، روبه انقراض می‌رود و به زودی به سرنوشت شیر ایرانی و ببر مازندران دچار خواهد شد و برای همیشه از سرزمینمان رخت برخواهد بست. وضعیت امروزی این جانور در کشورمان معلول بی‌توجهی ما انسان‌هاست. یوزپلنگ میراث طبیعی ماست و نه تنها به ایرانیان بلکه به تمام انسان‌های سرتاسر این کره خاکی تعلق دارد. این وظیفه ماست که این امانت را به نسل‌های بعد از خود برسانیم.

البته چند سالی است که سازمان حفاظت از محیط‌زیست کم و بیش مسأله حفظ نژاد این جانور را در دستور کار خود قرارداده و با اختصاص فضاهای بکری در قالب پارک‌های ملی سعی دارد این مهم را تحقق ببخشد. اما در نقطه مقابل این ارگان دولتی انجمن‌ها، گروه‌ها و تشکل‌های مردم نهاد گام‌های بلند و مؤثرتری را برداشته‌اند و با ایجاد پایگاه‌های مختلف اطلاع‌رسانی و حمایتی سعی دارند روند کنترل و حفاظت از نسل یوزپلنگ ایرانی را با سرعت بیش‌تری دنبال کنند.

در حال حاضر انجمن یوزپلنگ ایرانی به عنوان بازوی اصلی این کار فعالیت‌های آموزشی، تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی گسترده‌ای را در سطح کشور آغاز کرده و با برگزاری نشست‌های مختلف سعی دارد آخرین وضعیت یوز ایرانی را دیده بانی کند. همچنین جمعیت حامیان زمین که به عنوان یک تشکل غیردولتی محیط‌زیست چند سالی است فعالیت خود را آغاز کرده مقوله جلوگیری از انقراض این جانور را در رئوس برنامه‌های کاری خود قرارداده است.

در این رابطه رییس انجمن حفاظت از یوزپلنگ‌های ایرانی با بیان این‌که تعداد جمعیت یوز‌ها را تا پایان سرشماری می‌توانیم اعلام کنیم گفت: در سال ۹۲ برآوردهای جمعیت یوز بین ۴۰ تا ۷۰ قلاده بود اما اکنون برآورد‌ها نشان می‌دهد حداقل ۵۰ قلاده باشد که البته قطعاً زیر ۵۰ است.

مرتضی اسلامی تأکید‌کرد: اگر سرعت حفاظت با روند فعلی پیش رود وضع یوز‌ها سال به سال بدتر خواهد شد.

وی به دو قلاده یوزپلنگ نر و ماده در پارک پردیسان اشاره کرد و گفت: وضعیت جسمی کوشکی و دلبر مناسب است اما به‌طور کلی زادآوری گوشتخواران در اسارت دشوار است و این‌که یک نر و یک ماده در کنار هم باشند میزان زادآوری زیر ۳۰درصد خواهد بود اما به هر حال بودن آن‌ها بهتر از نبودنشان است.

اسلامی افزود: اگر زادآوری در اسارت هم صورت گیرد ر‌ها‌سازی آن‌ها در طبیعت بسیار دشوار است زیرا این توله زمانی که در طبیعت ر‌ها شود هیچ آشنایی با نحوه زندگی در چنین محیطی ندارد و حتی کریدورهای رفت و آمدی خود را هم نمی‌شناسد بنابراین احتمال تلف شدن آن زیاد است.

رییس انجمن یوزپلنگ ایرانی تأکید کرد: نتیجه پایش‌ها نشان می‌دهد وضعیت یوز‌ها بسیار نگران‌کننده است و زنگ خطر انقراض این گونه ارزشمند به صدا در آمده است.