طبق آمار W3TeECH، در سال ۲۰۱۹ برای نخستین‌بار در تاریخ، زبان فارسی یکی از پنج زبان اول پرکاربرد در وب با رشد ویژه‌ای همراه شد و به سهم ۳٫۸ درصدی از وب رسید، اما این وضعیت در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ روند کاهشی به خود گرفت که می‌توان علت آن را در سرعت نسبی بالاتر […]
طبق آمار W3TeECH، در سال ۲۰۱۹ برای نخستین‌بار در تاریخ، زبان فارسی یکی از پنج زبان اول پرکاربرد در وب با رشد ویژه‌ای همراه شد و به سهم ۳٫۸ درصدی از وب رسید، اما این وضعیت در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ روند کاهشی به خود گرفت که می‌توان علت آن را در سرعت نسبی بالاتر تولید محتوای سایر زبان‌ها در بازه‌زمانی کرونا دانست و موجب شد این عدد به زیر سه درصد نزول کند. خوشبختانه با گذار از یک نزول ناگهانی، طی نیمه اول سال ۲۰۲۱ زبان فارسی دوباره روند صعودی خود را در پیش گرفته و با کسب سهم ۳٫۴ درصدی همچنان پنجمین زبان وب است. به گزار مناقصه‌مزایده، طبق آمار منتشر شده در W3TeCH رشد زبان فارسی نسبت به زبان‌هایی مانند زبان عربی و انگلیسی بیشتر بوده است. اما در میان زبان‌های حوزه غرب آسیا، زبان ترکی از زبان فارسی رشد بیشتری داشته است. به طوری که در سال ۲۰۱۸ زبان فارسی بالاترین رتبه را در حوزه غرب آسیا داشت؛ ولی اکنون زبان ترکی در این حوزه پیشی گرفته و به سومین زبان وب‌سایت‌های دنیا تبدیل شده است. زبان روسی همچنان رشد خوب چند سال اخیر خود را ادامه داده و عنوان دومین زبان را پس از زبان انگلیسی دارا است. زبان روسی توانسته برتری قابل‌توجهی نسبت به سایر زبان‌های قدرتمند همچون آلمانی و فرانسوی به دست آورد. البته این افزایش کمیت زبان فارسی به شرطی مقبول است و موجب رشد این زبان می‌شود که کیفیت محتوا نیز در حال افزایش باشد. طبق آمار ارایه شده در سال ۹۶، در میان چهار میلیارد صفحه فارسی شناسایی‌شده توسط جست‌وجوگر پارسی‌جو، نزدیک به ۲۵ درصد آن، ارزشمند بوده و بقیه صفحات تکراری یا اسپم بوده است که نشان از ضعف کیفیت محتوا دارد؛ ولی آمار دقیقی از وضعیت جدید کیفیت محتوا در دسترس نیست. اما برخی شاخص‌ها نظیر افزایش چشمگیر محتوای کتاب دیجیتالی فارسی نشان از رشد محتوای ارزشمند در این حوزه دارد. هرچند تناسب رشد کیفیت و کمیت محتوای فارسی نیاز به پژوهش‌های گسترده‌تر دارد.
چالش‌ها در حوزه خط و زبان فارسی
علاوه برنکات یاد شده در حوزه محتوایی و پردازشی خط و زبان فارسی در فضای مجازی، به چالش‌های زیر نیز در این حوزه می‌توان اشاره کرد که موجب شده است زبان فارسی در فضای مجازی نتواند جایگاه شایسته خود را پیدا کند.
– عدم تمایل محققان و دانشگاهیان به انتشار نتایج تحقیقات خود به زبان فارسی در فضای مجازی
– کمبود نشریات معتبر علمی الکترونیکی به زبان فارسی در حوزه‌های مختلف علم و فناوری
– عدم ساماندهی مناسب بانک‌های اطلاعاتی علمی-پژوهشی فارسی،
– کم‌توجهی به امکانات و قابلیت‌های فضای مجازی در جهت ارتقای مهارت‌های زبانی و ادبی عموم جامعه،
– عدم بهره‌برداری مناسب از فرصت‌ها و قابلیت‌های ویژه فضای مجازی به منظور گسترش و آموزش مجازی خط و زبان فارسی به غیرفارسی زبانان و کودکان ایرانی خارج از کشور،
– کم‌توجهی به استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی به‌ویژه کشورهای فارسی زبان برای اجرای طرح‌های مشترک در زمینه‌های صیانت و ترویج خط و زبان فارسی و توسعه منابع زبانی و زیر ساخت‌های پردازشی،
– عدم وجود روال‌های رصد تحلیلی و آینده‌پژوهی درخصوص وضعیت خط و زبان فارسی در فضای مجازی.
راهکارهای پیشنهادی
بهره‌مندی از فرصت‌های فضای مجازی و جلوگیری از تهدیدهای آن برای خط و زبان فارسی نیاز به عزم ملی دارد؛ لذا زمینه‌سازی برای ایجاد و تحقق نهضت ملی صیانت و ترویج خط و زبان فارسی در فضای مجازی ضرورت می‌یابد. (۱) احیای آگاهی‌های عمومی و ارتقای خودباوری و غیرت ملی نسبت به جایگاه و ارزش خط و زبان فارسی در تبیین و حفظ معارف والای بشری، (۲) فعال‌سازی خواص و تأثیرگذاران دینی، فکری، علمی، فرهنگی، هنری و سیاسی درخصوص اشاعه گفتمان صیانت از خط و زبان فارسی به‌عنوان یک سرمایه بی‌بدیل ملی و همچنین، (۳) جریان‌سازی اجتماعی بر بسترهای گوناگون فضای مجازی برای پاسداشت خط و زبان معیار از جمله اقدامات اساسی موردنیاز برای زمینه‌سازی تحقق نهضت ملی است. فضای مجازی از نظر فنی و کاربری، قابلیت‌ها و محدودیت‌هایی دارد که شرایط و مقتضیات خاصی را بر خط و زبان حاکم می‌کند. به منظور پاسخگویی به هنگام و مؤثر به نیازهای خط و زبان در فضای مجازی و تجهیز خط و زبان، رصد مستمر و تحلیلی و چاره‌اندیشی علمی و فنی نسبت به مسائل ضرورت دارد. در همین راستا، نیاز به ابزارها و سامانه‌های کارآمد پشتیبانی‌کننده از کاربرد خط و زبان فارسی در فضای مجازی، مسأله مهمی است که تا به حال به نحو مؤثری به آن پرداخته نشده است و عملاً بازار این حوزه در کشور در دست پلتفرم‌های بزرگ نظیر گوگل است. از این‌رو، تحقق مدیریت متمرکز و هدفمند دانش و فناوری در این حوزه، توسعه دادگان و منابع زبانی و سامانه‌های پردازشی از الزامات اساسی در شرایط حاضر است. علاوه بر این، برای توسعه خط و زبان فارسی در فضای مجازی لازم است پیوندهای راهبردی و همکاری‌های بین‌المللی به‌ویژه با کشورهای فارسی زبان بیش از پیش برقرار گردد و از ظرفیت‌های بین‌المللی در این راستا استفاده شود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.